به گزارش ایرنا، نه بُعد مسافت و نه ناآرامی های جنوب شرق کشور هیچ کدام مانع از حضور و رشادت های رزمندگان سیستان و بلوچستان در مرزهای جنوب غربی کشور نشد بلکه نقش موثر دلیرمردانی همچون شهید حاج قاسم میرحسینی قائم مقام شهید سردار سرلشکر قاسم سلیمانی در لشکر ۴۱ ثارالله، شهید محبعلی فارسی و دهها رزمنده دلاور در مقام فرمانده و هزاران نیروی جان بر کف در دوران دفاع مقدس هنوز هم مانند ستاره ای درخشان در آسمان انقلاب می درخشند و راه را برای رهجویان حق آشکار ساخته اند.
در کنار رزمندگان سیستان و بلوچستان مردم ولایت مدار این دیار نیز در قالب نیروهای بسیجی و جهادی پشتیبانی قوی برای جبهه های حق علیه باطل بودند و تاریخی به یاد ماندنی برای این مرز و بوم به یادگار گذاشتند.
روایت رزمندگان سیستان و بلوچستانی از حوادث و اتفاقات دوران دفاع مقدس یادآور لحظاتی تاثیرگذار و به یادماندنی از حضور نیروهای اعزامی این استان به جبهه های جنگ است.
اعزام بیش از ۱۲ هزار نیروی نظامی و مردمی از این استان به مناطق جنگی و شهادت ۹۳۴ نفر از این رزمندگان در هشت سال دفاع مقدس گویای تعهد و مسوولیت پذیری مردم ولایت مدار سیستان و بلوچستان است که در اطاعت از اوامر ولی فقیه زمان خود برای حفاظت از میهن و ارزش های انقلاب اسلامی برایشان فرقی نمی کرد شیعه باشند یا سنی، بلکه وظیفه خود دانستند از هامون تا هورالعظیم رهسپار جبهه های جنگ در غرب کشور شوند و در برابر نه تنها کشورعراق و رژیم صدام بلکه تمام دشمنان و قدرت های بزرگ جهان بایستند.
رسیدن آمار شهدای سیستان و بلوچستان به بیش از ۲ هزار تن نشان دهنده ادامه دفاع مقدس و باز بودن درهای شهادت در این استان و ادامه رشادت های مردم انقلابی این مرز و بوم با تمام محدودیت ها و محرومیت هاست. رشادتی که از تاریخی سرنوشت ساز نشأت گرفته و همچنان ادامه دارد.
مردم استان سیستان و بلوچستان با حضور در صحنه‌های مختلف قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با رهبری و هدایت روحانی برجسته شهید حجت الاسلام سیدمحمدتقی حسینی‌طباطبایی نقش موثری در پیروزی انقلاب در این خطه از کشور ایران داشتند با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و فعالیت گروهک‌های ضد انقلاب و جدایی طلب که به دنبال آشوب در این منطقه بودند مردم استان به کمک نیروهای امنیتی به ویژه سپاه برای مقابله با این گروه ها و خنثی سازی توطئه های آنها برخاستند.
همچنین پس از وقوع غائله کردستان در سال ۱۳۵۸ به بعد با وجود شرایط ناامنی در استان سیستان و بلوچستان عده‌ای از مردم این استان برای سرکوبی غائله کردستان رهسپار آن دیار شدند و نقش بسزایی در سرکوب این غائله ایفا کردند.
با هجوم سراسری ارتش عراق در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ به مرزهای جنوب و غرب کشور رزمندگان نیروهای مسلح ارتش، انتظامی، سپاه و بسیج از سراسر استان سیستان و بلوچستان به سوی استان خوزستان و مناطق درگیر عزیمت کردند. این حرکت که در ابتدا به صورت انفرادی و در قالب گروه‌های کوچک شروع شده بود به مرور زمان سازمان یافت اما از آنجا که به لحاظ ساختار سازمانی سپاه پاسداران استان سیستان و بلوچستان تحت امر سپاه منطقه ۶ کشوری به محوریت استان کرمان قرار داشت نیروهای اعزامی از استان سیستان و بلوچستان با هماهنگی این سپاه به جبهه های نبرد حق علیه باطل اعزام می‌شدند.
اولین گروه منسجم و آموزش دیده سپاه به جبهه با کادر تشکیلاتی ثابت و منظم در روزهای اول جنگ به جبهه ها اعزام شدند و بلافاصله گروه های بعدی از نیروهای سپاه و ارتش از این استان به صورت سازمان یافته و داوطلبانه عازم جبهه شده و در یگان های مختلف سپاه و ارتش سازماندهی شدند.
اولین گروه نیروهای داوطلب مردمی نیز به تعداد ۲۵ نفر در ۱۲ خرداد ۱۳۶۰ برای پیوستن به ستاد جنگ های نامنظم به فرماندهی شهیددکتر مصطفی چمران که در آن زمان وزیر دفاع بود از زاهدان عازم جبهه شدند گروه های بعدی نیروهای داوطلب مردمی نیز به فرمان حضرت امام خمینی (ره) به مرور و به صورت سازمان یافته به جبهه اعزام و در یگانهای سپاه سازماندهی و بکارگیری شدند.
پس از تشکیل هسته اولیه تیپ ۴۱ ثارالله به فرماندهی سردار قاسم سلیمانی که از نیروهای سه سپاه استانهای کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان تشکیل و پشتیبانی می شد نیروهای سپاه و بسیج استان سیستان و بلوچستان نیز که فاقد یگان مستقل استانی بودند به این یگان اعزام شدند و این تیپ را که در سال ۱۳۶۱ به لشکر ارتقا یافت به یکی از مقتدرترین سازمان های رزم سپاه تبدیل کردند.
از قرعه کشی برای اعزام به جبهه تا جلوگیری از سقوط آبادان
نیروهای نظامی و مردمی سیستان وبلوچستان حداقل در ۱۷ عملیات اصلی در دوران دفاع مقدس نقش آفرینی کردند؛ نیروهایی که با وجود بُعد مسافت در نخستین روزهای آغاز حمله عراق خود را به جبهه ها رساندند و حتی به دلیل تعداد زیاد داوطلبان، مسئولان برای اعزام نیرو مجبور به قرعه کشی شدند.
براساس نوشته های کتاب «نقش مردم سیستان و بلوچستان در دفاع مقدس» با توجه به شرایط امنیتی استان سیستان و بلوچستان حضور پاسداران برای برقراری امنیت در استان ضروری بود ولی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با شروع جنگ تحمیلی اقدام به اعزام تعدادی از نیروهای خود به مناطق جنگی کرد.
به علت شور و اشتیاق پاسداران برای مقابله با ارتش بعثی عراق و دفاع از خاک میهن فرماندهی وقت سپاه سیستان و بلوچستان از روش قرعه کشی استفاده کرد و با این روش تعدادی را عازم مناطق جنگی خوزستان کرد.
با اعلام خبر شروع جنگ تحمیلی تمامی برادران پاسدار در سپاه استان سیستان و بلوچستان داوطلب اعزام به جبهه شدند ولی به دلیل این که اکثر نیروها داوطلب بودند و اعزام همه افراد به جبهه باعث کمبود نیرو در استان می شد مسئولان وقت را بر آن داشت تا افراد را در قالب چند گروه به جبهه اعزام کنند از این رو گروه ها به ترتیب اعزام شدند.
در مرحله اول حدود ۴۵ نفر به فرماندهی علی شمعدانی به ایستگاه هفت آبادان می‌روند و در خط پدافندی مستقر می‌شوند. اعزام اولین نیروهای استان سیستان و بلوچستان به منطقه جنوب و شهر آبادان زمانی انجام شد که آبادان از سوی دشمن در محاصره قرار داشت و هر لحظه احتمال سقوط شهر می‌رفت ولی رسیدن به موقع نیروهای اعزامی از استان باعث تقویت جبهه شد به طوری که مرتضی قربانی به عنوان فرمانده بخشی از جبهه آبادان در خصوص حضور به موقع این نیروها در گفت‌وگو با ایرنا گفت: «در زمان و شرایط بسیار حساس که آبادان در محاصره بود و احتمال سقوط آن وجود داشت حضور ۴۵ نیرو از زاهدان برای کمک به رزمندگان به یک معجزه شبیه بود که نه تنها از سقوط آبادان جلوگیری کرد بلکه باعث اسارت ۵۰۰ نفر از نیروهای عراقی و کشته شدن ۲ هزار نفر از سربازان دشمن شد».
در مرحله دوم حدود ۹۰ نفر از پاسداران استان که اغلب آنان در دی ماه ۵۹ از شهرستان زابل اعزام شده بودند به فرماندهی خیری وارد آبادان شدند و گروه اول را در ایستگاه ۷ تعویض کردند.
در مرحله سوم در پانزدهم فروردین ۱۳۶۰ گروه سوم به تعداد ۳۲ نفر به فرماندهی ابوالفضل صدیقی عازم ایستگاه هفت آبادان شدند فرماندهان سپاه سیستان و بلوچستان که با نیروهای اعزامی گروه دوم ارتباط داشتند درصدد اعزام نیروهای جایگزین برای آنان بودند.
از اوایل اسفند ۱۳۵۹ موضوع اعزام نیروی جایگزین در دستور کار قرار گرفته و پس از مشخص شدن نیروها در نیمه دوم اسفند ۱۳۵۹ نیروها آماده اعزام شدند ولی شرایط مانع از اعزام این گروه در آن تاریخ شد. پس از رفع موانع و فراهم شدن شرایط سپاه استان سیستان و بلوچستان در ۱۵ فروردین ۱۳۶۰ گروه سوم را به تعداد ۳۲ نفر به منطقه جنوب اعزام کرد.
حضور ۱۱۷۵ معلم و دانش آموز سیستان وبلوچستانی در دفاع مقدس
در طول سال های دفاع مقدس حدود ۱۲ هزار نفر از نیروهای نظامی و مردمی سیستان و بلوچستان تحت فرماندهی ارتش، انتظامی، سپاه و بسیج و جهاد به مناطق جنگی اعزام شدند و در حداقل ۱۷ عملیات اصلی و مهم حضور یافتند. ۹۳۴ نفر از رزمندگان اعزامی استان در این عملیات ها به شهادت رسیدند که از این تعداد ۷۵۹ نفر شیعه و ۱۸۵ نفر اهل سنت بودند.
نقش آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان در دوران دقاع مقدس نیز مثال زدنی است به طوری که در طول هشت سال جنگ تحمیلی ۷۱۰ معلم و کارمند آموزش و پرورش از این استان به جبهه های جنگ اعزام شدند که از این تعداد ۴۸ نفر شهید شدند و هم اینک ۲۳۶ نفر جانباز و ۶۵ نفر آزاده هستند.
همچنین ۴۶۵ دانش آموز از سیستان و بلوچستان به مناطق جنگی اعزام شدند که از این تعداد ۲۰۴ نفر به شهادت رسیدند که ۱۷۷ آنان شیعه و ۲۷ نفر از اهل سنت بودند.
نقش آفرینی ۲۸۵۲ نیروی مردمی فارس و بلوچ در دفاع مقدس
نقش نیروهای مردمی و جهادگران جهاد سازندگی سیستان وبلوچستان نیز کمتر از رزمندگان این استان نبوده است چرا که وظیفه آنان پشتیبانی از جبهه های جنگ و فراهم ساختن شرایط مناسب از احداث جاده تا تعمیر خودروهای جنگی را برعهده داشتند.
احداث ۸۰۰ کیلومتر جاده، ساخت و نصب سه هزار دستگاه سنگر فلزی، احداث ۵۰۰ سنگر بتنی، ۸۰۰ سنگر با گونی، یکهزار خاکریز، ساخت ۶۰۰ باب حمام صحرایی، راه اندازی ۱۰ بیمارستان و اورژانس صحرایی، انتقال ۹۰۰ مجروح به بیمارستان ها، احداث ۲۰ نمازخانه، راه اندازی و اداره چهار ایستگاه صلواتی ، آبرسانی با تانکر به ۲۰۰ سنگر، اعزام ۲ هزار و ۸۵۲ نفر نیروی مردمی و جهادگر، ارسال ۲هزار و ۸۴۰ دستگاه کمپرسی مردمی، راه اندازی و اداره پنج خودرو صلواتی، اعزام یکهزار دستگاه ماشین آلات سبک و ۲۰ دستگاه موتورسیکلت به مناطق جنگی از جمله خدمات رسانی مردم و جهادگران سیستان و بلوچستانی در طول هشت سال دفاع مقدس است.
نقش رسانه های سیستان و بلوچستان در مبارزه با جنگ روانی در دوران دفاع مقدس
رسانه های سیستان و بلوچستان به ویژه صدا و سیما و خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) نقش موثری در تهییج و تبلیغ مسائل مربوط به جنگ و دفاع مقدس داشتند به طوری که برخی از مسئولان رسانه ای کنونی در این استان از رزمندگان جان بر کف دوران دفاع مقدس در جبهه های جنگ بوده اند.
مدیر کل صدا و سیما مرکز سیستان و بلوچستان که خود از رزمندگان دوران دفاع مقدس است، گفت: در طول سال های ابتدایی جنگ تحمیلی دو اکیپ از سیستان و بلوچستان به تعداد ۱۰ نفر در چهار نوبت از زاهدان به مناطق جنگی اعزام شدند و ضمن تهیه گزارش از جبهه های غرب تا آبادان مستندی از حضور رزمندگان استان در جبهه های نبرد حق علیه باطل به عنوان «هامون تا هورالعظیم» تهیه کردند.
محمود کردستانی با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای خبرنگار اظهار داشت: رضا صحرانورد، عباسعلی خراسانی، محمدعلی آقامیری، حسینعلی جلیلی، محمود رضا حسامی، محسن ملایی، جعفر حقدوست، محمد طاهامی و محمدحسن عنایتی افراد اعزامی در این دو اکیپ رسانه ای از سیستان و بلوچستان بودند.
وی ادامه داد: صدا و سیمای مرکز سیستان و بلوچستان در راستای عمل به وظایف و رسالت خویش در دفاع مقدس شهدایی نیز تقدیم کرده است شهید حسن بامری، شهید منصور برخوردار، شهید غلامعلی لقمانی، شهید قاسم اخوان، شهید علی نقی زاده، شهید سید حسین سجادی از شهدای مرکز صدا و سیمای استان در دوران دفاع مقدس هستند.
رییس خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز سیستان و بلوچستان نیز که از رزمندگان دوران دفاع مقدس است درباره نقش رسانه ها در هشت سال دفاع مقدس گفت: با آغاز جنگ تحمیلی مردم همیشه در صحنه سیستان و بلوچستان همانند سایر هموطنان عزیز برای دفاع از خاک میهن اسلامی و دستاوردهای انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی به عنوان نیروهای بسیجی در کنار سپاه پاسداران و سایر نیروهای مسلح عازم مناطق جنگی شدند و از مرزهای میهن دفاع کردند که اهدای بیش از ۲ هزار شهید نشانه همت بلند مردم این استان در این زمینه است.
به گفته حیدر سرایانی در اوایل انقلاب با وجودی که تعداد رسانه ها معدود بود و تنها صدا و سیما با عنوان واحد مرکزی خبر، خبرگزاری جمهوری اسلامی و روزنامه های کیهان، اطلاعات و جمهوری اسلامی فعالیت داشتند اخبار جبهه و جنگ و پشتیبانی های گرم و دلنشین مردم را منتشر می کردند و نقش مهم خود را در اطلاع‌رسانی و انتقال رشادتهای رزمندگان بخوبی ایفا کردند.
وی تصریح کرد: در سیستان و بلوچستان خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان تنها رسانه رسمی و دولتی نظام نهایت تلاش خود را برای تهیه اخبار و گزارشهای مربوط به دفاع مقدس به کار گرفته بود و با اعزام همکاران خود به جبهه و جنگ اخبار مربوطه را تهیه و ارسال می‌کردند. در آن دوران امکانات پیشرفته امروزی وجود نداشت و خبرگزاری ایرنا با استفاده از وسایل ارتباطی مانند تلکس، تله فتو و تهیه بولتن اخبار و عکس ها را به سراسر کشور منتقل می‌کرد.
وی خاطر نشان کرد: ایرنا مرکز سیستان و بلوچستان نیز با تهیه و ارسال بولتن به اداره ها و عامه مردم اخبار بروز و لحظه ای را اطلاع رسانی می کرد.
رییس خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز سیستان و بلوچستان اظهار داشت: خبرنگاران به عنوان سربازان خط مقدم جبهه فرهنگی فعالیت خود را معطوف به جبهه و کمکهای مردمی کرده بودند. خبرگزاری جمهوری اسلامی در کنار نشریات از همه اعزام‌ها و کمکهای مردم همیشه در صحنه استان خبرهایی را به طور گسترده منتشر می کرد.
سرایانی گفت: نقش مهمی که رسانه‌های معدود اوایل انقلاب داشتند باعث شد که جبهه های نبرد حق علیه باطل به گرمی مورد استقبال مردم قرار گیرد.
حسین ضامن نخستین شهید خبرنگار دفاع مقدس از سیستان و بلوچستان
وی خاطر نشان کرد: اگر صدا و سیما و خبرگزاری و روزنامه های کشور نبودند یقیناً اطلاع رسانی لازم انجام نمی شد و در این زمینه مهمترین نقش را رسانه‌ها برعهده داشتند به گونه ای که وقتی مارشِ پیروزی و یا مارشِ عملیات از طریق رادیو و تلویزیون پخش می‌شد یا خبر آن از طریق خبرگزاری در روزنامه‌های سراسری انتشار می‌یافت مردم به وجد آمده و پایگاه‌های مختلف بسیج در مساجد مملو از جمعیتی می شد که درخواست اعزام به جبهه ها را داشتند.
این رزمنده دوران دفاع مقدس افزود: رزمندگان استان ما از جمله نیروهای زبده‌ای بودند که رشادتهای خاصی در جبهه‌ها نشان دادند و نخستین خبرنگار شهید استان سیستان و بلوچستان نیز شهید حسین ضامن از خبرنگاران خبرگزاری جمهوری اسلامی بود که در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل به فیض شهادت نایل آمد.
وی ادامه داد: رسانه ها علاوه بر حضور چشمگیر در حوزه جبهه و جنگ، در مقابله با جنگ نرم دشمنان و اطلاع رسانی از توطئه های آنان که همواره سعی داشتند از طریق مرزهای سیستان و بلوچستان به ایجاد اختلاف قومی و مذهبی دامن بزنند نیز نقش مهمی ایفا می‌کردند. رسانه ها توانسته بودند با آگاهی سازی عمومی در مقابل این توطئه ها، ترفندها و هجوم ها ایستادگی کنند و به آگاهسازی مردم بپردازند با وجود تعداد معدود رسانه در اوایل انقلاب همچنان رسانه های استان کمبود احزاب را نیز جبران می کردند و در برهه‌های مختلف نقش مهم اطلاع‌رسانی و رسالت سنگین اطلاع رسانی عمومی را بر عهده داشتند.
تولید هزاران محتوای خبری در خبرگزاری ایرنا سیستان و بلوچستان
خبرگزاری جمهوری اسلامی استان سیستان و بلوچستان در طول هشت سال دفاع مقدس هزاران خبر و گزارش برای رسانه‌های مختلف داخلی و خبرگزاری‌های بین‌المللی ارسال کرده که در این بین گزارشهای اعزام نیروهای مردمی به جبهه ها و کمکهای جهادی مردم شیعه و سنی استان از مهمترین اخبار ایرنا در طول دوران دفاع مقدس بوده است.
یکی از خبرنگاران بازنشسته سیستان و بلوچستان که در دوران دفاع مقدس نقش مهم اطلاع رسانی را بر عهده داشت گفت: اخبار و تصاویر دوران دفاع مقدس اعم از جبهه های نبرد و پشتیبانی های ملت ایران از رزمندگان به عنوان سند ماندگار در خبرگزاری جمهوری اسلامی و آرشیو روزنامه ها موجود است.
محمد شهرکی افزود: خبرنگاران این استان افتخار می کنند که توانسته اند در دوران دفاع مقدس نقش خود را بخوبی ایفا و هزاران خبر و گزارش و عکس به سراسر دنیا مخابره کنند.
مشاور سابق مطبوعاتی استاندار وقت و رییس اسبق ایرنا سیستان و بلوچستان ادامه داد: علاوه بر اخبار جبهه و جنگ خبرها و گزارشهای مختلفی از حوادث امنیتی و خدمات و فعالیت های گسترده نظام برای رفع محرومیت از این استان از سوی خبرنگاران ایرنا به سراسر دنیا مخابره می شد.
وی بیان کرد: تعدادی از رزمندگان دفاع مقدس که با هواپیمای سی ۱۳۰ در حال بازگشت به زاهدان بودند در مقابل چشم برخی خانواده ها هواپیما در نزدیکی فرودگاه زاهدان سقوط کرد که من و دو نفر دیگر از همکاران خبرنگار به سرعت عازم محل سقوط شدیم و تا نیمه شب با نیروهای امدادی در حال کمک برای انتقال شهدا بودیم و نمی دانستم برادرم در میان شهداست تا اینکه صبح روز بعد که اسامی شهدا اعلام شد متوجه شهادت برادرم شدم.
عکس های خبرگزاری جمهوری اسلامی از میدان‌های نبرد، بمباران شهرها و روستاها بوسیله هواپیماهای دشمن بعثی و همچنین اشتیاق مردم برای حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی نقش بسیار مهمی در رساندن مظلومیت نظام جمهوری اسلامی و ملت ایران به مردم دنیا داشت.
خبرنگار روزنامه اطلاعات نیز که در دوران دفاع مقدس به فعالیت خبری در سیستان و بلوچستان مشغول بود گفت: تهیه خبر از اعزام ها، گفت وگو با رزمندگان و خانواده ایثارگران لحظات بیاد ماندنی را برایم رقم زده است.
حیدرعلی حسینی افزود: روزنامه اطلاعات ویژه نامه پیوستی به نام «جبهه و جنگ» منتشر می کرد که خاطرات رزمندگان، عملیات ها و سایر اخبار جنگ در این ویژه نامه منتشر می شد.
وی بیان کرد: هنگام اعزام رزمندگان برخی رزمنده ها را می دیدم که برای چندمین بار عازم جبهه هستند از یکی از آنان سووال کردم که از این همه رفتن به جبهه خسته نشده ای؟ گفت آنقدر به جبهه می روم تا شهید شوم هر بار که عازم جبهه می شد به شوخی می گفت عکس خوبی از من بگیر که این بار شهید می شوم، وقتی جنازه این عزیز را برگرداندند تا مدتها چهره خندان وی در ذهنم بود و شبهای زیادی به یاد او بودم و همین جمله اش دائم در گوشم طنین انداز بود.
حسینی خاطر نشان کرد: شهید علی آقایی برادر همسرم از فرماندهان یکی از گروهان های لشکر ثارالله هر بار از جبهه بازمی‌گشت تاب ماندن نداشت و می گفت دلم می خواهد دائم در جبهه باشم ، هنگامی که فرزند مرحوم آیت الله عبادی شهید شده بود علی آقایی در زاهدان بود با عجله عازم مسجد جامع شد که در میدان آزادی تصادف کرد و پایش شکست در همین زمان خبر عملیات آزادی فاو را شنید و قصد رفتن به جبهه کرد هر چه خانواده اصرار کردند که مدتی تحمل کن شکستگی پایت ترمیم شود ولی لحظه ای تاب نداشت و عازم جبهه شد که در نهایت اسیر و پس از سالها تحمل درد و رنج جراحت های متعدد جنگ و شکنجه های دوران اسارت به شهادت رسید.
نظر شما