اهداف پنهان گسترش مناسبات نظامی واشنگتن- ورشو

به گزارش ایرنا، خروج بخشی از نظامیان آمریکایی از آلمان و استقرار آنها در لهستان با توافق تازه آمریکا و لهستان وارد مرحله اجرایی شد. شبکه دویچه وله امروز (یکشنبه) با اشاره به امضای توافق اعزام ۱۰۰۰ نظامی آمریکایی دیگر به لهستان از سوی «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه ایالات متحده و «ماریوژ بلاژاک» وزیر دفاع ملی لهستان نوشت: آمریکا و لهستان گام دیگری در جهت همکاری نظامی برداشتند.

در همین رابطه «آندری دودا» رئیس جمهور لهستان ضمن استقبال از توافق دو کشور گفت: از این پس تنها سربازان و زیرساخت‌های آمریکایی نخواهیم داشت، بلکه در آینده و در صورت پیش آمدن خطر، سربازان ما و ایالات متحده دوش به دوش هم پیکار خواهند کرد.

نگرانی از واکنش مسکو به افزایش حضور نظامی آمریکا

طبق توافق قرار است بخشی از سربازان پایگاه آمریکایی فورت ناکس (Fort Knox) از ایالت کنتاکی به لهستان منتقل شوند. حدود ۲۰۰ واحد از این پایگاه به شکل ادواری در لهستان مستقر خواهند شد. همچنین بخشی از واحدهای آمریکایی که باید در لهستان مستقر شوند، از آلمان به این کشور منتقل می‌شوند.

در حال حاضر حدود ۴۵۰۰ سرباز آمریکایی در لهستان مستقر هستند، اما ارتش ایالات متحده در این کشور پایگاه پایداری ندارد. دولت ملی‌گرا و محافظه‌کار لهستان از مدت‌ها پیش، به ویژه برای مقابله با روسیه، خواهان حضور نیروهای آمریکایی بیشتری در این کشور است.

این در حالی است که روسیه از افزایش حضور نظامی ناتو در مرزهای غربی خود انتقاد کرده و در مورد اقدامات تلافی جویانه هشدار داده است. از این رو نگرانی ها در میان اعضای ناتو افزایش یافته است. آنها بیم دارند که استقرار نیروهای آمریکایی در نزدیکی مرزهای روسیه، پیامدهای منفی و تنش در مناسبات با مسکو را به همراه داشته باشد.

ماه گذشته پنتاگون تایید کرد که بنا به دستور آقای ترامپ بنا دارد ۱۲۰۰۰ از ۳۸۰۰۰ نیروهای نظامی خود در آلمان را در نقاط مختلف اروپا جابجا کند. واشنگتن این اقدام را "استراتژیک" توصیف کرده است.

«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا، اعلام کرده است که حدود ۱۲ هزار نفر از مجموع ۳۶ هزار نظامی این کشور در آلمان، خارج می شوند. بر این اساس بیش از نیمی از این نظامیان به آمریکا برمی‌گردند و حدود ۵۶۰۰ نفر از نظامیان به سایر کشورهای اروپایی اعزام می‌شوند. علاوه بر لهستان، قرار است ۶۴۰۰ سرباز آمریکایی هم از آلمان به ایتالیا و بلژیک جابجا شوند.

همچنین آمریکا ۳۰ فروند جنگنده اف-۱۶ خود را از آلمان به همسایه شرقی این کشور انتقال می دهد. بر این اساس بخش اعظم این جنگنده ها از پایگاه هوایی آمریکایی ها در شهر «اشپاگدالم» واقع در غرب آلمان که در حال حاضر ۲۸ فروند از این نوع جنگنده را در خود جای داده، به لهستان انتقال خواهد یافت.

رویارویی و تنش بین روسیه و آمریکا

طی سال های گذشته، تنش ها و بحران های منطقه ای و بین المللی و همچنین مساله امنیت اروپا ازجمله عواملی بوده که به رویارویی و تنش میان روسیه و ناتو دامن زده است. کارشناسان بر این باورند که حتی اگر احتمال اندکی برای پیوستن روسیه به ناتو وجود داشته باشد، فقط در شرایطی این هدف محقق می شود که فضای امنیت جهانی به طور چشمگیری تغییر کند.

این بحث در حالی مطرح است که آمریکا تحت هدایت دولت ترامپ به دنبال خروج از برخی معاهده‌های بین‌المللی مشترک با روسیه از جمله معاهده کنترل تسلیحات یا معاهده استارت برآمده است. معاهده جدید استارت (تنها توافق نامه کنترل تسلیجات میان روسیه و آمریکا) در فوریه ۲۰۲۱ منقضی خواهد شد.

همانطور که «اندیشکده کارنگی» طی گزارشی در اردیبهشت ماه اعلام کرد روسیه نمی‌تواند یک نظم جهانی که آمریکا در مرکز آن قرار گرفته را قبول کند؛ آمریکا نیز نمی‌تواند بدون توجه به اقدامات روسیه با این کشور وارد مذاکره شود، زیرا این عامل به منزله پایان رهبری جهان برای آمریکا خواهد بود. چالش‌هایی که روسیه برای آمریکا ایجاد می‌کند با روند قدرت گرفتن کشورهای دیگر به همراه کاهش نفوذ نهادهای بین‌الملل در دوره پکس امریکانا (صلح آمریکایی در قرن بیستم)، متناسب است. رشد سریع کشورهای چین و هند و برخی قدرت‌های منطقه‌ای مانند ترکیه، ایران و برزیل نمونه‌هایی از این رشد هستند.

به اعتقاد کارشناسان این اندیشکده آمریکایی اگرچه مواجهه روسیه و آمریکا اغلب شدید می‌شود، اما دو کشور از خطرات درگیری نظامی مستقیم آگاه هستند. کانال‌هایی برای ارتباطات و جلوگیری از درگیری‌های نظامی ایجاد شده‌اند. در شرایط مدرن کنونی باید رویکردی برای حل مشکلات ثبات راهبردی اتخاذ شود. دلیل اتخاذ چنین رویکردی اجتناب از درگیری‌های تسلیحاتی بین قدرت‌های هسته‌ای در جهان است. شیوه‌های مناسب برای اجتناب از چنین درگیری‌هایی شامل تبادل اطلاعات و تماس‌های آنلاین دو کشور درباره اعمال محدودیت بر فعالیت‌های نظامی آنان، همکاری آنان در امر منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و مشارکت آنان در جلوگیری از ایجاد تروریسم هسته‌ای خواهد بود. در آینده نزدیک آمریکا و روسیه باید پیمان «نیو استارت» را که در فوریه ۲۰۲۱ منقضی خواهد شد، برای پنج سال بعد تمدید کنند.

اهمیت لهستان برای آمریکا

لهستان علاوه بر ایفای نقش موازنه‌گر در مناسبات تنش‌آلود آمریکا و روسیه، کارکرد دیگری نیز برای آمریکا دارد. در همین رابطه دویچه وله می نویسد: قرار است لهستان به ترمینال اصلی توزیع گاز آمریکا در اروپا بدل شود و حضور روسیه در این بازار را کم‌اثر کند. مناقشه‌ای که اخیرا در اتحادیه اروپا با حمایت آمریکا و شرکت پررنگ لهستان برای اعمال فشار بر آلمان جهت متوقف‌سازی یک خط لوله گاز جدید از روسیه درگرفت با این اهداف و برنامه‌های لهستان پیوند محکمی دارد. لهستان با گسترش شتابان ترمینال‌های گازی خود در کناره دریای شرق درصدد واردات گاز مایع از آمریکا و قطر و نیز ایجاد یک خط لوله از نروژ و در نهایت تبدیل‌شدن به هاب گازی بزرگ در اروپاست.

در همین راستا آمریکا اخیرا پروژه «نورد استریم ۲» را در معرض تحریم قرار داده است. پروژه ای که با سرمایه گذاری ۱۱ میلیارد یورویی قرار است گاز روسیه را از مسیر دریای بالتیک به اروپا برساند.

 این پروژه در صورت تکمیل می‌تواند سالانه ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز به اروپا برساند. برخی از شرکت‌های بزرگ اروپایی مانند «او ام وی» اتریش، «وینترشال» و «یونیپر» آلمان، شرکت بریتانیایی-هلندی «شل» و «اینژی» فرانسه به همراه «گازپروم» روسیه از سهامداران این پروژه هستند. در این بین سهم شرکت روسی از این پروژه به تنهایی ۵۱ درصد است.

آمریکا با تحریم این پروژه قصد دارد با ایجاد مانع در مراحل پایانی آن از به سرانجام رسیدن این پروژه جلوگیری کند. این اقدام در راستای شعار «اول آمریکا» به دنبال آن است که منافع مالی تامین انرژی اروپا را از دست روسیه خارج کرده و به آمریکا اختصاص دهد. مسکو می‌گوید واشینگتن با استفاده از تحریم‌ها قصد دارد راه خود را برای انتقال گاز از آمریکا به اروپا هموار کند.

از سوی دیگر همکاری های لهستان با آمریکا و اقداماتی از جمله برگزاری کنفرانس های مورد نظر آمریکا در ورشو که برای «ایجاد اعتماد بیشتر در واشنگتن» و تحکیم رابطه با آمریکا صورت می‌گیرد، طبعا در اتحادیه اروپا یا دست‌کم در میان بخشی از اعضای آن بازتاب مثبتی نخواهد داشت.

در شرایط کنونی دستیابی ورشو به توازنی در مناسبات میان اتحادیه اروپا که عضوی از آن است و آمریکا که به خصوص در دوران ترامپ بیش از اتحاد، رقابت و چالش با اروپا را عمده کرده است، بیش از پیش دشوار به نظر می رسد.