به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، همزمان با ادعاهای آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، گمانه زنی‌ها درباره واکنش ایران به این اقدام زیاده خواهانه «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا جدی‌تر از همیشه شده است. ایران در سایه سند برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ پیوست آن تاکنون توانسته است بسیاری از کشورهای متحد آمریکا را به مخالف اقدامات کاخ سفید تبدیل کند. این روزها نگرانی ها پیرامون آینده این سند با توجه به ستیز داخلی و خارجی با آن جدی تر از همیشه است و واکنش ایران باید در مسیر حفظ این سند، به منظور حفظ همسویی جهانی باشد که این خود نیازمند هوشیاری در پاسخ به تحریکات واشنگتن است.
برجام همچنان ارزشمند است
توافق هسته‌ای ایران با آمریکا، چین، روسیه، انگلیس، فرانسه و آلمان که به برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام مشهور است، سندی است که جمهوری اسلامی از آن انتظار بهبود را دستکم در سه حوزه مشخص داشت. حوزه امنیتی، حوزه هسته‌ای و حوزه اقتصادی. ایران تا پیش از این توافق زیر فصل هفت منشور سازمان ملل به عنوان تهدید کننده صلح قرار داشت، در حالی که تنها در پی دستیابی به حقوق مشروع هسته‌ای خود بود. اجماعی جهانی علیه جمهوری اسلامی شکل گرفته و ایران هراسی به رویه ثابت رسانه‌ها و مقامات غربی تبدیل شده بود. پس از توافق برجام اما شرایط تغییر کرد. شواهد بسیاری بر این تغییر شهادت می‌دهند اما مهمترین آنها را می‌توان تقلاهای رژیم صهیونیستی دانست که پس از اجرایی شدن این توافق دیگر قادر نبود جامعه جهانی را به راحتی قانع سازد که ایران تهدید برای امنیت جهانی است، حتی اگر به اقدامات مضحکی چون نقاشی در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل روی آورد. ایران بی‌آنکه هزینه نظامی متحمل شود از زیر فصل ۷ منشور سازمان ملل خارج شد و همزمان با دور شدن سایه سنگین ۶ قطعنامه تعهدآور، جمهوری اسلامی توانست شاهد سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی و آغاز مراودات دیپلماتیک با جهان باشد. گلایه‌های برخی حاشیه نشین‌های خلیج فارس هم نتوانست نظر مثبت شرق و غرب به ایران را منفی کند. همکاری‌های منطقه ای ایران با کشورهای همسایه توانست جمهوری اسلامی را در شکست تروریست های منطقه به ویژه داعش آسوده خاطر کند و در نهایت به اذعان «داریل کیمبال» مدیر اجرایی بنیاد کنترل سلاح در واشنگتن، هنوز هم این توافق بهترین راه برای بازگرداندن ثبات به خاورمیانه است.
برجام در حوزه دفاع از حقوق هسته‌ای هم سند ارزشمندی است . جمهوری اسلامی با استناد به این توافق توانست حق مسلم غنی‌سازی خود را به جهان اثبات و القا کند. تحریم‌هایی که به واسطه برنامه هسته‌ای علیه مردم تصویب شده و در حال اجرا بود، لغو شدند و جمهوری اسلامی توانست بدون هیچگونه قطعنامه الزام آوری و به دلیل عدم پایبندی آمریکا به این توافق، ذخیره اورانیوم و غلظت آن را از میزان محدود شده در توافق افزایش دهد.
دستاوردهای اقتصادی برجام اما این روزها در سایه تحریم های آمریکا کمتر به چشم می آید اما واقعیت آن است که پس از رفع تحریم‌ها تولید ناخالص داخلی با رشد۱۷ درصدی در سال ۹۶ به رقم ۶۹۴ هزار میلیارد تومان رسید. بر اساس اعلام گمرک ایران تراز تجارت خارجی از منفی ۱۹ میلیارد دلار که بین سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳، به ثبت رسیده بود به منفی سه میلیارد دلار بین سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ رسید. سرمایه گذاری شرکت‌های خارجی در ایران افزایش چشمگیری یافت و به یکی از دلایل افزایش نرخ اشتغال در کشور تبدیل شد.
جان نیمه جان برجام همچنان قادر است تحریم های تسلیحاتی علیه ایران را طبق قطعنامه ۲۲۳۱ از میان بردارد و همین یکی از مهمترین نگرانی های کاخ سفید و انگیزه تمام تلاش‌های یک سال گذشته تیم ترامپ است.
هوشیاری ایران، رمز عبور از تله ترامپ
پاسخ جمهوری اسلامی به زیاده‌خواهی کاخ سفید یکی از مهمترین محورهای گمانه‌زنی طی هفته‌های گذشته و روزهای آینده است. بازگرداندن تحریم ها علیه تهران آن یکی از تله‌هایی است که رییس جمهوری آمریکا در مسیر جمهوری اسلامی کار گذاشته است تا واکنش تهران به آن را به عنوان سندی برای اثبات ادعاهای دروغ خود در پیش چشم جامعه ملل بسازد. با آگاهی از چنین ترفندی پاسخ گفتن به اقدامات آمریکا نیازمند تامل و تدبیری متفاوت تر از همیشه خواهد بود. «علی ربیعی» سخنگوی دولت با هشدار درباره برخی ماشه هایی که احتمالا در داخل با برجام ستیزی فعال می شود، تصریح کرده است: «ما از آنچه ممکن است در روزهای آینده و حتی فعال شدن مکانیسم ماشه در پیش باشد نگران نیستیم اما نگران ماشه‌ای هستیم که به هر دلیل اعم از ناآگاهی یا بی‌دقتی در کشورمان چکانده شود؛ آنها که هنوز مشت آمریکا برایشان باز نشده و منطق بازی کنونی آمریکا را نمی‌دانند.»
وی در توضیح شرایط کنونی کشور یادآور شده است: «این روزها و هفته‌های تعیین‌کننده، جایی برای رفتارها و گفتارهای احساسی و هیجانی و امتیازگیری در سیاست داخلی نیست. بالا بردن تب برجام‌ستیزی نتیجه‌ای جز تغییر زمین بازی به نفع دولت درمانده امریکا نخواهد داشت. کار شایسته این روزها ایجاد مقاومت فزاینده و اجتماعی کردن بیشتر آن و نیز انسجام سیاسی و سیاستی بر محور بازدارندگی دیپلماتیک برآمده از برجام، انزوای دیپلماتیک تحمیل‌شده بر دولت کنونی امریکا در پرونده هسته‌ای ایران و به تماشا نشستن دست و پا زدن‌های دولت امریکا در باتلاقی است که خود ساخته است. طمأنینه و ظرفیت صبوری کردن گاه مؤثرین اقدام برای مقابله با دشمن است.»
نوشته‌های ربیعی به نوعی اعلام استراتژی دولت به عنوان مسوول پاسخ‌گویی به بحران‌هایی است که ترامپ ایجاد می‌کند. سطوری که به صورت ملموس و مشخص انتظار دولت را از همه نهادها و مراجع تصمیم گیر اعلام می‌کند و درباره تخطی از اصول بدیهی دیپلماسی در کشور و پیش کشیدن درگیری‌های سیاسی و جناحی هشدار می‌دهد.
آمریکا نیازمند بحران جعلی است
تحلیل‌گران و ناظران مسائل بین الملل بر اینکه رییس جمهوری آمریکا از این همه تهدید و تحریم علیه ایران هدفی جز فرافکنی کاستی‌های داخلی خود ندارد، اجماع نظر دارند. بحران‌هایی مانند پاندمی کرونا، رکود اقتصادی حاصل از آن و بیکاری گسترده گرچه در بیشتر مناطق کره زمین موضوعی مشترکی است اما این میزان ناکارآمدی برای رییس جمهوری که ادعای قدرت و کارآمدی دارد، بسیار سنگین‌تر از دیگر مسوولان جهان تمام می‌شود و ترامپ در آستانه انتخاباتی سرنوشت ساز نیازمند سبک شدن از بار این همه وعده محقق نشده است. این اما تمام داستان دشمنی ناتمام ترامپ با ایران نیست، رژیم صهیونیستی و برخی حاشیه‌نشین‌های خلیج فارس هم بر آتش این دشمنی می‌دمند تا بهره‌های خاص خود را از آن به دست آوردند. به دروغ مدعی هراس افکنی ایران می‌شوند تا بودجه‌های حمایتی و زاردخانه تسلیحاتی خود را تامین کنند وگرنه ایران در هشت سال جنگ تحمیلی که تمام دنیا همراه صدام حسین بود جز دفاع از مرزهایش در برابر متجاوز به مرز هیچ یک از همسایگان خود نزدیک نشد.
گرچه جامعه جهانی بویژه در ماه‌های اخیر با بازگرداندن تحریم ها مخالفت کرده است، اما دونالد ترامپ برای پیروزی در انتخابات در کنار کمپین‌های تبلیغاتی خود بر این پرونده هم حساب ویژه‌ای باز کرده است.
نظر شما