گازرسانی به ۱۷ هزار روستا بدون استفاده از منابع دولتی

وزیر نفت چند ماه پیش اعلام کرد که سوخت ملی ایران گاز است. این موضوع نه تنها برای استفاده خودروها مورد تاکید قرار گرفت و گازسوز کردن یک میلیون و ۴۶۰ هزار خودرو آغاز شد که پیش از این نیز با رونق گازرسانی به روستاها گام های اساسی برای جایگزینی گاز با سوخت مایع از سوی دولت و وزارت نفت برداشته شده بود.

اما در شرایطی که بیش از ۵ سال از عمر هفت ساله دولت تدبیر و امید در تحریم گذشته، ‌منابع مالی برای اتصال روستاییان به شبکه گاز از کجا تامین شده است.

با توجه به این موارد، ‌اگرچه جهش گازرسانی به مناطق شهری و روستایی از دهه ها قبل آغاز شده بود اما در دولت تدبیر و امید توجه ویژه ای به آن شد. از همین رو برای تسریع گازرسانی روستایی، استفاده از بند «ق» تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۳۹۳ مورد توجه قرار گرفت.

این قانون، یک مصوبه پیشرفته بود که وزیر نفت در سال ۹۳ با هدف توسعه و تسریع در گازرسانی شهری و روستایی پیشنهاد داد.

بر اساس بند ق بودجه سال ۹۳، وزارت نفت از طریق شرکت های دولتی تابعه ذیربط برای اجرای طرح های نفت و گاز از جمله افزایش ظرفیت تولید نفت خام و گاز با اولویت مخازن مشترک و افزایش ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی و محصولات پتروشیمی، رشد صادرات فرآورده های نفتی و جلوگیری از سوختن گازهای همراه نفت و جایگزینی گاز داخلی یا وارداتی به جای فرآورده های نفتی ذیربط تا سقف ۱۰۰ میلیارد دلار به صورت ارزی یا معادل ریالی آن با رعایت قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی اقدام به سرمایه گذاری به روش بیع متقابل، ساخت، بهره برداری و تحویل BOT و یا روش های موضوع بند ۲ ماده ۲۱۴ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران با تضمین خرید محصول، اجازه به فروش داخلی یا صادرات برای بلندمدت حداقل ۱۰ سال قرارداد منعقد و یا مجوزهای لازم برای سرمایه گذاری را صادر کند.

همچنین بنابه این بخش از قانون، به منظور اجرای طرح های بهینه سازی، کاهش گازهای گلخانه ای و کاهش مصرف انرژی در بخش های مختلف از جمله صنعت با اولویت صنایع انرژی بر و حمل و نقل عمومی و ریلی درون و برون شهری، ساختمان، توسعه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، گسترش استفاده از CNG با اولویت شهرهای بزرگ و مسیر راه های اصلی بین شهری و تولید خودروهای کم مصرف به وزارت نفت اجازه داده می شود با رعایت قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی با متقاضیان و سرمایه گذاران بخش خصوصی با اولویت استفاده از تجهیزات ساخت داخل قرارداد منعقد کند.

با اجرایی شدن بند «ق»، حدود ۱۷ هزار روستا گازرسانی شده که این رقم بیش از گازرسانی انجام شده از ابتدای فعالیت شرکت ملی گاز ایران تا سال ۹۳ است. همچنین این قانون به تامین منابع و سرعت پیشرفت کار گازرسانی روستاها و صنایع کمک فراوانی کرد.

همانگونه که در بند ق نیز تاکید شده، موضوع دیگری که گازرسانی سراسری به کشور را توجیه پذیر می‌کند، ‌ توانایی سازندگان داخلی برای ساخت تجهیزات مورد نیاز گازرسانی در کشور است. شرکت ملی گاز ایران تاکنون بیش از ۹۵ درصد از اقلام گازرسانی و ٨٠ درصد تجهیزات و اقلام مورد نیاز در بخش انتقال گاز را بومی سازی کرده است. بومی سازی و دسترسی به تجهیزات سبب شده تا علاوه بر ایجاد اشتغال در داخل کشور، ‌ هزینه گازرسانی را نیز به شدت کاهش دهد

هدف این پروژه تقویت پایه ها و بنیان‌های اقتصادی و اجتماعی در مناطق روستایی و شهرهای کوچک و مرزی، افزایش دسترسی خانوارها به شبکه گازرسانی کشور در مناطق روستایی و شهرهای در راستای ارتقای عدالت اجتماعی و جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه به مناطق شهری است.

نها در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ گازرسانی به ۴ میلیون و ۴۱۲ هزار خانوار شهری و روستایی (به صورت تجمعی) پیش‌بینی شده که تا پایان سال ۱۳۹۸ گازرسانی به حدود ۳ میلیون و ۸۰۴ هزار خانوار انجام شده است.

با این فعالیت‌ها، ‌ سهم گاز در سبد انرژی کشور به ۷۰ درصد رسید و اکنون بیش از ۹۸ درصد جمعیت شهری کشور به شبکه گاز طبیعی وصل هستند. با فعالیت‌های دولت، ‌ضریب نفوذ روستاییان نیز به ۸۴ درصد رسیده است. بنا بر تعریف وزارت نفت، زمانی که ضریب نفوذ گازرسانی شهری در یک استان از مرز ۹۵ درصد عبور کند، آن استان به عنوان استان سبز نامیده می‌شود. اکنون ۲۱ استان در سراسر کشور موفق شده‌اند ۱۰۰ درصد شهرهای خود را گازرسانی کنند که رقم قابل ملاحظه‌ای است.

همچنین سهم صنایع و نیروگاه‌ها از سوخت گاز نیز در سال‌های اخیر مورد توجه بوده و افزایش چشمگیری داشته است تا آنجا که در حال حاضر بیش از ۲۵۰ میلیون متر مکعب گاز در روز به نیروگاه‌های تولید برق تحویل می‌شود.

اکنون اغلب نیروگاه‌های کشور به شبکه گاز وصل هستند و به جز مواقع اوج مصرف در زمستان، ‌ از سوخت مایع استفاده نمی‌کنند.

‌البته تنها گازرسانی روستایی در اولویت نبوده و اتصال شهرهای باقیمانده در کشور به شبکه گاز نیز در این مدت انجام شده است تا آنجا که ۲۱۸ شهر در دولت یازدهم و دوازدهم گازرسانی شده‌اند و تعداد شهرهای دارای گاز از ۹۷۵ شهر به هزار و ۱۹۳ شهر افزایش داشته است.