نگاه متفاوت دولت به بورس از ابتدای سال جاری، روزهای رویایی را برای این بازار به ارمغان آورد و توانست بازدهی معقولی را در چهار ماه نخست سال و در میان دیگر بازارها در اختیار سهامداران قرار دهد، دولت با سیاست ها و اقدام‌هایی که از همان ابتدا برای این بازار در پیش گرفت نشان داد که فقط به دنبال تامین مالی از این بازار نبوده بلکه در صدد بوده است که بازار سرمایه را در جامعه، تعمیق داده و میزان آشنایی سرمایه‌گذاران با بورس را در میان مردم را بالا برده و مشارکت آنها برای سرمایه‌گذاری در این بازار را افزایش دهد.
نخستین اقدامی را که دولت در نخستین روزهای سال در دستور کار قرار داد و توانست حسن‌نیت خود را در زمینه حمایت از این بازار به سهامداران نشان دهد، آزادسازی شستا بود که بعد از سال‌ها تلاش و انتظار سرمایه‌گذاران برای عرضه این شرکت بزرگ در بورس، سرانجام عرضه ۱۰ درصد از سهام این شرکت در بورس در ۲۷ فروردین ماه انجام شد.
دولت در ادامه عرضه شستا در بورس، فعالیت‌های دیگری را در زمینه آزادسازی سهام عدالت و عرضه سهام دولتی از طریق صندوق های ETF در بورس در دستور کار قرار داد که امید بیشتری را برای رونق بورس در میان دیگر بازارها ایجاد کرد.
تامین مالی ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی از بورس
به دنبال حمایت و رشد غافلگیرکننده شاخص بورس، رییس سازمان بورس اعلام کرد: در چهار ماه نخست سال جاری، رقمی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان تامین مالی در بازار سرمایه انجام شد، در حالی که این عدد در مدت مشابه سال گذشته ۳۰ هزار میلیارد تومان بود؛ بنابراین براساس آمار موجود تامین مالی که امسال از طریق بازار سرمایه انجام شد با رشد بیش از سه برابری همراه بوده است.
در کنار اقدام‌هایی که برای بهبود وضعیت بازار سرمایه انجام شد، برنامه‌هایی برای تسهیل فرآیند پذیرش عرضه اولیه در بازار در دستور کار قرار گرفت و آمار ارائه شده نشان دهنده موفقیت دولت برای ورود آسان‌تر این شرکت‌ها به بورس بوده است، به طوری که در کل سال گذشته پنج هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان عرضه اولیه انجام شد، در حالی که در چهار ماه نخست امسال ارزش عرضه‌های اولیه از ۱۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان گذشت.
عرضه بیشتر سهام شرکت‌های بزرگ در بورس
دولت علاوه بر تامین مالی و گسترده کردن حضور سهامداران به این بازار به دنبال حمایت از تولید و خروج تولیدکنندگان از شرایط بحرانی بود که به دنبال مطرح شدن چنین موضوعی، رییس‌جمهوری در اردیبهشت ماه و در یکی از جلسه‌های ستاد هماهنگی اقتصادی دولت خواستار عرضه بیشتر سهام شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ در بورس شد.
رییس جمهوری در ماه‌های اخیر بارها و در جلسات متعدد تاکید بر افزایش عرضه‌های اولیه داشت و اعلام کرد: همه دستگاه‌های دولتی طبق ضوابط و مقررات اعلام شده، موظف به عرضه سهام شرکت‌های خود در بورس هستند.
وی در صحبت‌های خود دستگاه‌های ذی‌ربط را موظف کرد طی یک برنامه زمانبندی شده، سهام دولتی را در بازار بورس واگذار کنند.
عرضه صندوق‌های ETF به بورس
عرضه سهام دولتی به بورس از طریق صندوق قابل معامله ETF از دیگر اقدام‌های مثبت در دولت تدبیر و امید است که توانست روزهای مثبتی را در بازار سهام با خود به ارمغان آورد، در قانون بودجه سال ۹۹ کل کشور، واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در قالب سه صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) در دستور کار قرار گرفت که این تصمیم به دلیل همکاری دولت، سازمان بورس و سازمان خصوصی‌سازی با موفقیت همراه شد.
نخستین مرحله از پذیره‌نویسی صندوق قابل معامله دولتی (ETF) به نام «صندوق واسطه گری مالی یکم» (دارا یکم) که شامل سهام بانک ملت، بانک تجارت، بانک صادرات و بیمه‌های البرز و اتکایی امین بود از اواسط اردیبهشت ماه آغاز و تا پایان اردیبهشت ماه ادامه داشت، در پایان زمان پذیره‌نویسی اعلام شد که سه میلیون و ۴۸۱ هزار نفر از سرمایه‌گذاران در پذیره‌نویسی این صندوق مشارکت کردند.
دومین مرحله از پذیره‌نویسی صندوق قابل معامله دولتی ETF که متعلق به سهام پالایشی (پالایش نفت تهران، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تبریز و پالایش نفت بندرعباس) بود با نام «صندوق پالایشی یکم» (دارا دوم) در اوایل شهریور ماه انجام شد، تعداد مشارکت سرمایه‌گذاران در این پذیره‌نویسی بیش از سه میلیون و ۵۲۸ هزار نفر و ارزش آن رقمی حدود ۱۳ میلیارد و ۲۴۰ میلیون تومان بود.
در ابتدا قرار بود سومین مرحله از پذیره‌نویسی این صندوق با سهام خودرویی و فلزی‌ها (سایپا، ایران خودرو، فولاد مبارکه اصفهان و ملی صنایع مس ایران) در اواخر پاییز انجام شود اما در چند روز گذشته تصمیم‌های جدیدی در این زمینه اتخاذ و اعلام شد که باقیمانده سهام بانکی‌ها در قالب دارا سوم به بازار عرضه خواهد شد که البته تاکنون زمان مشخصی برای عرضه سهام خودرویی و فلزی از طریق صندوق ETF به بورس مشخص نشده است.
واگذاری باقیمانده سهام دولت در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات در قالب صندوق (ETF)
در این زمینه حسن روحانی، رییس جمهوری در جلسه هیات دولت که در تاریخ ۲۳ مهر برگزار شد، اعلام کرد: دولت با واگذاری باقیمانده سهام در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات در قالب صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) دارا سوم موافقت کرد و بر این اساس، سقف سرمایه‌گذاری هر شخص حقیقی در صندوق یاد شده ۵۰ میلیون ریال تعیین شد.
همچنین میزان تخفیف واگذاری سهام دولت در صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) واسطه‌گری مالی – دارا سوم شامل باقیمانده سهام دولت در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران به میزان ۲۰ درصد تعیین شد.
مبنای محاسبه قیمت برای اعمال تخفیف، قیمت متوسط سهام در ۳۰ روز قبل از شروع پذیره‌نویسی خواهد بود و قیمت پس از اعمال تخفیف، نباید از ۷۰ درصد قیمت پایانی روز معاملاتی قبل از شروع پذیره نویسی کمتر باشد.
واگذاری سهام شرکت‌های دولتی با هدف بستر سازی برای رشد اقتصادی
در ادامه صحبت‌های رییس‌جمهوری بر عرضه سهام دولتی در بورس، علی ربیعی، سخنگوی دولت واگذاری سهام شرکت‌های دولتی را از مهمترین اقدامات دولت برای رشد اقتصادی اعلام کرد و گفت: عرضه سهام و واگذاری شرکت‌های دولتی، گام دیگری برای کوچک‌سازی دولت و بزرگ کردن حوزه عمومی و بخش‌های صنعتی خصوصی به عنوان یک استراتژی از سوی دولت دنبال می‌شود.
وی در میان سخنان خود از برنامه جامع دولت برای واگذاری‌ها خبر داد و گفت: دولت یک برنامه جامع و مفصل در زمینه واگذاری‌ها دارد، به طوری که در قالب سازمان‌های توسعه‌ای و شرکت‌های مادرتخصصی تا سقف ۳۰ درصد پس از پذیرش در بازار سرمایه، واگذاری‌ها انجام خواهد شد.
ربیعی با بیان اینکه ایدرو و ایمیدرو از مهمترین سازمان‌های توسعه‌ای هستند که هر کدام با ارزش‌هایی که مشخص شده واگذار خواهند شد، گفت: تولید نیروی برق حرارتی، سازمان تهیه کالای آب و برق (ساتکاپ) و در نهایت در بخش تخصصی‌ها شرکت ملی پالایش پخش فرآورده های نفتی است که دولت بنا دارد در مراحل مختلف و با شیوه‌های مختلف آنها را به بخش خصوصی واگذار کند و با تامین مالی آنها بتواند در دوران کرونا از سرمایه گذاری‌ها و ایجاد اشتغال‌های جدید و یا حتی اتمام پروژه های نیمه تمام حمایت کند.
الزام شرکت‌های دولتی به عرضه ۲۵ درصد سهام
با توجه به اقبال عمومی مردم برای سرمایه‌گذاری در بورس و اوراق بهادار و ورود نقدینگی‌های سرگردان به سمت بورس، طرح الزام شرکت‌های دولتی به عرضه ۲۵ درصد سهام در دولت به تصویب رسید که این مصوبه در تاریخ ۲۹ تیر ۹۹ با امضای اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور برای اجرا ابلاغ شد.
با توجه به طرح های مربوط به عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس و نیز تجربه موفق عرضه بخشی از سهام شستا در بورس، رییس جمهوری دستگاه‌های دولتی را موظف کرد تا واگذاری سهام کارخانجات و دارایی‌های خود را تسریع کنند.
همچنین به دنبال تاکیدات صورت گرفته از سوی رییس جمهوری، مجلس در نشست علنی روز یکشنبه (۲۶ مردادماه) تصویب کرد تا شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران یا فرابورس که مالکیت بیش از ۵۰ درصد آنها در اختیار دولت قرار دارد موظف به عرضه سهام خود شوند.
روند نزولی شاخص بورس از اواسط مرداد ماه
با وجود حمایت‌های صورت گرفته از سوی دولت و تاکیدهای انجام شده برای عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بازار سرمایه، معاملات بورس از اواسط مرداد ماه وارد مدار نزولی شد که عده‌ای این موضوع را ناشی از کاهش حمایت‌های دولت از این بازار می‌دانستند؛ این در حالیست که اکثر کارشناسان اعلام کرده بودند بعد از رشدهای بی‌سابقه‌ای که بورس در چند ماه نخست سال تجربه کرد ایجاد چنین اصلاحی در بازار طبیعی است و نباید روند نزولی اخیر شاخص بورس را به دولت ربط داد.
روحانی در ادامه روند نزولی بازار و در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت که در ۲۲ مهر برگزار شد، واگذاری سهام دستگاه‌های دولتی را نشان از عزم راسخ دولت برای بهینه سازی روند خصوصی‌سازی در کشور برشمرد و اطمینان داد که برنامه عرضه سهام شرکت های دولتی در بازار سرمایه ادامه خواهد یافت.
وی اظهارداشت: برنامه عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بازار سرمایه در راستای چابک‌سازی، اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و حمایت از بازار سرمایه به ویژه هدایت نقدینگی به سوی اشتغال مولد و در مجموع مردم محور کردن اقتصاد، شفاف‌سازی فعالیت‌های اقتصادی و زدودن فساد از بدنه اقتصاد انجام می‌گیرد.
رییس جمهوری در عین حال تاکید کرد که رونق، پویایی و فسادزدایی جدی از اقتصاد کشور و ایجاد فرصت برابر برای آحاد مردم از طریق تداوم عرضه سهام بنگاه‌های بزرگ و متوسط باید با یک طرح دقیق انجام گیرد که دولت چنین طرحی را تهیه کرده و با دقت و جدیت در حال اجرای آن است.
عرضه سهام شرکت‌های دولتی
رییس جمهوری چندی پیش در جلسه هیات دولت با گسترده شدن روند نزولی بازار و نگرانی سهامداران حاضر در بازار به حمایت دولت از بورس و عرضه سهام شرکت‌های دولتی به بورس تاکید کرد و گفت: دولت در راستای چابک‌سازی، اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و حمایت از بازار سرمایه به ویژه هدایت نقدینگی به سوی اشتغال مولد، مردممحور کردن اقتصاد و شفاف‌سازی فعالیت‌های اقتصادی، عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بازار سرمایه را به طور جدی در دستور کار قرار داده که بدون تردید تا پایان دولت دوازدهم ادامه خواهد یافت.
انجام حمایت‌ها از معاملات بورس از سوی دولت و تاکید بر عرضه سهام شرکت‌های دولتی که اکنون بازار در وضعیت اصلاحی قرار دارد، نقطه امیدی را در بازار و بین سهامداران ایجاد کرده است. البته تاکید بر عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس در شرایط فعلی بازار با نقطه نظرهای متفاوتی از سوی فعالان بازار همراه شده است.
به نظر کارشناسان بازار سرمایه، ادامه عرضه سهام شرکت های دولتی در بورس باید پس از پایان روند نزولی و اصلاح شاخص بورس انجام شود، تا دستاوردهای بهتری را عاید نظام اقتصادی کشور کند.
نظر شما