وضعیت آبسنگ‌های مرجانی خلیج فارس مساعد نیست

به گزارش ایرنا، حمید رضایی در کارگاه «مرجان های خلیج فارس و دریای عمان» که به صورت وبینار در پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی برگزار شد، به سخنرانی با موضوع «ارزیابی صخره های مرجانی در غرب اقیانوس هند با تأکید بر خلیج فارس و خلیج عمان» پرداخت و افزود: چند سالی است که در جزایر ایرانی خلیج فارس در حال مطالعه وضعیت آبسنگ های مرجانی هستم که در این مدت موفق به تهیه نقشه آبسنگ های مرجانی در برخی جزایر مانند لارک، کیش، هنگام، شیدور و بنی فارور شدیم.

وی با تاکید بر اینکه این نقشه ها باید به طور مداوم به روز شوند، اظهار داشت: با شرایطی که آبسنگ های مرجانی ما دارند داشتن یک نقشه کامل برای تمام جزایر ایرانی خلیج فارس الزامی است.

این پژوهشگر ادامه داد: به عنوان مثال اولین جزیره حفاظت شده در خلیج فارس شیدور است که نقشه های ۱۰ سال پیش آن موجود است که بر اساس آن جمعیت آبسنگ های مرجانی حدود ۱۰ درصد بود که نقشه یک سال و نیم پیش آن نیز وجود دارد که نشان می دهد جمعیت ابسنگ ها به چهار درصد رسیده است، البته بیشتر آنها مرجان های سخت هستند. چون مرجان های نرم نیزر داریم که ساختارشان با مرجان های سخت متفاوت است.

رضایی درباره سفیدشدگی مرجان ها گفت: معمولا در ساختار آهکی مرجان ها تک سلولی زندگی می کند که موجب رنگ دادن به مرجان ها می شود زمانی که دمای آب بالا می رود این سلول ها از مرجان ها جدا می شوند و این مساله موجب سفید شدگی آنها می شود ، اگر این دور ماندن بیشتر از دو ماه طول بکشد دیگر آن مرجان به طور کامل می میرد و از بین می رود.

وی افزود: البته یک نوع مرجان به عنوان مرجان های نرم نیز وجود دارد که نسبت به مرجان های سخت کمتر در معرض سفید شدگی قرار دارند چون هم در اعماق بیشتری نسبت به مرجان های سخت زندگی می کنند و هم اینکه آن تک سلول را ندارند ، البته برخی این تک سلول را دارند اما چون در اعماق بیشتر که آب سردتر است زندگی می کنند کمتر سفید می شوند. در واقع مرجان های سخت به ویژه یک نوع ان به عنوان شاخه گوزنی آسیب پذیر ترند.

رضایی به عوامل تخریب آبسنگ های مرجانی اشاره کرد و گفت: در تخریب مرجان ها عوامل انسانی و طبیعی دخیل هستند ، عوامل انسانی مانند ساخت و ساز، غواصی توسط گردشگران، نشت نفت، ورود فاضلاب ، دزدی مرجان ها برای فروش و  تورهای ماهیگیری چندین کیلومتری و عوامل طبیعی مانند شکوفایی جلبکی و گرم شدن آب دریا است که باید همه آنها را تا حد امکان کاهش داد.

پژوهشگر و محقق آبسنگ‌های مرجانی ادامه داد: البته بروز برخی توفان ها نیز به مرجان ها آسیب می زند ، مثلا توفان گونو در دریای عمان مرجان ها را می شکند، یا بادهای مانسون رسوب دریا را زیاد می کند و شوری آب دریا را پایین می آورد، همچنین یک نوع مرجان با نام شاه خواری وجود دارد که مرجان ها را می خورد.

وی تاکید کرد: مشکل ما این است که مطالعات دقیقی در زمینه مرجان ها صورت نگرفته تا بدانیم چند درصد مرجان های ما سفید شده اند، البته سفیدشدگی در هر سال متفاوت است مثلا سال ۱۹۹۶ و ۱۹۹۸ که دمای آب خلیج فارس افزایش یافته بود مرجان های زیادی سفید شده بودند یا در کیش در سال ۱۳۸۷ مرجان ها سفید شده بودند، در واقع مکان هایی که شیب ساحل در آن کم و تابش نور بیشتر است مرجان ها بیشتر آسیب می بینند مانند جزیره کیش و هندورابی اما مکان هایی که شیب ساحل بیشتر و عمیق تر است مانند جزیره فارور مرجان ها کمتر آسیب می بینند چون کمتر تحت تاثیر نور آفتاب قرار می گیرند.

پژوهشگر و محقق آبسنگ‌های مرجانی اظهار داشت: البته در جزیره کیش که مدام پایش می کنیم حدود چهار سال پیش ۴۰ تا ۴۲ درصد مرجان ها سفید شده بودند.

رضایی گفت: به طور کلی در خلیج فارس ۱۰۵ گونه مرجان شناسایی شده که حدود ۶۸ گونه آن در آبهای ما وجود دارد البته هر چه بیشتر به زیر آب فرو برویم می توانیم مرجان های بیشتری را شناسایی کنیم.

وی تاکید کرد : در راستای حفاظت از مرجان ها این مساله که چگونه می شود نهادهای مختلف را برای حفاظت از مرجان ها کنار هم قرار داد بسیار مهم است، در واقع حیات آبسنگ‌های مرجانی در گرو حمایت نهادهای مرتبط از جمله سازمان حفاظت محیط  زیست، پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و کشتیرانی است و برای حفاظت از این گونه‌های ارزشمند دریایی باید همه دستگاه های مرتبط در این زمینه کنار هم قرار گیرند تا از امکانات همدیگر استفاده کنند، قطعا جمع کردن آنها در کنار هم مشکل است اما باید با برنامه ریزی آنها را کنار هم قرار داد. 

وی اظهار داشت: برای حفاظت نباید حتما بودجه های میلیونی داشت بلکه می توان با استفاده از امکانات دستگاه های مختلف کار حفاظت را انجام داد چون مراقبت از آبسنگ های مرجانی مساوی با توسعه گردشگری است که درآمد خوبی برای کشور دارد.