رهبران و حامیان الشباب سومالی چه کسانی هستند؟

تحلیل گروه تروریستی "الشباب" بدون بررسی حوادث و رویدادهای چند دهه گذشته کشور سومالی غیر ممکن به نظر می رسد؛ زیرا خاستگاه و ریشه های این گروه در سومالی است و این کشور پایگاه اصلی "الشباب " محسوب می شود.

سومالی برای دهه های متمادی مستعمره انگلستان بود. این کشور همزمان با جنگ جهانی دوم به اشغال نیروهای ایتالیا درآمد.

موسسه تحقیقاتی "گلوبال چنج" متعلق به تونی بلر نخست وزیر پیشین انگلیس در معرفی گروه "الشباب" می نویسد: "گروه الشباب تحت تاثیر تعالیم وهابیت است و روابط بسیار نزدیکی با القاعده دارد. اعضای این گروه عمدتا در مدارس دینی سودان و عربستان سعودی آموزش دیده اند."سومالی در جنگ جهانیی دوم به خاطر موقعیت استراتژیک خود در دهانه دریای سرخ و نیز اشغال این کشور توسط نیروهای ایتالیا که متحد آلمان نازی بود و در

برابر نیروهای متفقین قرار داشت برای آمریکا اهمیت ویژه ای پیدا کرد.

در این دوره سومالی ، اریتره و اتیوپی در کنترل نیروهای ایتالیا قرار داشتند. سرانجام نیروهای آمریکایی با کمک نیروهای

انگلیسی مستقر در کنیا در سال ۱۹۴۲ ، سومالی را از کنترل نیروهای ایتالیا خارج کردند.

زیاد باره" حاضر نبود تمامی سیاستهای آمریکا را به اجرا درآورد ؛ به این ترتیب ماه عسل موگادیشو و واشنگتن دیر زمانی بطول نپایید؛ و واشنگتن سیاست ایجاد بی ثباتی در سومالی را در پیش گرفت.

در عین حال، "موگادیشو" پایتخت سومالی و "اسمره" پایتخت ارتیره کانون های مواصلاتی برای نیروهای متفقین مستقر در خاورمیانه محسوب می شد.

پس از پایان جنگ جهانی دوم ، قدرتهای بزرگ بر سر چگونگی شکل گیری کشور مستقل سومالی اختلاف نظر داشتند. سرانجام این کشور ۲۶ ژوئن ۱۹۶۰ رسما از استعمار انگلیس خارج و به استقلال دست یافت.

" شیخ محمد ابو فید" شهروند عربستان سعودی به گروه "الشباب" پیوست و مهمترین تامین کننده مالی و یکی از رهبران عمده این گروه محسوب می شود.

اگر چه این کشور از از وابستگی به انگلیسی ها خلاص شده بود، اما هیچیک از دولت های که پس از استقلال در سومالی بر سرکار آمدند از اقتدار لازم برای اداره کشور برخوردار نبودند .

"محمد زیاد باره" ژنرال ارتش سومالی اواخر سال ۱۹۶۹ میلادی با یک کودتای نظامی قدرت را در این کشور بدست گرفت و به مدت دو دهه یک نظام مقتدر دراین کشور تشکیل داد.

سومالی پس از استقلال همواره با اتیوپی به خاطر مناقشات مرزی درگیر بوده است و هم اکنون نیز نیروهای اتیوپی بخشی از خاک سومالی را در اشغال خود دارند.

سومالی در دوران اشغال افغانستان توسط نیروهای اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۷۹ در کانون توجه قدرت های غربی قرار گرفت و علت اصلی این  بود که واشنگتن از پیشروی شوروی بسوی آبهای آزاد هراسناک شده بود.

گرچه عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به واشنگتن اطمینان داده بودند که مانع پیشروی نیروهای اتحاد شوروی به آبهای آزاد خواهند شد، ولی  آمریکا تلاش کرد پایگاههایی را در آفریقا و بویژه در سومالی احیا کند.

"جهاد سروان مصطفی" معروف "انور الامریکی"  متولد و شهروند آمریکایی از رهبران نیروهای خارجی الشباب بود و آموزش نیروهای این گروه را برعهده داشت. وی به خاطر تسلط به رسانه مسوول رسانه ای گروه الشباب محسوب می شد.

در همین راستا جیمی کارتر رییس جمهوری وقت آمریکا در سال ۱۹۷۹ دستور داد تا تاسیسات نیروی دریایی و هوایی موجود در بندر "بربره" سومالی که پیش از آن در اختیار اتحاد جماهیر شوروی بود به کنترل نیروهای آمریکایی درآید. واشنگتن برای احیای این تاسیسات دهها میلیون دلار هزینه کرد.

ظاهرا روابط موگادیشو و واشنگتن که در گذشته به خاطر عدم حمایت آمریکا از سومالی در جنگ این کشور با  اتیوپی تیره شده بود روندی رو به بهبود یافت. ، اما "زیاد باره" حاضر نبود تمامی سیاستهای آمریکا را به اجرا درآورد و به دلیل خاطرات تلخ گذشته همچنان بر استقلال سومالی تاکید داشت. به این ترتیب ماه عسل موگادیشو و واشنگتن دیر زمانی بطول نپایید و ظاهرا واشنگتن سیاست ایجاد بی ثباتی در سومالی را در پیش گرفت.

از همان زمان بود که گروههای مسلح که هریک داعیه جدایی از دولت مرکزی را داشتند یکی پس از دیگری در سومالی متولد شدند تا حدی که "زیاد باره"  در سال ۱۹۹۰ کنترل تمامی کشور را از دست داد و فقط به دفاع از موگادیشو بسنده کرد.

"محمد زیاد باره" سرانجام ۲۶ ژانویه ۱۹۹۱ و در پی ائتلاف گروههای نظامی مخالف وی از ریاست جمهوری برکنار و از کشور خارج شد. از آن زمان تا کنون هیچ دولت مقتدر و مستقری در سومالی زمام کامل امور کشور را در دست نداشته است.

نبود دولت مرکزی مقتدر موجب رشد گروههای مسلح در سومالی شد. گروه "الشباب" در سال ۲۰۰۴ میلادی رسما اعلام موجودیت کرد گرچه پیش از این هسته های اصلی این گروه در سومالی شکل گرفته بودند. این گروه در سال ۲۰۱۲ به "القاعده " پیوست و تا کنون عملیات تروریستی متعددی را در سطح آفریقا و حتی خارج از این قاره انجام داده است. اکنون گروه "الشباب" شاخه آفریقایی القاعده محسوب می شود.

اینک سوال مهم این است که گروه تروریستی "الشباب" از کدام کانون ها پشتیبانی عقیدتی می شود و حمایت مالی و لجستیکی این گروه از کجاست؟

موسسه تحقیقاتی "گلوبال چنج" (۱) متعلق به تونی بلر نخست وزیر پیشین انگلیس در معرفی گروه "الشباب" می نویسد: "گروه الشباب تحت تاثیر تعالیم وهابیت است و روابط بسیار نزدیکی با القاعده دارد. اعضای این گروه عمدتا در مدارس دینی سودان و عربستان سعودی آموزش دیده اند."

نشریه آمریکایی Brown Political Review در شماره ۶ دسامبر ۲۰۱۴ در مقاله ای تحت عنوان "روابط خارجی عربستان سعودی و تامین مالی تروریسم " نوشت: عربستان سعودی مهمترین تامین کننده مالی گروههای تروریستی مانند طالبان، القاعده ، داعش و ... است که البته الشباب نیز پس از سال ۲۰۱۲ رسما شاخه ای از القاعده محسوب می شود.

به تصریح موسسات تحقیقاتی بین المللی ، بسیاری از اعضای گروه "الشباب" را اتباع کشورهای خارجی تشکیل می دهند که عمدتا از سودان، افغانستان، عربستان سعودی، مالزی، پاکستان و بنگلادش هستند:

- " شیخ محمد ابو فید" (۲) یک شهروند عربستان سعودی است که به گروه "الشباب" پیوست و مهمترین تامین کننده مالی و یکی از رهبران عمده این گروه محسوب می شود.

- "جهاد سروان مصطفی" (۳) معروف به "انور الامریکی" (۴)  شهروند آمریکایی از رهبران نیروهای خارجی الشباب بود و آموزش نیروهای این گروه را برعهده داشت. وی به خاطر تسلط به رسانه، مسوول رسانه ای گروه الشباب شد.

- "عمر حمامی" (۵) معروف به "ابومنصور الامریکی" (۶) شهروند آمریکایی متولد آلاباما که پس از گرویدن به اسلام در سال ۲۰۰۶ وارد سومالی شد و به گروه "الشباب" پیوست.

وی  یکی از فرماندهان نظامی ، مسوول تبلیغات گروه الشباب بود. وی همچنین وظیفه جذب نیرو از اتباع خارجی را برعهده داشت. حمامی همچنین از تامین کنندگان مالی گروه محسوب می شد. وی به خاطر اینکه زبان انگلیسی زبان مادری اش بود در بسیاری از پیام های ویدوئویی الشباب حضور داشت. وی از همه انگلیسی زبانها می خواست که به الشباب بپیوندند.

- " شیروا احمد" (۷) شهروند آمریکایی مقیم مینیاپولیس فارغ التحصیل کالج روزولت پس از پیوستن به الشباب ، ۲۸ اکتبر ۲۰۰۸ در یک عملیات انتحاری در سومالی کشته شد.

این افراد به عنوان بخش کوچکی از رهبران و فرماندهان تاثیر گذار گروه تروریستی الشباب اکثرا شهروند آمریکا بوده اند.

نشریه گاردین در شماره ۵ دسامبر ۲۰۱۰ در مقاله ای نوشت: عربستان سعودی ماشین تامین مالی گروههای تروریستی در جهان است. در همین مقاله به نقل از هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه وقت آمریکا آمده است: افرادی از عربستان سعودی مهمترین تامین کننده مالی گروههای تروریستی مانند القاعده ، طالبان و داعش هستند.

ساختار فرماندهی الشباب  بخوبی نشان می دهد که چه عوامل و کانون های خارجی در شکل گیری و سازماندهی این گروه تروریستی نقش داشته اند.

" عدنان محمد" (۸) روزنامه نگار سعودی ۲۳ ژوییه ۲۰۱۹  در مصاحبه ای گفت: قطر نقش بسیار مهمی در شکل گیری و تقویت گروه الشباب داشته است و " محمد سعید اتم" (۹) جانشین رهبر الشباب در دوحه زندگی می کند.

سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۸ در  گزارش مبسوطی اعلام کرد که امارات عربی متحده با نقض صریح قطعنامه شورای امنیت در تجارت غیرقانونی با الشباب مشارکت دارد. ترکیه هم امارات را به حمایت مالی و تجهیزاتی از الشباب متهم کرده است.

نشریه آمریکایی Brown Political Review در شماره ۶ دسامبر ۲۰۱۴ در مقاله ای تحت عنوان "روابط خارجی عربستان سعودی و تامین مالی تروریسم " نوشت: عربستان سعودی مهمترین تامین کننده مالی گروههای تروریستی مانند طالبان، القاعده ، داعش و ... است که البته الشباب نیز پس از سال ۲۰۱۲ رسما شاخه ای از القاعده محسوب می شود.

نشریه گاردین در شماره ۵ دسامبر ۲۰۱۰ در مقاله ای نوشت: عربستان سعودی ماشین تامین مالی گروههای تروریستی در جهان است. در همین مقاله به نقل از هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه وقت آمریکا آمده است: افرادی از عربستان سعودی مهمترین تامین کننده مالی گروههای تروریستی مانند القاعده ، طالبان و داعش هستند.

پارلمان اروپا در سال ۲۰۱۷ صراحتا از مداخلات عربستان سعودی و امارات در سومالی ابراز نگرانی کرد.

براساس دو تحقیق جداگانه که در " دانشگاه میسوری" و دانشگاه " شیکاگو" در سال ۲۰۰۷ بعمل آمده ، اکثر بمب گذاری های انتحاری در جهان توسط شهروندان عربستان سعودی انجام شده است. همچنین ۱۵ تن از ۱۹ عامل حادثه موسوم به ۱۱ سپتامبر از اتباع عربستان سعودی و چهار تن دیگر از مصر و امارات عربی متحده بودند.

پارلمان اروپا نیز در سال ۲۰۱۷ صراحتا از مداخلات عربستان سعودی و امارات در سومالی ابراز نگرانی کرد.

 امارات پس از مداخله مستقیم در لیبی و یمن ،  مدتی است تلاش دارد با سوء استفاده از اختلافات داخلی در سومالی، با ایجاد پایگاه نظامی نزدیک تنگه «باب المندب»، ضمن تضعیف دولت مرکزی سومالی، حضور نظامی خود در این منطقه مهم و ژئو استراتژیک را تقویت کند تا در تحولات احتمالی منطقه تاثیرگذارتر باشد.

امارات تلاش می کند با سرمایه گذاری عظیم در بندر قدیمی"بربره" سومالی کنترل تجاری ، سیاسی و نظامی این منطقه را در اختیار بگیرد.

این اقدام امارات موجب می شود که دولت سومالی در برابر تجزیه ‌طلبان این کشور و در برابر گروههایی مانند الشباب بشدت تضعیف شود.

این مداخلات بوضوح بیانگر آن است که آنچه در سومالی طی چند دهه گذشته روی داده ونیز شکل گیری گروههای تروریستی نظیر الشباب کاملا با ابتکار و مدیریت کانون های خارجی، عمدتا آمریکا، عربستان و امارات صورت گرفته است و عوامل داخلی سومالی نقش چندانی در آن نداشته اند.

۱- Institute for Global Chenge

۲- Shaykh Mohammad Abu Fai'd

۳- Jehad Serwan Mostafa

۴- Anwar-Al- Amriki

۵- Omar Hammami

۶- Abu Mansour Al-Amriki

۷- Shirwa Ahmed

۸- Adnan Mohammad

۹- Mohamed Said Atom

...................................................................

https://institute.global/policy/what-al-shabaab

https://www.thebureauinvestigates.com/drone-war/data/somalia-reported-us-covert-actions-۲۰۰۱-۲۰۱۷

http://www.operationspaix.net/DATA/DOCUMENT/۴۰۳۹~v~Al_Shabaab.pdf

https://en.wikipedia.org/wiki/Al-Shabaab_(militant_group)

https://globalecco.org/financing-al-shabaab-the-vital-port-of-kismayo

https://allafrica.com/stories/۲۰۰۲۰۱۲۱۰۴۵۵.html

https://web.archive.org/web/۲۰۱۵۱۰۱۸۰۶۰۹۱۵/http://www.brownpoliticalreview.org/۲۰۱۴/۱۲/financing-terrorism-saudi-arabia-and-its-foreign-affairs/

https://www.theguardian.com/world/۲۰۱۰/dec/۰۵/wikileaks-cables-saudi-terrorist-funding

https://en.wikipedia.org/wiki/State-sponsored_terrorism#Saudi_Arabia