روز جهانی عکاسی؛ ویروس کرونا و بهانه‌ای برای دیجیتالی کردن میراث فرهنگی

موزه ها، بایگانی ها و کتابخانه های ما دارای پرونده های ارزشمند و غالباً بی نظیری از میراث فرهنگی (همچون نقشه های معماری، عکس ها، نقاشی ها و توضیحات مکتوب) در طول تاریخ خود هستند و اکنون درب آنها به روی تمام علاقه مندان بسته شده و به نوعی شریان انتقال تجربه و کسب آموزه از دانش کهن، مسدود شده است.
از دیگر سو در حال شیفت پارادایمی درآمدزایی اقتصادی هستیم و نفت، دیگر یگانه راه خلق درآمد اصلی کشور نمی تواند باشد؛ اقتصاد گردشگری همواره به عنوان قطب ارزشمندی برای درآمدزایی معرفی شده و کشور ایران نیز از ظرفیت های ارزشمندی برای بهره مندی از این صنعت برخوردار است.
در این شرایط و با توجه به ظهور و اشاعه ناتمام ویروس کرونا، فناوری های جدید نیز به یاری صنایع کهن آمده و مسیر دردسترس پذیری را هموار ساخته است؛ این ویروس، مزیتی ایجاد کرده که به جای مواجهه با چالش های عدیده، بتوانیم با اتخاذ فناوری، ضمن حفظ اطلاعات گذشته، به اشتراک گذاری اطلاعات حال نیز اقدام کنیم.
فناوری و میراث فرهنگی ازآنجا پیوندشان مستحکم تر می شود که این دو با دیجیتالی سازی مجموعه ها، ضمن در دسترس قرار دادن اطلاعات در اختیار متخصصان، به پاسداری از میراث فرهنگی نیز کمک می کنند.
دیجیتالیزاسیون و دسترسی های آنلاین به موزه ها، کتابخانه ها و اماکن تاریخی و فرهنگی، نه تنها بازدید کنندگان، توریست ها و محققان را، بلکه فعالان اقتصادی را به خود جلب کرده و سبب خلق فرصت های نوین شغلی می شود.
در اینجاست که عکاسان، به عنوان ناجیان عصر جدید بهره مندی از میراث فرهنگی و با مدد فناوری، وارد عرصه می شوند و زمینه بهره مندی از اقتصاد گردشگری دیجیتال را فراهم می کنند. امروزه عکاسان با بهره مندی از فناوری های جدید می توانند توانایی و مهارت خویش را در حوزه های ضبط، پردازش و تصویربرداری سه بعدی استفاده کنند.
امری که شاید اکنون، زمانی دیر برای بیان آن باشد؛ چراکه کشورهایی همچون جمهوری چک، فنلاند، یونان، لتونی، لیتوانی، لهستان، اسلواکی و سوئد به عنوان تنها نمونه ای از کشورهای یک قاره، در راستای دیجیتالی کردن میراث فرهنگی تاکنون اقدام کرده و با انجام این فعالیت استراتژیک، به رشد اقتصادی و خلق فرصت های جدید شغلی دست یافته اند.
همچنین در آپریل ۲۰۱۹ بود که ۲۷ کشور اروپایی با توجه به حساسیت و ضرورت موضوع دیجیتالی کردن میراث فرهنگی بیانیه مشترکی امضا کردند «تا از فناوری های پیشرفته دیجیتال برای مقابله با خطراتی که میراث فرهنگی غنی اروپا با آن روبرو است، استفاده کرده و ضمن بهبود این روند، مشارکت شهروندان و حمایت آن ها را نیز جلب کنند».
این تفاهم نامه دارای سه محور بود:
دیجیتالی شدن سه بعدی آثار باستانی، آثار تاریخی و اماکن میراث فرهنگی.
استفاده مجدد از منابع فرهنگی دیجیتالی برای تقویت مشارکت شهروندان.
تقویت همکاری های بین بخشی و مرزی و ظرفیت سازی در بخش میراث فرهنگی دیجیتالی
که توجه به آن، این فرضیه را به میدان عمل بیش از پیش نیازمند می کند که با توجه به انقلاب دیجیتال، شاهد اشکال جدید و خلاقانه در آثاری هنری خواهیم بود و بر این اساس، میراث فرهنگی نیز دسترس پذیرتر شده و مسیر بهره مندی از آن برای عموم، هموارتر خواهد شد؛ فلذا با تقویت زیرساخت های لازم و بهره مندی از ظرفیت های کنونی باید مسیر تحقق آن را، در کوتاه مدت ایجاد کرده و مانع از دستیابی دیگر اصحاب قدرتِ فناورانه گردشگری به میراث فرهنگی و تاریخی خود شویم.
اکنون دیگر باید پذیرفت که تحول دیجیتالی می تواند نقش مهمی در بهره مندی از تجربیات فرهنگی، ایجاد دانش، حفظ و احیاء و بهره برداری از میراث تاریخی - فرهنگی در مرزها داشته باشد. علاوه بر این، اشیاء تاریخی - فرهنگی دیجیتالی شده، پتانسیل لازم برای دستیابی به منافع گسترده تر اجتماعی و اقتصادی در بخش هایی مانند گردشگری، آموزش و کانون های خلاقیت را باز می کنند.
روز جهانی عکاسی فرصت خوبی است تا یقین حاصل کنیم که همانطور که گذر از عکاسی آنالوگ به شکل کنونی سبب تحول شگرف دراین صنعت و سبب تسهیل دسترسی و تسریع بهره مندی شد، امروز، عکاسی نوین، می تواند در دستیابی به اقتصاد پایدار گردشگری دیجیتال، به عنوان مهم ترین کاتالیزور ایفای نقش کرده و فضای رقابتی و رشد را نیز با خود همراه سازد.
توسعه کاتالوگ های دیجیتال میراث فرهنگی، حفظ طولانی مدت میراث فرهنگی دیجیتالی، ارائه چندرسانه ای میراث فرهنگی دیجیتالی شده و بسیار موارد دیگر، تنها در پی پذیرش تحول دیجیتالیزاسیون میراث تاریخی – فرهنگی و گذر ازنوگرایی به نوگرایی نوین صنعت، هنر و دانشِ عکاسی حاصل می شود و آن روز، زمان دلنشین تری خواهد بود که بیش از امروز، به پاسداشت و گرامی داشت روز عکاسان اقدام کنیم که آنها، یکی از پرچم داران موثر عصر اقتصاد جدید خواهند بود.