روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین‌المللی، نوشت: در پی سفر مدیرکل آژانس که می‌توان آن را سفری مثبت از نظر سیاسی ارزیابی کرد و از سوی دیگر طرف‌های برجام مورد استقبال واقع شد، انتظار می‌رفت گزارشی مثبت از سوی این نهاد درباره برنامه هسته‌ای ایران ارایه شود. با این وجود گزارش اخیر آژانس را نه می‌توان گزارشی مثبت خواند و نه می‌توان از آن به عنوان گزارشی خطرناک و منفی نام برد.
در گزارش اخیر تاکید شده است که غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران افزایش یافته و رسانه‌های خارجی از این موضوع به عنوان نقض توافق هسته‌ای سوی ایران یاد کرده‌اند، با این وجود نگاهی به مواضع و اقدامات جمهوری اسلامی طی دو سال و نیم گذشته نشان می‌دهد که ایران نه‌تنها برجام را نقض نکرده بلکه براساس مفاد این توافق ازجمله بندهای ۲۶ و ۳۶ به صورت گام به گام تعهدات فنی خود را کاهش داده و این موضوع را نیز به طور کامل به اطلاع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسانده است. زمانی که ایران صراحتا عنوان می‌کند که دیگر خود را متعهد به رعایت سقف ذخیره‌سازی اورانیوم غنی شده که در برجام تعیین شده، نمی‌داند و از سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر برای غنی‌سازی بهره خواهد برد، طبیعی است که اولا سهم ذخایر ایران افزایش پیدا کند و در ثانی سرعت بیشتر شدن ذخایر نیز افزایش یابد. اشاره به این افزایش ذخایر را نمی‌توان نقض توافق هسته‌ای ارزیابی کرد و نباید از آن به عنوان نکته‌ای منفی در پرونده هسته‌ای ایران یاد کرد. اگر کشورهای اروپایی یا حتی ایالات‌متحده خواستار بازگشتن ایران به تعهدات برجامی هستند و انتظار دارند که جمهوری اسلامی تمامی حدودی را که در توافق هسته‌ای تعیین شده رعایت کند، لازمه آن بازگشت همان کشورها به تعهدات‌شان است. اگر این اتفاق رخ ندهد نمی‌توان از ایران انتظار داشت که بدون درنظر گرفتن نقض عهد طرف مقابل، به صورت کامل تعهدات خود را اجرایی کرده و در پی مقابله به مثل قانونی نباشد. هرچند که آژانس می‌توانست گزارش خود را مثبت‌تر ارایه کند اما مهم آن است که طی این گزارش تصریح شده براساس توافق دوجانبه‌ای که با ایران صورت گرفته، این اجازه برای بازرسان آژانس صادر شده که به یکی از تاسیساتی که از مدت‌ها قبل آژانس به دنبال دسترسی به آن بود، بروند و ضمن نمونه‌برداری به بازرسی از این تاسیسات بپردازند.
براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است اجازه دسترسی به دومین تاسیسات نیز به زودی در ماه سپتامبر صادر شود و جای امیدواری است که خیلی زود سوءظن‌ها نسبت به ایران که در پی تبلیغات دیگر کشورها از جمله امریکا و متحدانش ایجاد شده رفع گردد. هنوز این نگرانی وجود دارد که در مرحله بازرسی آژانس از تاسیسات مزبور و همچنین ارایه گزارش در این باره، اعمال نفوذهایی از سوی امریکا و متحدانش صورت گیرد و مسائلی مطرح شود که درنهایت پرونده هسته‌ای ایران را پیچیده‌تر و روابط ایران و آژانس را تیره و تار کند. به نظر می‌رسد آژانس در این گزارش اخیر تصمیم گرفته بود تا علاوه بر رعایت ملاحظات و فشارهایی که بر این نهاد وجود دارد، گزارشی منفی نیز علیه ایران ارایه نکند و به همین دلیل نتیجه در پیش گرفتن این رویه را می‌توان در گزارش آژانس مشاهده کرد. برخورد عادلانه آژانس می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت اعتماد میان دو طرف باشد و باعث شود که زمینه برای گفت‌وگوهای آینده و همکاری‌های دوجانبه فراهم شود. جمهوری اسلامی ایران به درستی در مقطع زمانی فعلی گزینه همکاری با آژانس را انتخاب کرده و اگر دنیا خواهان ادامه این همکاری است باید آژانس را به رعایت قانون و عدالت در موضوع پرونده هسته‌ای ایران تشویق کند.
نظر شما