گریزی بر آسیب‌های اجتماعی کرونا

خانه نشینی یا دور هم بودن در شرایطی می تواند مطلوب و رضایتبخش سپری شود که اعضای خانواده کمترین دغدغه به لحاظ معیشتی یا تامین نیازهای زندگی داشته باشند و اگر مانعی سبب اختلال در زندگی خانوادگی شود به طور قطع دامنه آن به اختلافات هم کشیده می شود و ناخودآگاه ذهن پدر، مادر و فرزندان خانواده را به خود مشغول می کند.

دراین میان پیش کشیدن برخی مباحث حاشیه ای به گفت وگوهای خانوادگی شاید سرآغازی برای کشمکش و دعواها باشد آن هم در شرایطی که اعضای خانواده به واسطه محیط پیرامونی آلوده به کرونا باید کمتر سفرهای دور و نزدیک داشته باشند یا دورهمشینی فامیل به حداقل خود برسد. 

از سوی دیگر دامنه آسیب های اجتماعی کرونا به حدی فراوان است که فقط به کشمکش های خانوادگی ختم نمی شود بلکه کل زندگی جوامع بشری را تحت تاثیر منفی خود قرار داده است.

بنابراین باید دقت نظر داشت  رسیدگی به موضوع ویروس خطرناک کرونا، ما را نباید از توجه به ویروس بزرگ‌تر و خطرناک‌تر و درعین حال غیر قابل رویت آسیب‌های اجتماعی همچون فقر، بیکاری،  اختلافات خانوادگی، خشونت خانگی، اضطراب، افسردگی غافل کند.

 این روزها ویروس کرونا چنان بر همه‌جای دنیا سایه افکنده که دغدغه‌های دیگر تا حدی کمرنگ شده و برخی معضلات، چالش‌ها و آسیب‌های اجتماعی به حاشیه رانده‌شده است.

 از سوی دیگر تاثیرات کرونا و مشکلات اقتصادی باعث شده امروز آسیب‌های اجتماعی بیشتری را مشاهده کنیم و برخی آسیب‌ها نیز در آینده خود را نشان می‌دهد بنا براین  برخی دستگاه های حمایتی مانند بهزیستی به عنوان متولی پیشگیری و ساماندهی آسیب‌های اجتماعی در این زمینه وظیفه سنگینی بر عهده دارند.

تکانه شدید شیوع بیماری کرونا، آسیب‌های بسیار زیادی را در جامعه ایجاد کرده  است. از طرفی پیشگیری از تبعات بیماری روحی و روانی ناشی از شیوع این ویروس دغدغه همه مردم است که باید با مشارکت دستگاه‌های متولی این آسیب‌ها کاهش داده شود.

آسیب های اجتماعی کرونا از نگاه یک کارشناس 

مژده مظاهری مشاور خانواده و درمانگر بهزیستی البرز می گوید:  شیوع بیماری کووید۱۹ علاوه بر تأثیرات بهداشتی، چالش‌های اجتماعی و روانی  بسیاری برای جوامع بشری و ایران به همراه داشته که  طی هفت  ماه گذشته  آسیب های اجتماعی وارده  نسبت به ابتدای شروع ویروس شدت یافته و شکل  متفاوت تری  را از خود به نمایش گذاشته است. آسیب هایی  که بعضا نشات گرفته از مسایل اقتصادی در نتیجه بیکاری افراد و مشکلات مالی می باشند و  فقر و بیکاری که اساس انحرافات اجتماعی است نتیجه آن بوده است.

این کارشناس ادامه داد: مشکلات  اقتصادی و مالی  افراد را در موقعیت هایی قرار می دهند که نمی توانند نقش های اجتماعی خودرا به درستی ایفا کنند و افراد در حفظ تعهدات به ارزشهای اخلاقی و روابط خانوادگی پایبندی ضعیف تری نشان خواهند داد  که در نهایت موجب اختلاف در هنجارهای اجتماعی می شود. 

وی خاطرنشان کرد: همچنین قرنطینگی و حضور مکرر افراد خانواده در کنار یکدیگر باعث می شود  مشکلات سر پوشیده و بازگو نشده گذشته(هرچقدر کوچک و بی اهمیت) سرباز کرده و منجر به  اختلافات زناشویی ،نزاع بین پدر و مادر و سایر افراد خانواده شود که همین امر به ظاهر ساده  محیط خانواده را  برای تربیت فرزندان، ناامن و نامناسب و برای سایر اعضا غیر قابل تحمل و خالی از آرامش  می کند؛ کما اینکه مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که رفتارهای کودکان و نوجوانان با شیوه های تربیتی  و برخورد متقابل  والدین نسبت به یکدیگر  رابطه  مستقیم و تنگاتنگ دارد.
وی ادامه داد: مورد دیگری که در این روزهایی که با این ویروس دست و پنجه نرم می کنیم  بسیار نگران کننده به نظر می رسد مساله بحران سوگواری است، چراکه  شیوع این بیماری این فرصت را از افراد  گرفته است ک برای عزیزان از دست رفته شان مراسمی را به شکل سنتی و شرعی و به شکل رسوم ایرانی و اسلامی طبق روال گذشته  برگزار کنند که همین امر مسبب آسیب های  روحی و روانی  بسیاری شده است .

مظاهری اظهار داشت: پذیرش و مرگ عزیزان بسیار دردناک و سخت می باشد و برگزاری مراسم در ایجاد  همدلی و همراهی و پذیرفتن از دست دادن عزیز  برای  بازماندگان  بسیار تاثیر گذار است  اما متاسفانه بازماندگانی که این فرصت همدلی را از دست می دهند و  احساس پوچی و ملال، بیقراری،  اختلال در توجه و حافظه، از دست دادن میل به زندگی، اشتغال ذهنی شدید نسبت به متوفی ،احساس تنهایی و بی­ علاقه گی نسبت به آینده و سوگ ناتمام  راتجربه می کنند ک متاسفانه  عواقبی مثل افسردگی را بدنبال خواهد داشت.

کارشناس دیگر اجتماعی در ادامه گفت: بحران کرونا به شیوه های متفاوتی از جمله جسمانی، هیجانی، اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی تاثیر گذار است و همه  دیر یا زود با خطرات واقعی این بیماری جدی و گسترده و ناتوانی های سیستم های بهداشتی در مقابله با آن، ضررهای اجتماعی، بحران اقتصادی فراگیر و مشکالت اقتصادی فردی، مشکلات در جنبه های مختلف زندگی و بسیاری موارد دیگر روبهرو خواهیم شد.
زکیه علمی افزود: وقتی با یک بحران به هر شکلی روبه رو می شویم، اضطراب و ترس را به ناچار تجربه خواهیم کرد. این هیجانات پاسخ هایی بهنجار و طبیعی به موقعیت  های چالش برانگیزِ خطرناک و مبهم هستند.

این کارشناس اجتماعی بیان داشت: در چنین شرایطی غرق شدن در نگرانی و نشخوار فکری دربارە همە چیزهایی که خارج از کنترل شما هستند خیلی آسان است به طور مثال چه اتفاقی ممکن است در آینده رخ بدهد، ویروس چه اثراتی بر شما یا عزیزانتان یا جامعه و کشورتان یا جهان خواهد داشت،  با این که این نوع غرق شدگی در نگرانی کاملا طبیعی است اما سودمند و مفید نیست. در واقع هرچه بیشتر روی آنچه خارج از کنترل ما است تمرکز کنیم به احتمال بیشتری نا امید یا مضطرب خواهیم شد.
علمی اضافه کرد: به این ترتیب مهمترین کاری که هر کس در هر نوع بحرانی - چه مرتبط با کرونا باشد و چه نباشد می تواند انجام بدهد این است که روی آنچه در کنترل شما است تمرکز کنید.
وی یاد آورشد: شما نمی توانید آنچه در آینده رخ می دهد را کنترل کنید. شما روی ویروس کرونا یا اقتصاد جهانی یا سیاست های دولتی در مدیریت این وضعیت آشفته کنترلی ندارید و همچنین نمی توانید به طور جادویی احساسات خود را کنترل کنید و همە این ترس و اضطراب های کاملا طبیعی را از بین ببرید؛ اما می توانید آنچه اینجا و اکنون انجام می دهید را کنترل کنید و اصل کار همین است.

علمی گفت: چون آنچه اینجا و اکنون انجام می دهید می تواند تغییر بسیار بزرگی در وضعیت شما و هرکسی که با او زندگی می کنید ایجاد کند و همچنین تاثیر چشمگیری برجامعه اطرافتان داشته باشد.واقعیت این است که ما کنترل بسیار بیشتری روی رفتارهایمان داریم تا روی افکار و احساساتمان؛ پس هدف شمارە یک این است که کنترل رفتارهایمان را همین الان و همین جا به عهده بگیریم.

اقدامات بهزیستی البرز در وضعیت کرونایی

مدیرکل بهزیستی استان البرز گفت: گروه های همیار سلامت روان اجتماعی ، طرح آگاه سازی و آموزش پیشگیری از بیماری  کرونا در ۱۵ محله آسیب خیز و حاشیه شهرهای استان به اجرا درآوردند.

اسدالله حیدری افزود: این گروه های همیار سلامت روان اجتماعی بهزیستی البرز  از طریق ۱۵ پایگاه  با تامین  مبلغ یک میلیارد و ۷۰ میلیون ریال طرح پیشگیری از کرونا را در مناطق آسیب خیز به اجرا درآوردند.

وی ادامه داد: همچنین تعداد قابل توجهی ماسک و  بسته پیشگیری از ویروس کرونا  در بین افراد ساکن در این مناطق توزیع شده است.

حیدری گفت: ضدعفونی وگندزدایی فضای داخلی و بیرونی مراکز تحت نظارت حوزه پیشگیری به صورت روزانه در حال انجام بوده به طوریکه طراحی فرم های نظارتی و بیماریابی از مراکز اقامتی و اخذ اطلاعات به صورت روزانه از وضعیت سلامت افراد مقیم و خدمت گیرنده در مراکز زیر پوشش بهزیستی صورت می گیرد.

وی در عین حال بیان داشت: آسیب های کرونا توسط کارشناسان بهزیستی و دیگر دستگاه ها در حال رمز گشایی است و باید به صورت مستمر پیامدهای این ویروس خطرناک را در لایه های زندگی فردی و اجتماعی رصد ، شناسایی و علاج کرد.