تقابل ایران و آمریکا؛ غلبه عقلانیت راهبردی بر هنجارگریزی

موضوع پایان تحریم تسلیحاتی ایران طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، عرصه‌ای از تقابل را در فضای بین‌المللی به وجود آورد که در یک سوی آن تهران و جامعه جهانی در سوی دیگر دولت ترامپ قرار دارد.

بر اساس استدلال‌های حقوقی، ایران مطابق قطعنامه شورای امنیت، دیگر تحت تحریم تسلیحاتی سازمان ملل نیست و حق خرید و فروش تجهیزات جنگی و ادوات نظامی مورد نیازش را دارد. در برابر، آمریکا در ادامه رویکرد ضدبرجامی در تلاش برای محروم کردن ایران از حق و حقوق نظامی و تسلیحاتی است.

ابزار آمریکا در این مسیر، تحریم است و موضوع از جنبه حقوقی به امری کاملا سیاسی و رقابتی تبدیل شده است، به این شکل که ادعاهای آمریکا ابدا وجهه و مقبولیت قانونی و حقوقی ندارد.

در همین ارتباط، گزارش می‌رسد که ترامپ تلاش دارد با صدور یک فرمان اجرایی، تمهیدات لازم را برای مجازات شدید مالی کشورهایی که وارد مبادله با ایران در حوزه نظامی شوند تدارک ببیند. با این حال نزدیک‌ترین متحدان آمریکا به حقوق ایران در زمینه رفع تحریم‌های تسلیحاتی معترفند. از همین رو امروز رسانه‌های پرنفوذ دنیا از شکست سیاسی آمریکا در موضوع تحریم‌های تسلیحاتی ایران سخن می‌گویند. در این نوشتار قصد داریم نگرش تحلیلی دو رسانه مهم دنیا یعنی «آسوشیتدپرس» و «گاردین» را مورد واکاوی قرار دهیم.

آسوشیتدپرس: رویه تهاجمی دولت آمریکا نشان از ناکامی این کشور دارد

آسوشیتدپرس ذیل تیتر «پایان تحریم تسلیحاتی ایران با وجود اعتراض آمریکا» تصریح داشته قریب به یک دهه تحریم تسلیحاتی ایران در حالی به پایان رسید که سیاست خارجی آمریکا حداقل در یک سال اخیر فعالیتی مستمر و مداوم در اقناع رهبران اروپایی، چین و روسیه جهت تمدید تحریم تسلیحاتی ایران داشته است. البته جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که به سوی خرید سلاح نامتعارف نخواهد رفت و در حد نیازهای اصلی‌اش در این حوزه فعال خواهد شد. اقتصاد امروز ایران با تحریم‌های سخت مواجه است. این تحریم‌ها بر همه بخش‌های اقتصادی و صنعتی ایران تاثیرگذاشته است. بخش دفاعی و نظامی هم در این دایره تحریمی قرار می گیرد و امروز کمتر شرکت و دولتی حاضر به تعامل و تبادل مالی به خاطر مجازات‌های وزارت خزانه داری آمریکا است. ترامپ رئیس جمهوری آمریکا هم به صراحت اعلام کرده که هر گونه خرید و فروش سلاح به ایران با مجازات‌های سخت تحریمی مواجه خواهد شد.
این رسانه آمریکایی در ادامه گزارشش به توئیت «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران اشاره کرد و آورده است که عادی شدن  همکاری دفاعی ایران  با جهان پیروزی مهمی در عرصه چندجانبه‌گرایی، صلح و امنیت در منطقه است. به هر روی باید پذیرفت که آمریکا در عرصه حقوقی و سازمان ملل از برجام شکست خورد و نتوانست نظر سایر اعضای دائم و غیر دائم شورای امنیت را نسبت به تمدید تحریم های ایران جلب کند. با اینکه «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرده که مدت زمان رفع تحریم تسلیحاتی ایران هنوز به پایان نرسیده  و از زبان تحریم و تهدید برای تبادل هر گونه داد و ستد نظامی کشورهای جهان با ایران سخن گفت؛ اما واقعیت این است که تاکید صرف بر استفاده از ابزار تحریم و مهم‌تر از همه انتقاد قدرت‌های مهم جهانی به رویه تهاجمی دولت آمریکا، از ناکامی این کشور و افول هژمونی‌اش در نظام بین الملل نشان دارد.
بخش مهم دیگر گزارش آسوشیتدپرس به گزارش آژانس اطلاعاتی وزارت دفاع آمریکا مربوط می‌شود که در سال ۲۰۱۹ پیش‌بینی کرده که با رفع تحریم تسلیحاتی ایران طبق قطعنامه شورای امنیت، ایران به سمت خرید  جت های جنگیSU-۳۰ سیستم نظامی Yak-۱۳۰  و تانک های T-۹۰ خواهد رفت. تهران همچنین خرید سیستم موشکی S-۴۰۰ را در دستور کار خود قرار خواهد داد.

گاردین و عقلانیت ایرانی در حوزه دفاعی
روزنامه گاردین با تیتر «ایران به استقبال پایان سیزده‌سال تحریم تسلیحاتی رفته» آورده است که این روز برای ایران روزی ماندگار است. در گزارش این نشریه آمده است که دولتمردان ایران، پایان تحریم تسلیحاتی را تحولی مهم در حوزه دفاعی و نظامی کشورشان می‌دانند و بر این باورند که از این پس، هیچ مانعی برای خرید و فروش آزادانه تسلیحات جهت تقویت  امنیت ایران وجود ندارد.
تحریم تسلیحاتی ایران روز یکشنبه (۲۷ آبان) طبق جدول زمانی توافق برجام با وجود تلاش آمریکا جهت تمدید آن پایان یافت. در ادامه گزارش گاردین آمده است که روسیه و چین  دو کشوری هستند که اکنون تمایل بیشتری برای تبادل تجیهزات و خرید و فروش نظامی با ایران دارند. البته محدودیت های مالی ایران و خطر مجازات آمریکایی احتمالا باعث شود که در کوتاه مدت دست ایران در خرید های نظامی بسته باشد. در این خصوص گاردین به نقل از  وزیر دفاع ایران آورده است که در دکترین امنیتی و نظامی ایران، خریدهای نامتعارف نظامی و سلاح های تهاجمی جایی ندارد و این نشان از عقلانیت و راهبرد درست و منطقی ایران در حوزه دفاعی است. در بخش دیگری از گزارش گاردین به تلاش های سه قدرت اروپایی در تابستان امسال در جلوگیری از تلاش های یکجانبه آمریکا در فعال کردن مکانیسم ماشه اشاره شده و آمده است که از نگاه اروپایی ها، برجام توافقی در چارچوب صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی بوده و ایران پایبند به این توافق بوده است.

آمریکای نخواستنی ترامپ
برآیند تحلیل و گزارش‌ها در بسیاری از رسانه‌های معتبر جهانی از جمله دو رسانه یادشده توصیفی از یکجانبه‌گرایی آمریکا و تخطی واشنگتن از حقوق بین الملل و سازوکارهای مرسوم بین المللی است. با عطف به همین رفتارهای ناشیانه و به دور از عرف و منطق بین المللی است که آمریکای ترامپ هیچ خواهانی در دنیا ندارد و همه کشورها از سیاست های یکجانبه کاخ سفید دوری می‌گزینند.