«حسن بهشتی‌پور» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره سفر روز سه‌شنبه محمدجواد ظریف به مسکو و رایزنی‌های او با مقامات روسیه گفت: رایزنی‌های مستمر با روسیه با توجه به اهمیت مناسبات دوجانبه تهران و مسکو به ویژه افزایش همکاری‌های دو کشور در پنج سال گذشته مسئله‌ای ضروری است.
وی روسیه را یکی از اعضای مهم و تاثیرگذار در توافق هسته‌ای دانست و اظهار داشت: تهران و مسکو در موضوع برجام دارای نظرات نزدیکی هستند و با یکدیگر تشریک مساعی می‌کنند. به همین خاطر، رایزنی دو کشور برای حفظ توافق هسته‌ای و مقابله با اقداماتی که آمریکا برای نابودی برجام انجام می‌دهد، الزامی است.
این کارشناس مسائل روسیه با اشاره به همکاری‌های تهران و مسکو در سوریه تصریح کرد: ایران و روسیه در پنج سال گذشته برای مبارزه با تروریسم در سوریه همکاری هایی را آغاز کرده‌اند که این همکاریها با پیوستن ترکیه و تشکیل روند آستانه ادامه یافته است.
بهشتی‌پور ادامه داد: نشست سران روند آستانه چندی پیش به دلیل شیوع ویروس کرونا به صورت مجازی برگزار شد. به همین خاطر پیگیری توافقات انجام شده در روند آستانه و همکاری‌های دو کشور، آینده سوریه و تدوین قانون اساسی این کشور می‌تواند جزو موضوعات مورد رایزنی ظریف با مقامات روسی در مسکو باشد.
وی رایزنی برای افزایش همکاری‌های اقتصادی و افزایش سطح مبادلات تجاری را از جمله موضوعات محتمل در رایزنی‌های وزیر امور خارجه در روسیه برشمرد و خاطرنشان کرد: هم‌اکنون ایران و روسیه حدود دو میلیارد دلار در سال مبادلات تجاری دارند در حالی که ظرفیت و پتانسیل مناسبات اقتصادی دو کشور بیش از این ارقام است.
به گفته این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، براساس قرارداد همکاری‌های ۱۰ ساله ایران و روسیه که در زمان ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی امضا شد، قرار بود مناسبات تجاری تهران و مسکو به ۲۰ میلیارد دلار در سال برسد اما حجم مناسبات به دلیل تحریم‌ها علیه ایران و روسیه رشد چندانی نداشته است.
بهشتی‌پور درباره سقف همراهی روسیه با ایران در موضوع برجام با توجه به تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل و تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ابراز داشت: تا زمانی که ایران در چارچوب تعهداتش در برجام و توافق پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عمل کند، روسیه و چین با ایران خواهند بود و با هر اقدامی علیه ایران از سوی آمریکا مخالفت خواهند کرد.
وی افزود: اینکه گفته می‌شود روسیه و چین، ایران را در میانه راه رها می‌کنند، منفی‌بافی و دیدن نیمه خالی لیوان است. اگر روسیه و چین قبلا به قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران رای دادند، به خاطر آن بود که مسکو و پکن نمی‌خواستند تهران سلاح هسته‌ای داشته باشد.
این کارشناس مسائل روسیه با تاکید بر اینکه رای منفی روسیه و چین علیه ایران نه به خاطر همسویی با آمریکا بلکه به خاطر منافع این کشورها بوده است، بیان کرد: روسیه و چین از ایران، چه در شورای حکام و چه در شورای امنیت سازمان ملل متحد، حمایت می‌کنند. این حمایت از سر دلسوزی و دوست داشتن ایران نیست بلکه به خاطر آن است که ایران رفتاری خارج از عرف نداشته، به تعهداتش براساس برجام عمل کرده و همکاری‌هایش با آژانس به صورت شفاف ادامه داشته است.
بهشتی‌پور با بیان اینکه نباید فکر کنیم روسیه و چین چک سفید امضا به ایران داده‌اند، یادآور شد: نباید فکر کنیم روس‌ها و چینی‌ها چشم بسته از ایران حمایت می‌کنند بلکه متناسب با رفتار ایران، سیاست‌هایشان را نسبت به تهران تنظیم و با ایران رفتار می‌کنند. به همین خاطر، براساس سوابق و کارنامه قبلی، ایران باید همچنان تاکید کند که به دنبال سلاح اتمی نبوده و بر حفظ برجام پافشاری کنند.
وی اضافه کرد: کسانی که تاکید می‌کنند ایران از NPT و برجام خارج شود، باید متوجه باشند که هر کدام از این اقدامات باعث می‌شود ایران با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شود، دوستان ما قادر به دفاع از ایران نباشند و حتی روسیه و چین هم از ایران قطع حمایت کرده و علیه ایران رای بدهند.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به مسائل پیش آمده میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عنوان کرد: ما باید مسائل میان ایران و آژانس را هم به نحوی حل کنیم. روسیه و چین هم مایل به حل مسئله در همین مرحله هستند و نمی‌خواهند پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع داده شود.
آمریکا و اسرائیل تا زمان همکاری ایران با آژانس به نتیجه نمی‌رسند
بهشتی‌پور با تاکید بر اینکه تا وقتی که ایران با آژانس همکاری کند، تلاش‌های آمریکا و اسرائیل به نتیجه نمی‌رسد، گفت: از قطع همکاری ایران و آژانس، این آمریکا و اسرائیل هستند که سود می‌برند تا ایران. قطع همکاری تجربه تلخ ۸۴ تا ۹۲ بود که منجر به صدور ۶ قطعنامه تحریمی علیه ایران شد و به همین خاطر، باید از تکرار تجربه‌های قبلی که موجب ضرر کشور شد، جلوگیری کنیم.
وی ادامه داد: همکاری با آژانس به معنای سازش و گذشتن از حق‌مان نیست بلکه در همکاری با آژانس است که می‌توانیم از حق‌مان هم دفاع کنیم.
روس‌ها مخالف تمدید تحریم‌ها علیه ایران هستند
این کارشناس مسائل روسیه درباره پیامی که ظریف از سوی روحانی برای پوتین برد، اظهار داشت: احتمالا درباره آینده برجام، انتظارات ایران از طرف‌های روسی و چینی، نشست آتی شورای حکام و شورای امنیت و همکاری‌های دو کشور درباره سوریه از جمله موضوعاتی بوده که در این پیام مطرح شده است.
بهشتی‌پور با اشاره به عزم آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی تصریح کرد: آمریکا به صورت جدی به دنبال تمدید تحریم‌های تسلیحاتی و اعمال تحریم‌های جدید از سوی سازمان ملل علیه ایران است. ابن در حالی است که روس‌ها مخالف تمدید تحریم‌های تسلیحاتی و اعمال تحریم‌های جدید هستند و در این شرایط باید با مسکو رایزنی و گفت‌وگو کرد.
ایران نباید فقط به وتوی روسیه و چین چشم بدوزد
وی افزود: ایران نباید فقط به وتوی روسیه و چین چشم بدوزد و به گفت‌وگو با مسکو و پکن بسنده کند. ایران باید با همه طرف‌ها یعنی دیگر اعضای دائم و غیردائم شورای امنیت هم گفت‌وگوهای جدی و موثری داشته باشد تا بتواند مانع از تحقق اهداف آمریکا شود.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی درباره توافق تهران و مسکو برای امضای توافق همکاری‌های راهبردی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون ایده توافق همکاری‌های مشارکت راهبردی ۲۵ ساله میان تهران و پکن مطرح است. در این شرایط امضای توافق با روسیه می‌تواند به توازن در سیاست خارجی کمک کند.
وی یادآور شد: ایران و روسیه قبلا یک قرارداد همکاری‌های درازمدت داشتند که ۱۰ ساله بود. این قرارداد دو دوره پنج ساله هم تمدید شد. اکنون لازم است با گذشت ۲۰ سال از آن توافق، در رئوس همکاریها بازنگری صورت گرفته و سند جدیدی تنظیم شود.
بهشتی‌پور با اشاره به ظرفیت‌های اقتصادی ایران و روسیه ابراز داشت: ایران و روسیه، هر دو تولیدکننده عمده انرژی هستند برخلاف ایران و چین، که ایران تولیدکننده انرژی و چین مصرف‌کننده آن است. به همین خاطر، لازم است دو کشور زمینه‌های جدیدی برای همکاری اقتصادی با یکدیگر ایجاد و تعریف کنند. مهمترین زمینه می‌تواند همکاری‌های بانکی و بیمه باشد که تاکنون اقدام جدی‌ای در این زمینه انجام نشده است.
وی با بیان اینکه اگر سند همکاری‌های بلندمدت ایران و روسیه نهایی و امضا شود، می‌توان آن را یک تحول در سیاست خارجی برشمرد، عنوان کرد: این تحول به شرطی است که اجرایی شود وگرنه ایران و روسیه، سندهای همکاری زیادی دارند که می‌تواند تحول‌ساز باشند اما تاکنون این سندها چندان اجرایی نشده‌اند. به همین خاطر، اگر این سند نهایی و اجرایی شود، می‌تواند در بهبود مناسبات دو کشور و ارتقای جایگاه ایران در منطقه موثر باشد.
با هند، ترکیه و ژاپن هم توافق کنیم، آن را ترکمنچای می‌خوانند
این کارشناس مسائل روسیه در پاسخ به این سوال که چرا توافق ایران با کشورهایی مانند چین و روسیه با جنجال همراه می‌شود، یادآور شد: دلیل عمده‌ای از این جوسازی‌ها به خارج بازمی‌گردد که هدف‌شان منزوی‌سازی ایران در عرصه سیاست خارجی است و این توافقات می‌تواند مانع از انزوای ایران شود. شما شک نکنید اگر ایران با هند، آفریقای جنوبی، ترکیه و ژاپن هم به چنین توافقاتی برسد، جنجال و تبلیغات می‌کنند و آن را ترکمنچای می‌خوانند.
بهشتی‌پور اضافه کرد: این توافقنامه‌ها یک نوع نقشه راه است که انتظارات دو کشور از یکدیگر، رئوس همکاری و چشم‌انداز آن مطرح و تببین می‌شود که هنوز هم نهایی نشده است.
نظر شما