صنعت چاپ خراسان رضوی زمین‌گیر ماشین‌آلات فرسوده

شاید کمتر صنعتی را بتوان یافت که تاثیرگذاری آن بر صنایع دیگر و حتی حوزه‌هایی مانند فرهنگ و صادرات مانند صنعت چاپ باشد، بی تردید چاپ، صنعت مادر و پیشران تولید بوده و نقش به سزایی در رونق سایر صنایع دارد.

با یک بررسی ساده و نگاه انداختن به اطرافمان می‌توانیم نقش موثر صنعت چاپ را دریابیم، کتاب، مجلات و روزنامه‌ها، بروشورها، کارتن‌های بسته بندی، نقش و نگارهایی که روی بسته بندی‌های مختلف کالاها و خدمات به چشم می‌خورد، همه و همه وابسته به صنعت چاپ است.

بدون صنعت چاپ لذت بردن از خواندن کتاب یا استفاده مناسب و بهداشتی از کالاها و محصولات اطرافمان میسر نیست و نبود آن یک خلاء بزرگ در زندگی روزمره انسان به وجود می‌آورد.

صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای دیگر نیز بدون صنعت چاپ و برچسب کشورمان بر روی آنها ارزآوری لازم را ندارد و نمی‌توان بدون آن توانمندی کشورمان را به رخ جهانیان کشید و بازار بسیاری از کشورها را از آن خود کرد.

با این حال در شرایط بد اقتصادی و ضرورت توجه بیشتر به تولید داخلی، اولویت را باید به صنعت چاپ و رفع مشکلات آنها داد و تلاش نمود این صنعت را از فرسودگی و کمبودهایش رهایی داد.

با اینکه صنعت چاپ و بسته بندی در خراسان رضوی یکی از مزیتهای برتر اقتصادی این استان است اما در شرایط کنونی با مشکلات بسیار دست و پنجه نرم می‌کند که باید راهکارهایی برای برون رفت آنها از مشکلات یافت.

ضرورت توجه به صنعت چاپ  

رییس اتحادیه چاپخانه‌داران خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به فعالیت ۵۱۰ چاپخانه با حدود سه هزار اشتغال مستقیم در استان گفت: ۹۰ درصد از ظرفیت این چاپخانه‌ها صرف امور تجاری و بسته بندی کالا می‎شود و فقط ۱۰ درصد از این ظرفیت به حوزه چاپ کتاب اختصاص دارد.

علی مغانی افزود: صنعت چاپ و بسته بندی به نوعی صنعت مادر و زیرساخت اصلی حوزه صادرات استان محسوب می‌شود و باید مورد توجه بیشتری از سوی مسوولان این بخش قرار گیرد و رفع مشکلات فعالان این صنعت در اولویت باشد.

وی ادامه داد: متولی بخش صنعت چاپ، دو وزارتخانه "صنعت، معدن و تجارت" و "فرهنگ و ارشاد اسلامی" است که از سال ۱۳۹۶ طبق بخشنامه‌ای تکالیف دو وزارتخانه توسط هیات دولت مشخص شد.

رییس اتحادیه چاپخانه‌داران خراسان رضوی گفت: براساس این بخشنامه امور سخت افزاری مانند تامین ماشین آلات و مواد اولیه به وزارت صنعت و امور نرم افزاری و محتوایی برعهده وزارت فرهنگ گذاشته شده است که سازمان تابعه وزارت صنعت در استان تاکنون پیگیری جدی برای امور چاپخانه‌ها نداشته و حتی یک نشست برگزار نکرده و دستورالعملی در این خصوص ابلاغ نکرده است.

فرسودگی ماشین آلات و کمبود ارز

وی افزود: هم اینک فعالان صنعت چاپ در تامین مواد اولیه و واردات ماشین آلات با مشکلات جدی مواجه هستند، هزینه‌های آنها به شدت افزایش یافته است و در مقابل، ارز لازم برای تامین مواد اولیه و ماشین آلات در اختیار ندارند.

مغانی ادامه داد: از سوی دیگر واردات قطعات ماشین آلات صنعت چاپ نیز به دلیل مشکل ارز بسیار دشوار شده است.

وی گفت: عمده مواد اولیه مورد نیاز چاپخانه‌داران وارداتی است و فقط ارز دولتی به "کاغذ" و "زینک" اختصاص می‌یابد، فعالان صنعت چاپ ناگزیر به تامین سایر مواد اولیه با ارز آزاد هستند که هم گران بوده و هم به شدت در بازار کم است.

رییس اتحادیه چاپخانه‌داران خراسان رضوی افزود: از سوی دیگر سایر مواد اولیه و وسایل مورد نیاز صنعت چاپ و بسته بندی با ارز آزاد تامین می‌شود اما ارزی که باید به بانک مرکزی بابت واردات این مواد تحویل شود، به نرخ ارز نیمایی و کمتر از نرخ ارز آزاد است و این مهم هزینه تولید را افزایش می‌دهد.

وی ادامه داد: وزارت صنعت باید به شرکتهای تعاونی چاپ و بسته بندی مجوز بدهد تا آنها متولی واردات مواد اولیه مورد نیاز چاپخانه‌ها باشند چون واردات مواد اولیه توسط تاجران ارز برای تولیدکنندگان گران تمام می‌شود، اما وقتی شرکت تعاونی متولی واردات این نوع مواد باشد آنها را به نازل ترین قیمت در اختیار چاپخانه‌داران قرار می‌دهد.

ممنوعیت واردات ماشین آلات با عمر بالای ۱۰ سال 

نایب رییس انجمن صنایع همگن کارتن و کاغذ خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: دولت واردات ماشین آلات دست دوم با عمر بالای ۱۰ سال را ممنوع کرده است در حالی که کهنه ماشین آلات اروپایی به مراتب بهتر از ماشین آلات جدید است که از برخی کشورهای آسیایی تامین می‌شود.

جواد باقری افزود: در شرایط کنونی واقعیتی به نام کمبود ارز برای تامین مواد اولیه بخشهای مختلف تولید وجود دارد که باید آن را بپذیریم.

وی ادامه داد: طی سالهای گذشته بارها هشدار دادیم که باید تولید داخلی را تقویت کرد و امکان تنوع سازی در بخش تولید داخلی و به روزرسانی ماشین آلات را فراهم نمود اما این مهم انجام نگرفت و امروز شاهد مشکلات ناشی از آن غفلت هستیم.

نایب رییس انجمن صنایع همگن کارتن و کاغذ خراسان رضوی گفت: اکنون که کشور با کمبود ارز مواجه است، قیمت مواد اولیه خارجی صنعت چاپ به شدت افزایش یافته و تقاضا برای آن رو به کاهش است و این زنجیره معیوب به بخش تولید صدمه جدی وارد می‌کند.

وی افزود: زمانی که برجام تصویب شد و راه‌های ارتباطی با کشورهای اروپایی برقرار گردید، فرصت طلایی برای تامین ماشین آلات صنعت چاپ از کشورهای اروپایی حتی نوع دست دوم آن بود اما از این فرصت بهره نگرفتیم.

باقری ادامه داد: باید دولت مساعدت کند تا بستر تولید ماشین آلات یا کالاهای مشابه خارجی که توان و فناوری ساخت آن در داخل کشور وجود دارد، فراهم شود که مواد اولیه صنعت چاپ و بسته بندی از آن جمله است.

وی گفت: تاکنون در حوزه تولیدات بخش صنایع بسته بندی سرمایه‌گذاری خوبی در خراسان رضوی انجام گرفته اما تولید مقوا به اندازه کافی سرمایه‌گذاری نشده و این مهم نیازمند توجه بیشتری است.

تکلیف دو وزارتخانه در حوزه چاپ مشخص است

معاون امور فرهنگی و رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تکالیف در حوزه صنعت چاپ بین وزارت "فرهنگ و ارشاد اسلامی" و وزارت "صنعت، معدن و تجارت" براساس تفاهم‌نامه بین آنها و بخشنامه متناظر آن کاملا مشخص است و هر کدام می‌دانند چه تکالیفی دارند.

افشین تحفه‌گر افزود: ممکن است آنچه خواسته صنفی و صنعتی فعالان صنعت چاپ استان بوده که عمده آنها به حق نیز هست، تاکنون تحقق نیافته باشد اما در تفاهمنامه مابین دو وزارتخانه، تکالیف و حدود اختیارات هر دو کاملا تبیین شده است.

وی ادامه داد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی براساس وظایف خود در قالب کمیته‌های مربوطه، اختصاص ارز به کاغذ و زینک وارداتی مورد نیاز چاپخانه‌داران را پیگیری و محقق کرده است.

معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: کاغذ دولتی در اختیار ناشران و زینک نیز در اختیار شرکتهای تعاونی حوزه چاپ قرار گرفته تا واردات بخشی از مواد اولیه حوزه صنعت چاپ تسهیل شود اما این میزان کافی نیست و باید توجه بیشتری به تامین مواد اولیه این بخش شود.

وی افزود: مشکلات چاپخانه‌داران طی نشستی با مدیران مرتبط حوزه تامین اجتماعی، بانک مرکزی، سازمان صنعت و استانداری مطرح شده و پیگیری برای رفع آنها در حال انجام است.

تحفه‌گر ادامه داد: طی این پیگیری‌ها، وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به گشایش اعتبار ارزی برای صنعتگران حوزه چاپ قول مساعد داده و همچنین برای تامین مالی چاپخانه‌داران مقرر شده است شرایط آسانتر در دریافت تسهیلات بانکی برای چاپخانه داران ایجاد شود.

لزوم توجه بیشتر به صنعت چاپ

معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی تامین ارز برای واردات ماشین آلات حوزه صنعت چاپ و مواد اولیه مورد نیاز آنها، برداشتن موانع در حوزه بیمه کارگران و تسهیل امور برای تولیدکنندگان را مورد تاکید قرار داد و گفت: صنعت چاپ در استان صنعت مادر است و باید رفع مشکلات آنها مورد توجه جدی قرار گیرد.

وی با اشاره به صادرات مطلوب مرداد ماه امسال خراسان رضوی در حوزه کتاب و فرآورده‌های چاپی به میزان یکهزار و ۴۶۲ میلیارد و ۱۱۰ میلیون ریال افزود: این میزان صادرات به این معنا نیست که چون چنین توفیقی بدست آمده است، فعالان صنعت چاپ با مشکل مواجه نیستند.

تحفه‌گر ادامه داد: سرمایه‌گذاری در صنعت چاپ استان از ۲۰ میلیارد ریال تا بیش از یکهزار میلیارد ریال انجام گرفته و محصول چاپی آنها نیز بسیار متنوع است به طوری که از چاپ روی شیشه و پلاستیک گرفته تا موارد حساس امنیتی در این استان انجام می‌شود.

وی گفت: با توجه به میزان سرمایه‌گذاری بسیار در صنعت چاپ خراسان رضوی باید فرصتهای بیشتری در اختیار این مجموعه قرار گیرد و موانع در مسیر آنها برداشته شود.

معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی افزود: طبیعی است وقتی کشوری با تحریم مواجه می‌شود، شرایط برای تامین زیرساختهای تولید تغییر کرده و مانند گذشته نخواهد بود لذا باید تدابیر ویژه و جدید برای استفاده حداکثری از فرصتها اندیشیده شود.

صنعت چاپ در واردات ماشین آلات مستثنا شد

معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: شیوه‌نامه وزارت متبوع در حوزه ممنوعیت واردات ماشین آلات دارای بیش از پنج سال کارکرد بوده که این مهم اخیرا از سوی وزارتخانه برای حوزه صنعت چاپ تغییر کرده است.

ابراهیم ناصری افزود: از آنجا که امکان تولید مشابه ماشین آلات خارجی صنعت چاپ در کشور فراهم نیست، وزارتخانه برای صنعت چاپ در این موضوع، استثنا قایل شده است و بر این اساس واردات ماشین آلات این صنعت دارای بیش از ۱۰ سال کارکرد در صورتی که کیفیت خوبی داشته باشند، منعی ندارد.

وی لزوم اختصاص ارز دولتی برای مواد اولیه بیشتر در این بخش را جایز دانست و ادامه داد: پیگیری لازم برای رفع مشکلات فعالان صنعت چاپ انجام گرفته است.

معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: کشور با محدودیت تخصیص ارز برای همه بخشهای تولید مواجه است و صنعت چاپ نیز از این موضوع مستثنا نیست اما اینکه دولت برای تامین ارز مواد اولیه وارداتی صنعت چاپ اولویت خاصی قایل شده باشد، دستورالعملی را ابلاغ نکرده است.

عدم تخصیص اعتبار به نوسازی صنایع در سال جاری

وی در باره نوسازی خط تولید صنعت چاپ نیز افزود: هفت بانک طرف قرارداد وزارت صنعت برای اختصاص تسهیلات از محل تبصره ۱۸ قانون بودجه هستند که تاکنون تلاش شده است از این محل تسهیلاتی برای بازسازی و نوسازی صنایع تامین شود.

ناصری ادامه داد: امسال از محل تسهیلات تبصره ۱۸ قانون بودجه، اعتباری برای پرداخت تسهیلات به منظور نوسازی و بازسازی صنایع به خراسان رضوی اختصاص نیافته است و از هفت بانک طرف قرارداد وزارتخانه در این موضوع، تسهیلات بانکی بخش نوسازی مربوط به سال گذشته فقط در دو بانک باقی مانده است.

وی گفت: اعتباراتی از محل تسهیلات تبصره ۱۸ قانون بودجه سال گذشته در دو بانک طرف قرارداد وزارتخانه برای نوسازی خط تولید در خراسان رضوی باقی مانده که تلاش شده در یکی از نشستهای مربوط به کارگروه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید، دریافت این اعتبارات تصویب و به بانکهای طرف قرارداد، ابلاغ شود.

معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: صنعت چاپ خراسان رضوی نیازمند بازسازی خط تولید است تا بهره‌وری آن افزایش یابد.