طراحی روشی برای کنترل التهاب چشم به همت محققان ایرانی

به گزارش روز یکشنبه ایرنا از دانشگاه صنعتی امیرکبیر، محمد اکرمی حسن کهل فارغ التحصیل دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح «ساخت و مشخصه یابی سامانه هیبریدی هیدروژل فیبروئین ابریشم - نانوذرات کیتوسان جهت رهایش داروی دگزامتازون برای کنترل التهاب چشم» درمورد این طرح گفت: دارورسانی به چشم یکی از موضوعات مورد توجه در مهندسی پزشکی است.

وی تاکید کرد به دلیل وجود محدودیت‌ها و ناکارآمدی‌های که روش‌های مرسوم دارورسانی برای درمان بیماری‌های چشم وجود دارد و قیمت بالای داروهایی که باید به صورت مکرر مورد استفاده قرار بگیرند، طراحی سیستم رهایش دارو جهت آزادسازی دارو در موضع آسیب برای کاهش دوز مورداستفاده، جلوگیری از عوارض دارو، تزریق مکرر و کاهش هزینه‌ های درمان، طراحی سیستم رهایش دارو مناسب امری ضروری به نظر می رسد.

این محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر ادامه داد: درهمین راستا، در این پژوهش سامانه هیبریدی زیست‌ سازگار جدیدی بر پایه‌ هیدروژل فیبروئین ابریشم-نانوذرات کیتوسان حاوی داروی دگزامتازون به‌منظور کنترل و بهبودی بیماری‌ های التهابی چشم ارائه‌شد.

اکرمی تصریح کرد: تاکنون پژوهش‌ های متعددی درزمینه استفاده از فیبروئین ابریشم و نانوذرات کیتوسان به‌صورت مجزا برای بافت‌های مختلف انجام‌شده است اما تاکنون پژوهشی از اثر هم‌زمان این دو سامانه به‌صورت هیبریدی برای بافت چشم بررسی نشده است.

وی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین نوآوری این پژوهش ساخت سامانه رهایش پایدارتر و کنترل‌شده تر است تا داروی دگزامتازون در مقدار مناسب و در مدت‌زمان طولانی ‌تر در دسترس بیمار قرار بگیرد.

وی به روش کار خود در این پژوهش اشاره  کرد و افزود: در این پژوهش سامانه هیبریدی زیست فعال جدیدی بر پایه‌ ی هیدروژل فیبروئین ابریشم – نانوذرات کیتوسان حاوی داروی دگزامتازون به‌منظور کنترل و بهبودی بیماری‌ های التهابی چشم ارائه شد.

این پژوهشگر ادامه داد: در ابتدا نانوذرات کیتوسان و نمونه بهینه انتخاب شد و سپس تحت آزمون‌ های مشخصه‌یابی ازجمله طیف سنجی مادون قرمز، پراکنش نور دینامیک و پتانسیل زتا قرار گرفت و نانوذرات کیتوسان حاوی داروی دگزامتازون ساختیم تا نرخ و مدل رهایش داروی دگزامتازون را به دست بیاوریم.

به گفته محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر، پس از تخلیص فیبروئین ابریشم طی فرآیند صمغ‌ زدایی، سامانه ‌های هیدروژلی و هیبریدی نهایی آماده شد و آزمون‌ های مشخصه‌ یابی ازجمله طیف سنجی مادون قرمز، تخلخل‌ سنجی، نرخ جذب آب، نرخ تورم، رهایش داوری دگزامتازون و نرخ تخریب برون‌تنی بر روی سامانه‌ های ساخته‌شده انجام شد.

وی افزود: تصاویر میکروسکوپی الکترونی نشان از وجود تخلخل‌ های باز با اتصالات درونی بود که آزمون‌ های طیف سنجی مادون قرمز، نانوذره کیتوسان ساخته‌شده و فیبروئین ابریشم استخراج‌شده را تائید می‌ کند.

اکرمی با بیان این که به‌منظور زیست‌ سازگاز بودن سامانه ‌ها، آن‌ها به مدت ۷ روز طی آزمون‌های مرتبط، مورد بررسی قرار گرفت، گفت: سامانه دارویی ساخته شده به طور خاص برای بیماران چشم طراحی شده است، از این رو، این سامانه در بیمارستان‌ های چشم پزشکی کاربرد خواهد داشت.

وی درمورد نتایج این پروژه اطهار داشت: با توجه به نتایج خوب به‌ دست‌ آمده در آزمون ‌های برون‌تنی، در نظر داریم سامانه‌ های طراحی شده جهت بررسی‌ های درون‌تنی در بدن حیوان کاشته شود؛ همچنین از داروی «بواسیزوماب» که یک داروی کاربردی برای درمان بیماری AMD است، در سامانه ‌ها استفاده خواهیم کرد تا میزان رهایش برای این داروی خاص را نیز اندازه بگیریم.

این محقق درمورد ویژگی های این طرح هم تاکید کرد: نتایج به دست آمده از آزمون زنده ‌مانی سلولی نشان داد، که نانوذرات و سامانه‌ های حاوی دارو تهیه شده، هیچ‌گونه سمی را ایجاد نکردند.

اکرمی ادامه داد بنابراین، با توجه به نتایج بدست آمده، به نظر می‌رسد که سامانه هیبریدی هیدروژل فیبروئین ابریشم- نانوذرات کیتوسان به عنوان بستری مناسب برای کنترل رهایش داروی دگزامتازون در درمان التهاب‌ های چشمی می‌ تواند،  پیشنهاد شود.

به گفته محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر از مزایای این طرح می‌ توان به کاهش بسیار زیاد هزینه‌ها و عوارض جانبی نسبت به نمونه‌ های مشابه اشاره کرد.

اکرمی به دیگر کاربردهای نتایج این طرح گفت: علاوه بر کاربرد ذکر شده برای بافت چشم، از این سامانه با یکی سری اصلاحات کوچک برای دارورسانی در سایر بافت‌های بدن نیز کاربرد خواهد داشت.

 مهناز اسکندری و عاطفه سلوک اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر اساتید راهنمای این طرح بودند.