عصر سه‌شنبه ۱۴ مردادماه در پی وقوع آتش‌سوزی گسترده در یکی از انبارهای مواد آتش‌زا واقع در بندر بیروت، انفجار مهیبی در انبارهای مجاور آن که حاوی مقدار قابل توجهی نیترات آمونیوم بود، رخ داد. هنوز مدت زمان زیادی از وقوع انفجار مهیب در بندر بیروت که به کشته شدن بیش از ۲۲۰ نفر و زخمی شدن بیش از ۶ هزار تن منجر شد، نمی‌گذرد که بار دیگر اعتراضات در لبنان اوج گرفته است.
در پی این ناآرامی‌ها «حسن دیاب» نخست وزیر لبنان و برخی نمایندگان پارلمان لبنان و وزیران دولت دیاب از جمله «منال عبدالصمد» وزیر اطلاع‌رسانی، «دمیانوس قطار» وزیر محیط زیست و توسعه اداری و «ماری کلودنجم» وزیر دادگستری لبنان به طور رسمی از مقام خود کناره‌گیری کردند. رسانه‌های عربی اخبار و تحلیل‌هایی درباره تحولات اخیر لبنان منتشر کرده‌اند که این گزارش به آنها می‌پردازد.
فرصت‌طلبی برای فشار بر محور مقاومت
پس از انفجار بیروت برخی جریان‌های رسانه‌ای به‌صورت گسترده دست‌به‌کار شدند و تلاش کردند با بهره‌گیری از فضای ملتهب لبنان و منطقه، روایت‌هایی خلاف‌واقع را علیه جریان مقاومت غالب کنند.
نشریه «المنار» فلسطین در این زمینه نوشت انفجار بندر بیروت لبنان در شرایطی رخ داده است که آمریکا و همپیمانانش مردم لبنان را تحریم اقتصادی کرده‌اند. لبنان در خطرناک‌ترین شرایط خود به سر می‌برد و دشمنانش بسیارند. قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای از طریق وکلای خود در لبنان تلاش می‌کنند لبنان را به کشوری شکست خورده تبدیل و استقلال و حاکمیت این کشور را سلب کنند. آنها تلاش می‌کنند به مقاومت لبنان که خواب را از چشمان رژیم صهیونیستی ربوده، ضربه وارد کنند. آنها در خدمت رژیم اسرائیل بوده و برای فروپاشی نظام اقتصادی لبنان تلاش می‌کنند. هدف از این اقدامات دامن زدن به آشوب و خلع سلاح مقاومت و قطع ارتباط لبنان با سوریه و ایران است.
روزنامه «الاخبار» لبنان در گزارشی به قلم «ابراهیم الامین» آورد انفجار بندر بیروت پس از آن رخ داد که حزب الله رژیم اسرائیل را به دلیل حمله‌هایش در سوریه تهدید کرد. آنان که روی این موضوع شرط‌بندی کرده‌اند که انفجار بندر بیروت سبب می‌شود حزب الله از تصمیم خود برای مقابله با جنایت‌های رژیم اسرائیل در سوریه چشم‌پوشی کند، بار دیگر دچار اشتباه محاسباتی شده‌اند. مقاومت قطعا واکنش قاطعانه‌ای علیه نیروهای اشغالگر نشان خواهد داد.
روزنامه «رای الیوم» در گزارشی به قلم «عبدالباری عطوان» با عنوان «چرا از نخستین دقیقه وقوع انفجار لبنان حزب الله را متهم کردند؟ » آورد شبکه تلویزیونی «العربیه» عربستان به تنهایی از نخستین لحظه وقوع انفجار ادعا کرد این انفجار ناشی از انبار سلاح حزب الله در بندر بیروت بود. با وجود اینکه همه گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد این حادثه تصادفی و در نتیجه سهل‌انگاری و سوء مدیریت رخ داده است این شبکه سعودی به طور مستقیم حزب الله و رهبران آن را مسوول این انفجار معرفی کرد تا احساسات مردم لبنان را علیه حزب الله تحریک کند تا رژیم اسرائیل و آمریکا در این زمینه متهم نشوند.
پیام‌ها و پیامدهای انفجار بندر بیروت
مرکز پژوهش های راهبردی «الروابط» عراق نوشت ویران شدن بندر بیروت که یکی از مهمترین بندرهای ساحل دریای مدیترانه به شمار می‌رود اوضاع اقتصاد لبنان را بحرانی‌تر خواهد کرد. این بندر که از جایگاه راهبردی برخوردار بود برای واردات و صادرات منابع اساسی لبنان مورد استفاده قرار می‌گرفت و ستون اقتصاد لبنان را شکل می‌داد. به طور متوسط هر ماه ۱۷۰ کشتی وارد این بندر می‌شدند که ۷۰۰ هزار تن مواد خالی و حدود ۷۰ هزار تن مواد بارگیری می‌کردند. این بندر که با ۳۰۰ بندر جهانی در تعامل بود و ۷۰ درصد از مبادلات تجاری لبنان و کشورهای جهان از طریق این بندر صورت می‌گرفت.
به نوشته روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن، کارشناسان مسائل اقتصادی معتقدند انفجار بندر بیروت که زیان‌های بسیاری را در این شهر به دنبال داشته است سبب می‌شود تولید خالص ملی لبنان با کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصدی روبرو شود و لبنان میلیاردها دلار زیان ببیند.
روزنامه «عربی ۲۱» مصر آورد فاجعه بندر بیروت نشان داد که لبنان ی‌ها به نسخه جدیدی برای زندگی مشترک نیاز دارند که مولفه‌های مختلف اجتماعی و نخبگان سیاسی، اقتصادی در آن نقش داشته باشند. اگرچه به موجب توافقنامه طائف در سال ۱۹۸۹ میلادی به جنگ داخلی لبنان پایان داده شده است و بار دیگر قدرت میان مولفه‌های مختلف تقسیم شد، اما با انفجار بیروت بار دیگر بحران‌ها آغاز شده است. انفجار بیروت سوال‌های بسیاری را درباره وضعیت لبنان و افق‌های پیش روی این کشور مطرح کرده است. این انفجار بار دیگر وجود معضل در لبنان را نشان داد.
لبنان و رقابت بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای
روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی به قلم «مروان طحطح» نوشت پس از انفجار بندر بیروت «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه از دیگر رقبای پیشی گرفت و به لبنان سفر کرد. پس از این سفر، معاون رئیس جمهوری ترکیه به بیروت رفت. با این سفرها، لبنان به میدان رقابت میان ترکیه و فرانسه تبدیل شد. این موضوع می‌تواند پیامدهای سنگینی برای لبنان و ثبات سیاسی آن به دنبال داشته باشد. رقابت ترکیه، فرانسه، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و مصر در لبنان در صورتی به سود لبنان خواهد بود که این کشورها در کمک به لبنان رقابت داشته باشند. اما در صورتی که این کشورها به دنبال فتنه انگیزی باشند این رقابت به کابوسی برای لبنان تبدیل خواهد شد.
روزنامه «الشروق» مصر در گزارشی به قلم «سمیر العطیه» آورد رئیس جمهوری فرانسه در سفر شتاب زده خود به بیروت ادعا کرد که فرانسه برای بازسازی نظام سیاسی لبنان نقشه راهی در اختیار دارد. فرانسه نگران است که فعالیت‌های تجاری از بندر بیروت به طرابلس منتقل شود و نفوذ ترکیه افزایش و کانون رقابت جدیدی ایجاد شود.
به نوشته روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن در منطقه هم بر اساس ماهیت حادثه انفجار بندر بیروت سناریوها متفاوت خواهد بود. اگر مشخص شود که این حادثه تصادفی بوده است نوعی از نرمش و آرامش میان قدرت‌های رقیب منطقه‌ای به ویژه ایران و عربستان حاکم خواهد شود که این موضوع در لبنان هم آثار مثبتی به دنبال خواهد داشت و همپیمان هر یک از این دو کشور با هم به تفاهم خواهند رسید تا از حجم زیان‌های اقتصادی و همچنین کینه و کدورت‌های سیاسی کاسته شود. اما اگر مشخص شود که این حادثه از روی عمد بوده است این موضوع لبنان را به بمب ساعتی تبدیل خواهد کرد و تنها دادن امتیازهای اساسی از طرف مسوولان این حادثه می‌تواند مانع از انفجار لبنان آن شود. از این رو، روند تحولات در گرو نتیجه تحقیقات و مشخص شدن ماهیت این انفجار است.
نظر شما