یکی از مشکلاتی که از دیرباز در حوزه موسیقی شاهد بوده‌ایم روند طولانی صدور مجوز برای انتشار آلبوم یا برگزاری کنسرت بود. در زمانی‌که هنوز انتشار تک‌آهنگ باب نبود شاید اگر انتشار تک‌آهنگ نیز یکی از انتخاب‌های هنرمندان بود باز هم هنرمند در هزارتوی دشوارتر و پیچیده تر اخذ مجوز انتشار، زمان زیادی را در راهروها و اتاق‌های نهادهای صدور مجوز از دست می‌داد.
در سال‌های قبل بسیار شاهد بودیم که کنسرت‌های دارای مجوز رسمی از سوی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در شهرها و شهرستان‌های مختلف در دقیقه نود لغو می‌شد و دفتر موسیقی عملا قدرت حمایت و صیانت از مجوزهای صادرشده خود را نداشت. مساله مهم دیگر در حوزه موسیقی برگزاری بیش از سی و دو دوره از جشنواره موسیقی فجر بدون وجود آیین‌نامه اجرایی بود.
امروز اما بسیاری از این مشکلات و معضلات تا حد قابل ملاحظه ای مرتفع یا حداقل کمرنگ تر از گذشته شده است. راه اندازی سامانه صدور مجوز، تدوین سند ملی موسیقی، تسهیل در تعامل و گفت‌وگوی رودرروی مدیرکل دفتر موسیقی با هنرمندان و شنیدن مشکلات و دغدغه های آنها از دستاوردهای مهم بدنه مدیریت کلان موسیقی در این دوره است.
خبرنگار فرهنگی ایرنا پیرامون دستاوردهای مهم دولت در عرصه موسیقی طی هشت سال گذشته با محمد الهیاری مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگی و ارشاد اسلامی گفت‌وگو کرده است.
الهیاری ضمن تاکید بر اینکه بسیاری از این مشکلات پیش از انتصاب وی به این سمت وجود داشته گفت: با اینکه بسیاری از این مشکلات ارتباطی به دوران مدیریت من در دفتر موسیقی ندارد؛ به هر شکل مشکلاتی است که دفتر موسیقی باید در راه حل آنها اقداماتی عاجل انجام می‌داد و در این راه گام‌های موثری برداشت.
سندملی موسیقی، یک راه حل کامل
فقدان اسناد بالادستی مهم ترین و ریشه ای ترین مشکلات حوزه موسیقی است.
الهیاری با بیان اینکه پیش از این «هیچ سند بالادستی در حوزه موسیقی در کشور وجود نداشته است»، گفت: اگر مصوبات مجلس شورای اسلامی را بازبینی کنید یا سراغ اسناد و مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی بروید متوجه خواهید شد هیچ سند بالادستی در حوزه موسیقی که ملاک عمل برای ما باشد وجود ندارد. در حالی که ما در این دوره چند رویداد بسیار مهم را کلید زده و ریل گذاری کردیم.
تشکیل شورای هماهنگی موسیقی
وی در تشریح اقدامات صورت گرفته افزود: نخست آن که آیین نامه صدور مجوز و نظارت بر انتشار آثار موسیقی در سال ۹۹ توسط وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی امضا و ابلاغ شد. این دستاورد، کلیه فرایندهای دفتر موسیقی را در چارچوب مشخص قرار می دهد و حقوق مصرف‌کننده و تولیدکننده در این آیین‌نامه در نظر گرفته شده است. دیگر آن که در سه سال گذشته تلاشی در شورای عالی انقلاب فرهنگی و در کمسیون تخصصی هنر و معماری به قصد تشکیل شورای هماهنگی موسیقی کشور آغاز شده است.
وی مهم ترین وظیفه شورای هماهنگی موسیقی کشور را ایجاد هماهنگی در حرکت و برنامه ریزی دستگاه ها و نهادهای مختلف در زمینه موسیقی همچون صداوسیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، وزارت علوم، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و شهرداری تهران، خواند و افزود: این نهادها بعضا با هم هماهنگ نیستند یا اقداماتشان بعضی مواقع همراستا نبوده است.
تدوین آیین‌نامه‌هایی که تا کنون وجود نداشت، عبور از خاکستری‌ها
مدیرکل دفتر موسیقی افزود: ما درباره برگزاری جشنواره موسیقی نواحی دقیقا بعد از پایان دوره پیشین آن کارهای اجرای و برگزاری جلسات مربوط به هماهنگی و سیاستگذاری و بسیاری اقدامات دیگر را آغاز کرده ایم، به بیان بهتر برای دفتر موسیقی جشنواره موسیقی نواحی پیش رو درست بعد از پایان جشنواره قبل آغاز شده است.
وی گفت: باید بگویم پیش از این جشنواره نواحی آیین نامه مشخصی نداشته اما امروز آیین‌نامه این جشنواره در مراحل پایانی تدوین قرار دارد که بعد از تدوین و تصویب ابلاغ خواهد شد.
جشنواره موسیقی فجر تا سی و سه دوره بدون آیین‌نامه برگزار شده بود و از دوره سی و چهارم صاحب آیین نامه شده است. جشنواره ملی موسیقی جوان تا کنون چهارده دوره خود را بدون آیین نامه پشت سر گذشته اما از این دوره صاحب آیین نامه خواهد شد.
الهیاری گفت: اهمیت تدوین آیین‌نامه‌ها مشخص شدن مرزهاست و به این ترتیب دیگر شاهد تاثرات سلیقه‌ها و اصطلاحا رفتارهای خاکستری نخواهیم بود.
سهولت در صدور مجوزها
محمد الهیاری موسیقی را عامل ارزشمندی برای گفتمان بین المللی هنرمندان و مخاطبان دانست و خاطر نشان کرد: مدت ها بود هنرمندان عموما مایل به انتشار آلبوم بودند و اصل برای هنرمندان تولید آلبوم مستقل بود. به این ترتیب در دفتر موسیقی، با خیل عظیمی از ترانه های ارسالی برای صدور مجوز روبرو بودیم. اما با رشد فناوری، گسترش فضای مجازی و در کنار آن افزایش سواد رسانه ای مردم به تدریج تمایل به انتشار تک آهنگ جایگزین اصرار برای انتشار آلبوم شد.
شاید اگر بگوییم مهم ترین اتفاق در حوزه موسیقی در سال‌های اخیر تمایل حداکثری هنرمندان برای انتشار تک آهنگ بوده سخن به گزافه نگفته ایم.
وی افزود: وقتی با چنین تمایل شدیدی برای انتشار تک آهنگ مواجه شدیم، طبیعی است دفتر موسیقی خود را موظف و مکلف به تغییر رویکرد و همراستا شدن با فضای متفاوت و جدید کرد. پس حرکت به سمت کاهش مراحل کاغذ بازی و رسیدن به روند الکترونیکی را مد نظر قرار دادیم و در همین راستا سامانه شعر و سامانه موسیقی راه اندازی شد. به این ترتیب دیگر هنرمندان مجبور نیستند اشعار خود را به‌صورت مکتوب و دستی تحویل دهند.
سامانه های مجوز یکپارچه خواهند شد
وی افزود: به زودی شاهد رسیدن به یک سامانه واحد ثبت شعر، موسیقی و اخذ مجوز بصورت الکترونیک خواهیم بود و کاغذ بازی‌ها و رفت‌وآمد هنرمندان از بین خواهد رفت و همه امور الکترونیکی انجام خواهد شد.
با رشد فضای مجازی نظارت ها دشوار شده است. باید پذیرفت فضای مجازی بستری برای هنرمندان ایجاد کرده که آثارشان را به‌راحتی منتشر کنند.
وی افزود: در این میان چالش عمده ما در چنین فضایی رسیدن به تعادلی در نظارت‌هاست که چهارچوب قوانین جمهوری اسلامی و هوشمند باشند. باید از فضاهای سنتی نظارتی فاصله بگیریم به سمت نظارت‌هایی متناسب با زمان و مکان پیش برویم. پس لازم بود در آیین نامه ها بازنگری کنیم اما باز بزرگترین مانع ما فقدان سند بالادستی در حوزه موسیقی بود.
وی عنوان کرد: در سال ۹۹ آیین نامه صدور مجوزها و نظارت بر انتشار آثار موسیقی توسط وزیر فرهنگ ابلاغ و امضا شد و این مهم کلیه فعالیت‌های دفتر موسیقی را در چهارچوبی قرار می‌دهد که حقوق تولید کننده و مصرف کننده نیز در آن دیده شده است.
وی افزود: نگاه ما به هنرمند و آثارش نگاهی ایذایی و تنگ نظرانه نیست و معتقدیم بسیاری از قوانین ممیزی عملا مانع بروز خلاقیت هنرمندان در آفرینش آثار موسیقی بوده اند که به این مورد هم با برگزاری جلسات متعدد با هنرمندان و اعضای شورای شعر و موسیقی تا حد زیادی پرداخته و کار برای هنرمندان ساده تر شده است.
نظر شما