زنان سرپرست خانوار و حمایت‌هایی در راستای توانمندسازی

زنان سرپرست خانوار که به دلیل فوت همسر و یا سایر دلایل مسئولیت اقتصادی و معیشتی خانواده را برعهده دارند در شرایطی همچون بحران های اقتصادی با مشکلات بیشتری مواجه می شوند و در همین راستا افزایش فقر و نبود شغل مناسب به منظور تامین نیازهای ضروری، خطر گسترش آسیب های اجتماعی هم بیشتر می شود لذا به منظور کاهش آسیب های اجتماعی در این قشر دولت برنامه هایی از سوی برخی نهادهای حمایتی اعم از بهزیستی و کمیته امداد دنبال می کند.

سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام (ره) مسوول حمایت و پرداخت مستمری به زنان سرپرست خانوار هستند و بنا بر آمار ارائه شده، سازمان بهزیستی حدود ۲۵۰  هزار نفر از این زنان را تحت پوشش قرار داده و کمیته امداد هم حدود ۲ میلیون نفر را تحت پوشش دارد.

براساس سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران که در سال ۹۵ صورت گرفت، مشخص شد که جمعیت زنان سرپرست خانوار کشور ( زنان بی سرپرست، خودسرپرست و سرپرست خانواده) نزدیک به سه میلیون و ۶۰ هزار نفر هستند.

این جمعیت در سرشماری سال ۹۰ حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بود و در سرشماری سال ۸۵ به یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر و در سرشماری سال ۷۵ کمتر از یک میلیون و دویست هزار نفر جمعیت زنان سرپرست خانوار بود.

بنا بر گفته فاطمه عباسی مدیرکل دفتر توانمندسازی زنان و خانواده سازمان بهزیستی کشور در مجموع ۲۵۰ هزار خانوار زن سرپرست شامل چهار گروه  زنان دارای همسر متوفی، زنان مطلقه، زنان دارای همسر از کارافتاده و دختران و زنان خود سرپرست تحت پوشش بهزیستی هستند که  از این تعداد بیش از۷۰ هزار زن دارای همسر متوفی هستند.

وی افزود: سازمان بهزیستی برنامه های حمایتی متعددی را برای این قشر دارد که تشکیل گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار ، برنامه تامین مالی خرد با رویکرد بانکداری پیوندی، بیمه اجتماعی زنان و دختران روستایی و عشایر بیمه تامین اجتماعی زنان سرپرست خانوار شهری، پرداخت ودیعه مسکن به خانوارهای نیازمند و  پرداخت کمک هزینه تحصیلی زنان سرپرست خانوار یا فرزندان از آن جمله است.

از نظر کمیته امداد و بهزیستی زنان سرپرست خانوار فقط شامل زنانی که همسران آنها فوت شده  یا طلاق گرفته اند، نمی شود بلکه زنانی که همسرشان دچار از کارافتادگی شده، زنانی که همسرشان حکم زندان طولانی مدت دارند و یا زنانی که همسرشان به خدمت سربازی اعزام شده است شامل تعریف زنان سرپرست خانوار و مشمول دریافت مستمری می شوند که از این دو سازمان حمایتی می توانند خدمات مستمری دریافت کنند.

در کنار دریافت مستمری برای اینکه بتوان فقر را در میان این دسته از افراد جامعه کاهش داد حمایت های غیرمستمر هم انجام می شود از جمله در حوزه آموزش، ازدواج، تامین جهیزیه، اشتغال، مسکن،درمان و بیمه و هزینه های ضروری و متعددی که در دستورالعمل های بهزیستی و کمیته امداد پیش بینی شده است.

یک هزار خانوار در حوزه امور اجتماعی تحت پوشش بهزیستی بروجرد هستند

بنا بر گفته کرم رضا پیردایه، رییس اداره بهزیستی بروجرد ، در حوزه امور اجتماعی یک هزار خانوار تحت پوشش بهزیستی شهرستان قرار دارند؛ این خانوارهای تحت پوشش در حوزه امور اجتماعی؛ شامل زنان سرپرست خانوار، کودکان کار و زنان بد سرپرست هستند که از از نظر اجتماعی و مشاوره ای و سایر خدمات، مورد حمایت بهزیستی قرار دارند.

وی افزود: توانمندسازی زنان سرپرست خانوار بصورت پرداخت وام های خوداشتغالی و مشاغل خانگی یکی از اقداماتی است که بهزیستی در راستای رسیدن به این هدف انجام می دهد.

مهین گودرزی مسئول امور اجتماعی بهزیستی شهرستان بروجرد نیز با اشاره به توزیع بسته‌های مواد غذایی و حمایتی بین زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی شهرستان بروجرد می گوید:  با توجه به شیوع ویروس کرونا  و برخی مشکلات اقتصادی با هدف رفع برخی مشکلات معیشتی زنان سرپرست خانوار ،  بسته های حمایتی در فواصل زمانی مختلف با کمک خیران ،  بین زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی توزیع شده است.

وی افزود: این بسته های حمایتی شامل ، برنج ، ماکارونی، روغن، سویا، رب گوجه و مرغ است که در شرایط فعلی و با توجه به اثراتی که شیوع کرونا بر کسب و کارهای خرد زنان سرپرست خانوار داشته است می تواند کمک کننده باشد.

گودرزی بیان کرد: حمایت از زنان سرپرست خانوار به وسیله تامین مستمری نمی تواند روش موثر و کارآمدی باشد بلکه باید تلاش شود با کمک تسهیلاتی که داده می شود زنان سرپرست خانوار به سمت اشتغال و توانمند سازی هدایت شوند.

مسوول امور اجتماعی بهزیستی بروجرد اضافه کرد: بسیاری از زنان سرپرست خانوار در رده های سنی جوان قرار دارند و برخی دارای فرزند هم هستند و آنچه که بعنوان مستمری به آنها داده می شود نمی تواند تامین کننده نیاز زندگی آنها باشد.

وی گفت: در راستای توانمند سازی زنان سرپرست خانوار ، بهزیستی وام های خوداشتغالی در بخش هایی همچون مشاغل خانگی اعطاء می کند که باید مدرک فنی حرفه ای از سوی زنان سرپرست خانوار ارائه شود.

مسئول امور اجتماعی بهزیستی بروجرد یادآور شد: حمایت از زنان سرپرست خانوار و تلاش برای توانمند سازی آنها یک ضرورت است که بخصوص در شرایط بحرانی همچون شیوع کرونا ضرورت توجه به اقشار آسیب پذیری همچون زنان سرپرست خانوار بیشتر می شود.

 طلاق و افزایش بار سازمان‌های حمایتی

مسئول امور اجتماعی بهزیستی بروجرد تاکید کرد: آنچه که مسلم است و شواهد نشان می‌دهد که میزان طلاق در کل جامعه رو به افزایش است و متعاقب آن تعداد زنان جوانی که بر اثر طلاق به بهزیستی مراجعه می‌کنند بیشتر خواهد شد.

وی اضافه کرد: بیشتر زنانی که طلاق می‌گیرند در رده سنی جوان قرار دارند که این افراد بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند و بهزیستی نیز در بخش‌های مختلف مددکاری و کاهش آسیب نیز برنامه‌هایی برای آنها دارد که در مجموع هدف از تمام اینگونه برنامه‌های حمایتی در راستای اهداف دولت در کاهش آسیب‌های اجتماعی است.

مسئول امور اجتماعی بهزیستی بروجرد گفت: مساله زنان جوانی که بر اثر طلاق تنها می‌شوند با توجه به اینکه آنها ممکن است دارای فرزندانی نیز باشند باید بصورت کلان در جامعه دیده شوند و در راستای رفع مشکلات مالی، مسکن و مشکلات اجتماعی آنها تلاش شود.

بیش از هفت هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد شهرستان بروجرد هستند

بنا بر گفته مدیرکل کمیته امداد لرستان ۱۰ هزار و ۶۰۰ خانوار با جمعیت ۱۸ هزار و ۵۰۰ نفر از خدمات کمیته امداد شهرستان بروجرد بهره‌مند هستند که از این تعداد، هفت هزار و ۸۰ زن سرپرست خانوار هستد و از  خدمات حمایتی معیشتی، مسکن، اشتغال، فرهنگی، درمان، حقوقی و معاضدت قضایی برخوردار هستند.

جاسم محمدی فارسانی افزود: نیازسنجی و توان سنجی خانوارها جهت افزایش اثربخشی و توانمندسازی از اهداف و سیاستهای امداد در سال جاری است که در این مسیر زنان سرپرست خانوار با توجه به تعداد فرزندان در اولویت دریافت خدمات قرار دارند.

وی  با اشاره به این موضوع که زنان سرپرست خانوار دارای فرزند مسئولیت اقتصادی و تربیتی مهمی برعهده دارند، اضافه کرد: در برنامه حمایتی کمیته امداد، فرزندان مورد توجه و در اولویت هستند تا از مزایای پرداخت کمک هزینه تحصیلی، خدمات فرهنگی، تامین جهیزیه، درمان و طرح اکرام ایتام استفاده کنند.

توجه به زنان سرپرست خانوار و اجرای برنامه و طرح های حمایتی از این قشر بخصوص در شرایطی که مشکلات اقتصادی فشار بیشتری بر خانوارها وارد می آورد منجر به کاهش آسیب های اجتماعی خواهد شد . با گفتن عنوان زنان سرپرست خانوار بی درنگ متوجه کمیته امداد و بهزیستی می‌شویم و کمتر به یاد نقش و عملکردی که بانک‌ها و ادارات و سازمان‌ها و مؤسسات بیمه‌ای می‌افتیم و بخصوص در شهرستان ها این مشکل مشهودتر است .

از بین رفتن ضعف‌های قانونی که در حوزه زنان بطور عام و زنان سرپرست خانوار و بی سرپرست بطور اخص وجود دارد در کنار ارائه برنامه‌های جامع توسعه‌ای به این قشر می‌تواند علاوه بر کم کردن بار مشکلات اقتصادی که بر دوش این قشر سنگینی بیشتری دارد از بسیاری از بحران‌ها و آسیب‌های اجتماعی که متعاقب چنین ضعف‌هایی اجتناب ناپذیر است پیشگیری کند.

به هر روی آنچه که در قالب طرح ها و برنامه های مختلف توسط دولت در حوزه زنان سرپرست خانوار توسط نهادهای حمایتی همچون بهزیستی و کمیته امداد د نبال می شود با هدف خودکفایی، اشتغال و توانمند سازی زنان سرپرست خانوار است تا بتوان بخشی از سنگینی فشارهای اقتصادی بر دوش آنها را کاهش داد تا به همان نسبت آسیب های اجتماعی نیز کاهش یابد.