با وجود شیوع ویروس کرونا و بسته شدن تقریباً بیشتر مرزها میان کشورهای مختلف و از طرف دیگر تلاش های آمریکا برای منزوی کردن ایران، دستگاه دیپلماسی ایران در تکاپو برای رایزنی با کشورهای مختلف است در این راستا سفر محمد جواد ظریف در ۲۹تیر ۱۳۹۹خورشیدی به عراق و سفر مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق به ایران را به دنبال داشت، این سفر دارای پیام‌های مهمی برای ایران و جامعه جهانی است. همچنین حضور وزرای مهم کابینه الکاظمی در ترکیب هیأت همراه او بیانگر این است که دولت کنونی عراق بر تقویت و گسترش همکاری‌های خود با ایران اهتمام جدی دارد زیرا امروزه مردم عراق با یک مجموعه چالش‌ها و مشکلات در حوزه‌های مختلف به ویژه حوزه اقتصاد مواجه هستند که شرایط را برای آنان سخت کرده است. ۹۵ درصد درآمد عراق از فروش نفت است، این در حالی است که با کاهش قیمت نفت ضربه‌ای جدی به درآمدهای این کشور وارد شده است. شیوع ویروس کرونا در عراق نیز به مجموعه مشکلات این کشور اضافه شده است. در چنین شرایطی الکاظمی در صدر یک هیأت اقتصادی و نظامی به ایران سفر کرده است. بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی به بازتاب و تحلیل سفر نخست وزیر عراق به ایران پرداخته اند.
رسانه‌های اصلاح‌طلب
اهتمام جدی تهران- بغداد برای تقویت همکاری‌ها
روزنامه ایران در یادداشتی به قلم حسن کاظمی قمی سفیر پیشین ایران در عراق نوشت:روزنامه ایران:سفر آقای الکاظمی به ایران در شرایطی انجام شد که دولت او با مشکلات و چالش‌های عدیده داخلی بویژه مشکلات اقتصادی ناشی از مسأله کاهش درآمدهای نفتی، مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا مواجه است و در عین حال مطالبه مردم عراق بر محور جلوگیری از تحمیل اراده امریکایی‌ها و حمایت از اجرای مصوبه پارلمان این کشور مبنی بر خروج نظامیان امریکا قرار دارد. در چنین فضایی به نظر می‌رسد این سفر بتواند در تقویت همکاری‌ها گام مهم و مؤثری به شمار رود. نخست وزیر عراق در تهران علاوه بر دیدار با مقامات دولتی مانند رئیس جمهوری، یک ملاقات بسیار مهم داشت. دیدار آقای الکاظمی با مقام معظم رهبری دیداری با اهمیت فوق‌العاده بود. در این دیدارها به نظر می‌رسد علاوه بر موضوعات دوجانبه رایزنی‌هایی در موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی انجام شد که می‌تواند مبنای مؤثری در همسویی سیاست‌های دو کشور در کمک به صلح و ثبات و امنیت منطقه‌ای باشد. در عین حال گرچه حضور نخست وزیر جدید عراق در ایران اقدامی در چارچوب تقویت مناسبات دو کشور بود؛ شایعاتی درباره اینکه سفر آقای کاظمی به عنوان میانجیگری میان ایران و عربستان سعودی است مطرح شد که با واقعیت همخوانی نداشت. زیرا تجربه تاریخی نشان داده که اساساً تهران و ریاض برای حل منازعات خود هیچ گاه نیازمند میانجیگری نبوده اند. دولت‌های منتخب در عراق همواره تلاش کرده‌اند تا مناسبات این کشور با کشورهای منطقه را تقویت کنند. سیاست خارجی عراق این است که با کشورهای همسایه رابطه برخوردار با احترام متقابل و رعایت منافع طرفینی داشته باشد. این رویکردی است که جمهوری اسلامی ایران به آن احترام می‌گذارد و از آن حمایت می‌کند.
ابعاد چندوجهی سفر نخست‌وزیر عراق به ایران
روزنامه آرمان ملی در یادداشتی به قلم مهدی مطهرنیا آینده‌پژوه سیاسی و اجتماعی نوشت: مصطفی الکاظمی که جدیدا در عراق دولت خود را تشکیل داده در حالت تاسیس دولت به دنبال تثبیت جایگاه خود در عراق و منطقه بر آمده است. او تلاش دارد تا چهره فعالی از دولت عراق به رهبری خود به نمایش بگذارد. پس از آنکه ایالات‌متحده آمریکا به دلایل به ظاهر غیرسیاسی از پذیرش او برای ملاقات با ترامپ سر باز زد و اینکه ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی دچار بیماری و در بیمارستان بستری شد او سفر خود به تهران را جلو انداخت و بعد از سفر ظریف به عراق وارد تهران شد تا زمینه‌های ارتباط بیشتر با ایران را مورد بررسی قرار دهد. اکنون بار دیگر دولت عراق به رهبری الکاظمی تلاش می‌کند تا دوره سرد روابط تهران و بغداد را بعد از دوره روی‌کارآمدن او ترمیم کند.
سفر وی می‌تواند نقطه آغازینی بر حل و فصل این مسائل و تا حدودی گریز از آنها محسوب شود. چراکه به هر تقدیر الکاظمی اکنون به این نکته وقوف پیدا کرده که بخش مهمی از عراق و مردم این کشور به ایران و پشتیبانی دولت ایران از دولت بغداد اطمینان دارند و بر اساس این معنا ایران می‌تواند برای عراق یک همسایه خوب در مسیر گسترش روابط محسوب شود.
نکاتی درباره سفر الکاظمی به تهران
روزنامه آرمان ملی در یادداشتی به قلم علی بیگدلی استاد دانشگاه نوشت:الکاظمی ملت عراق را خواهان روابطی ممتاز با ایران براساس اصل عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر دانست. از طرفی ایران خواهان خروج نیروهای آمریکا از عراق است، موضوع دیگری که در مذاکرات پشت‌پرده دو مقام مطرح خواهد شد، سرنوشت مطالبات ایران از عراق است. حتی معاون ارزی بانک مرکزی از اینکه در مذاکرات قبلی به این نتیجه رسیده‌اند عراق بخشی از مطالبات ایران را که به دلار و یورو است پرداخت کند، سخن گفت و شاید به همین دلیل بازار ارز تا حدودی از تلاطم افتاد.
بازتاب سفر نخست‌وزیر عراق به تهران در رسانه‌های عربی
روزنامه همدلی در گزارشی نوشت:اولین سفر خارجی نخست‌وزیر عراق که به مقصد تهران انجام شد، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های عربی به دنبال داشت. روسیا الیوم در رابطه با سفر الکاظمی به تهران نوشت: نخست‌وزیر عراق دیروز در راس هیاتی بلندپایه در سفری رسمی بغداد را به مقصد تهران ترک کرد. وی قرار است با مقامات جمهوری اسلامی ایران دیدار و در رابطه با روابط دوجانبه و راه‌های گسترش آنها و همچنین مسائل مشترک میان دو کشور در سطح منطقه و جهان بحث و رایزنی کند. المیادین نوشت: الکاظمی در اولین سفر خارجی خود به منظور رایزنی در رابطه با آخرین تحولات منطقه وارد تهران شد. این شبکه همچنین نوشت: نخست‌وزیر عراق قرار است در این سفر دو روزه با مقامات جمهوری اسلامی ایران دیدار و در رابطه با تحولات سیاسی و امنیتی منطقه به ویژه مبارزه با تروریسم و دیگر پرونده‌های امنیتی گفت‌وگو کند. این شبکه لبنانی در ادامه به جزئیات سفر مصطفی الکاظمی به ایران پرداخت. روزنامه فرامنطقه‌ای ایلاف با روتیتر اولین دیدار رهبر ایران با مسئول خارجی پس از کرونا، نوشت: الکاظمی به منظور ایجاد تعادل در روابط منطقه‌ای خود به تهران سفر کرد. این روزنامه که در لندن چاپ می‌شود نوشت: نخست‌وزیر عراق روز گذشته در اولین سفر خارجی خود پس از تصدی این منصب به ایران سفر کرد تا در روابط منطقه‌ای کشور خود تعادل ایجاد کند و در رابطه با همکاری‌های امنیتی، اقتصادی و تجاری بحث و رایزنی کند.
الکاظمی به دنبال تنش‌زدایی بین ایران و عربستان و آمریکا است
خبرگزاری برنا به گفت و گو با «قاسم محبعلی»، مدیرکل پیشین امورِ خاورمیانه وزارت امور خارجه پرداخته و آورد: الکاظمی برای اینکه یک وضعیت باثبات‌تر و آرام‌تری ایجاد شود تلاش می کند بین این سه بازیگر (ایران، آمریکا، عربستان) به نوعی، حداقل در سطح عراق به نوعی آتش بس و یا تنش‌زدایی به وجود بیاورد. به هر حال الکاظمی، وضعیت عراق را درک کرده چراکه مشکلات عراق وقتی کاهش می‌یابد که یک نوع تشنج‌زدایی بین ایران و عربستان از یک سو و ایران و آمریکا از سوی دیگر صورت گیرد. به بیانی دیگر عراق به سرزمین رقابت و حل و فصلِ اختلافات از یک سو بین ایران و عربستان و از سوی دیگر بین آمریکا و ایران تبدیل شده است. بازیگرانی که در داخل عراق هستند هرکدام به نوعی به یکی از این طرف‌ها، نزدیک یا وابسته هستند.
رواج دیپلماسی ایرانی در کسادی کرونا
روزنامه همدلی در گزارشی نوشت:موتور دستگاه دیپلماسی کشور در حال کار است. هرچند فشار سیاست خارجی بیشتر شده و آمریکا در تلاش برای انزوای هرچه بیشتر ایران است، اما دیپلمات‌های وزارت خارجه در حال چانه‌زنی هستند. با وجود اینکه کرونا مرزهای بین کشورهای مختلف را بسته و اکنون تقریبا همه مرزهای ایران بسته است، اما راه مذاکرات سیاسی هنوز برای ایران باز است. به نظر می‌رسد در لیست ملاقات‌ها و دید و بازدیدهای منطقه‌ای محمدجواد ظریف، تقریبا روزی خالی وجود نداشته باشد. سفر روز یکشنبه ظریف به عراق و اقلیم کردستان، روز گذشته سفر مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق به ایران را به دنبال داشت. این در حالی است که محمدجواد ظریف خود در این روز راهی مسکو شد. روز گذشته، نخست‌وزیر عراق به منظور دیدار و گفت‌وگو با مسئولان ایرانی، در صدر یک هیات عالیرتبه سیاسی و اقتصادی، وارد تهران شد و پس از استقبال توسط رضا اردکانیان وزیر نیرو در فرودگاه مهرآباد، در سالن اجلاس سران تهران، مورد استقبال رسمی رئیس جمهور حسن روحانی قرار گرفت. مذاکرات دوجانبه مقامات سیاسی و اقتصادی دو کشور، تبادل نظر با حسن روحانی، مذاکرات مشترک هیات‌های عالیرتبه دو کشور با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و مصطفی الکاظمی و همچنین دیدار با مقام رهبری و رئیس مجلس، برخی از برنامه‌های سفر دو روزه نخست‌وزیر عراق به تهران را تشکیل خواهند داد.
احتمال ارسال سیگنال مثبت از ریاض به بغداد برای تهران
خبرگزاری ایلنا به گفت و گو با حسن هانی‌زاده تحلیلگر مسائل سیاست خارجی پرداخته و آورد: مصطفی الکاظمی شخصیتی است که در شرایط کنونی مورد حمایت و قبول کشورهای منطقه و همچنین قدرت‌های بین‌المللی است و در مدتی هم که او مقام نخست‌وزیری را برعهده داشته، با همه جریان‌ها و طیف‌های سیاسی عراق روابط صمیمانه و نزدیکی برقرار کرده است. نخست‌وزیر عراق در عرصه سیاست خارجی، به دنبال حفظ توازن در مناسبات تهران، ریاض و واشنگتن در عراق است و به همین خاطر، او تلاش می‌کند عصا را از وسط بگیرد، یعنی رفتارهای الکاظمی با ایران برگرفته از احترام ملت عراق نسبت به دولت و ملت ایران است و به همین خاطر، او تلاش می‌کند تا مناسبات تهران و بغداد را در سطح عالی حفظ کند.
رسانه های اصولگرا
سفر الکاظمی به ایران؛ شکست پروژه ضدایرانی آمریکایی‌ها
روزنامه وطن امروز در یادداشتی به قلم حسن کاظمی‌قمی اولین سفیر ایران در عراق بعد از سقوط حکومت بعث نوشت:روزنامه وطن امروز:سفر مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق به ایران در شرایطی است که عراق تحت فشار شدید آمریکایی‌ها برای قرار گرفتن در مسیر تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران است. در واکنش به این فشارها، الکاظمی با یک تیم اقتصادی به ایران سفر می‌کند و این یعنی شکست پروژه آمریکا در کشاندن پای عراق به کارزار تقابل با ایران. همین موضوع که نخست‌وزیر عراق نخستین فرد ملاقات‌کننده با رهبر حکیم انقلاب بعد از شروع بحران کرونا بود، نشان‌دهنده عزم جدی ۲ کشور در گسترش همکاری‌های استراتژیک است. رفتار آمریکا و متحدان منطقه‌ای آن مانند عربستان، نشان می‌دهد همیشه رفتار آنها در نقطه مقابل منافع مردم ایران بوده است. ما خشنودیم از اینکه می‌بینیم عربستان سعودی به صورت تاکتیکی در چند مدت اخیر تغییر مواضعی نسبت به عراق داشته است و خود را در موضع تأمین منافع مردم عراق نشان داده اما از دریچه نگاه واقع‌بینانه کاملا مشخص است این مواضع صرفا مواضع تاکتیکی بوده و یک سیاست راهبردی برای عربستان سعودی نیست. حمایت از منافع عراق به هیچ صورتی با موازین سیاست خارجی عربستان سعودی همخوانی ندارد. منافع آل‌سعود در تقابل جدی با منافع عراق است و مواضع آنان در حمایت از مردم عراق بیشتر یک فریب است تا یک حقیقت. عربستان به هیچ‌وجه یک عراق شکوفا، توسعه‌یافته و دموکرات را نخواهد پذیرفت. عراقی که بر مبنای دموکراسی و مردم‌سالاری به پیشرفت، امنیت و توسعه دسترسی پیدا کند، یک چالش جدی برای حکمرانی آل‌سعود خواهد بود.
رهبر انقلاب: امریکا برخلاف ایران موافق عراق مستقل و قوی نیست
روزنامه جوان به بازتاب سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق پرداخته و نوشت: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دیروز در دیدار نخست‌وزیر عراق با تأکید بر اینکه ایران هیچ‌گاه بنای دخالت در امور عراق را نداشته و نخواهد داشت، گفتند: ایران، خواهان عراقِ عزتمند، مستقل و با حفظ تمامیت ارضی و وحدت و انسجام داخلی است. ایران قطعاً با هر آنچه موجب تضعیف دولت عراق شود، مخالف است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: البته دیدگاه امریکایی‌ها درباره عراق درست در نقطه مقابل ما است، زیرا امریکا به معنی واقعی کلمه دشمن است و موافق عراق مستقل، قوی و دارای حکومتی با رأی اکثریت نیست. ایشان تأکید کردند: برای امریکایی‌ها اینکه چه فردی نخست وزیر عراق باشد مهم نیست آنها به‌دنبال حکومتی همچون حکومت «پل برمر» حاکم امریکایی عراق در اوایل سقوط صدام هستند. رهبر انقلاب اسلامی گفتند: ایران در خصوص روابط عراق با امریکا دخالتی نمی‌کند، اما انتظار دارد که دوستان عراقی، امریکا را بشناسند و بدانند که حضور امریکا در هر کشوری منشأ فساد، خرابی و ویرانی است.
حق همسایگی!
روزنامه وطن امروز در گزارشی نوشت:مصطفی الکاظمی با رویکرد استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی ایران به تهران سفر کرده است؛ فرصتی که با توجه به تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه کشورمان، فرصت مناسبی نیز برای جمهوری اسلامی محسوب می‌شود، با این حال جنبه سیاسی سفر الکاظمی نیز اهمیت بالایی دارد.
رسانه‌های مختلف عربی مانند المعلومه، الدجله، الاخباریه، بغدادالیوم و الوطن المصری از همان ابتدای سفر الکاظمی به ایران به بازتاب وسیع اخبار این سفر پرداخته‌اند.
اهمیت نمادین اولین سفر رسمی الکاظمی به تهران
سایت خبری دفاع پرس در گزراشی نوشت:در روند تاریخ سیاست بین‌الملل در بسیاری از سفرهای دیپلماتیک یا رخدادهای سیاسی میان کشورها و سیاست‌مداران مختلف، بیش از آنکه ابعاد عینی وتوافقات ملموس میان آنها اهمیت داشته باشد، بُعد نمادین سفر، مذاکره یا دیدار بوده که از اهمیت برخوردار است. جریان سفر رسمی مصطفی الکاظمی به تهران را نیز می‌توان یکی از این سفرهای دیپلماتیک مهم از حیث نمادین مورد ارزیابی قرار داد. این سفر در شرایطی انجام می‌گیرد که اولین سفر خارجی نخست‌وزیر کشور عراق است که در نوع خود نشان‌گر اهمیت ایران برای دولت جدید عراق نیز است. در این میان یک نکته بسیار حائز اهمیت است که در تمامی سال‌های بعد از ۲۰۰۳ تا کنون، به ویژه پس از ۲۰۰۵ که دولت عراق رسما در کنترل عراقی‌ها قرار گرفت، همواره سفر دیپلماتیک به ایران در صدر اولویت روسای دولت عراق بوده است. ابراهیم الجعفری، در دوره کوتاه و یک ساله نخست‌وزیر خودر در عراق (۲۰۰۵ تا ۲۰۰۶) نخستین مقام بلندپایه عراقی بود که بعد از ۴۵ سال در جولای ۲۰۰۵ وارد تهران شد. «نوری المالکی» در دو دوره نخست وزیریش (۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ / ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴)، «حیدر العبادی» (۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸) و عادل عبدالمهدی (دوم اکتبر ۲۰۱۸ تا ۳۰ نوامبر ۲۰۱۹) به ایران سفر کرده و بر مناسبات دیپلماتیک و راهبردی حسنه میان دو کشور تاکید کردند. در وضعیت کنونی نیز اهمیت نمایدن سفر مصطفی الکاظمی به این مساله مربوط است که برخی ناظران سیاسی این فرضیه را مطرح می‌کردند که نخست‌وزیر جدید عراق بر خلاف دیگران رویه‌ای ضد ایرانی دارد و به هیچ عنوان قصد بازی در زمین و در راستای منافع ایران را ندارد. حتی این ناظران طی ماه‌های گذشته بر این مساله تاکید می‌کردند که دولت الکاظمی پالس‌های منفی و معنادار زیادی را برای ایران و نیروهای نزدیک‌اش در عراق ارسال کرده است، اما اکنون نفش این سفر و انجام شدن آن به عنوان اولین سفر خارجی نخست‌وزیر از نظر نمادین نشان‌گر جایگاه و اهمیت ویژه ایران در افکار نخست‌وزیر جدید است و تا حدود زیادی تحلیل برخی ناظران سیاسی را بی‌اعتبار می‌کند.
نظر شما