روزنامه آرمان ملی پنجشنبه یکم آبان در یادداشتی به قلم علیـرضا پورحسین نوشت: لغوتحریم‌های تسلیحاتی ایران ابعاد مختلفی دارد. آنچه مسلم است این یک پیروزی سیاسی بزرگ برای ایران است که ابعاد روانی سیاسی مثبتی داشته است. از سوی دیگر نتایج لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران نیز بسیار حائز اهمیت است و بسیاری منتظر هستند تا ببینند ایران دست به چه مبادلاتی خواهد زد.
ایران احتمالا توان فروش تسلیحات به برخی از کشورها را دارد اما چالش پیش‌روی ایران این است که چگونه می‌خواهد پول را از کشور خریدار به داخل کشور منتقل کند زیرا محدودیت‌های مالی زیادی پیش روی ایران است. مشخصا کشورهای مهم اروپا از جمله فرانسه، بریتانیا و آلمان هیچ مبادله‌ای با ایران نخواهند داشت. آنچه تا به امروز مشخص است چین و روسیه در مقابل تهدیدات دولت ترامپ در این عرصه خواهند ایستاد زیرا تا هم اقتدار خود را نشان دهند و هم اینکه به ایران نشان دهند که با حسن نیت در عرصه بین‌المللی در قبال ایران رفتار می‌کنند اما آنها نیز در این عرصه چالش‌های زیادی دارند.
ابــعاد روانی لغو تحریم‌های تسلیحاتی به چه شکلی بر سیاست خارجی ایران تاثیر خواهد گذاشت؟
مهم‌ترین عنصری که در اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برای ایران حاصل شد این بود که جهان پذیرفت، ایران یک تهدید نیست. این همان بار سیاسی و روانی است که ایران توانست از برجام به دست آورد و از آن در مقابل ایالات‌متحده استفاده کند. پیش از برجام و زمانی که ایران ذیل فصل هفت منشور سازمان ملل قرار داشت، ایران به‌عنوان یک تهدید جهانی شناخته می‌شد. در آن برهه زمانی پروژه ایران‌هراسی و انزوای ایران کلید خورد. پس از برجام ایران از این انزوا و فشار حداکثری خارج شد. این مهم‌ترین نکته در این عرصه است و حتی از اینکه ایران بتواند وارد عرصه خرید و فروش سلاح شود یا نه نیز مهم‌تر است. در این میان ایران باید به‌واسطه امتیازاتی که در عرصه روانی و سیاسی کسب کرده است به اجماع‌سازی و یارگیری روی آورد تا کلیه تحریم‌های وضع‌شده علیه ایران از بین برود.
اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ نشان داد که چندجانبه‌گرایی بر یکجانبه‌گرایی غلبه می‌کند. ایران اگر یک یک دیپلماسی فعال داشته باشد و بتواند در چارچوب بازی کند، می‌تواند یک یارگیری بین‌المللی کنیم تا در مرحله بعد تحریم‌های غذایی و دارویی نیز علیه ایران لغو شود. ایالات‌متحده مدعی است که غذا و دارو را تحریم نکرده اما به‌علت اینکه ایران نمی‌تواند مبادله مالی انجام دهد ورود این دو مقوله به کشور نیز دشوار شده است. ایران شاید نتواند از خود لغو تحریم‌های تسلیحاتی به‌خوبی استفاده کند اما می‌تواند از تبعات آن به نفع خود استفاده کند.
پس از لغو تحریم‌های تسلیحاتی آیا ایران قادر به ورود به تجارت در این عرصه خواهد شد؟
امروز ایران به یکسری سلاح‌های استراتژیک نیاز دارد. خرید این تسلیحات به مولفه‌های بسیاری بستگی دارد. کشوری که قصد فروش تسلیحات به ایران را دارد در وهله اول باید اراده این کار را داشته باشد و در مرحله بعد در مقابل فشارهای آمریکا و کشورهای رقیب ایران ایستادگی کند. در این میان ۳ بازار پیش روی ایران برای خرید تسلیحات وجود دارد. نخستین بازار اروپاست که نمی‌توان به فروش سلاح از این سمت به ایران امیدوار بود زیرا این کشورها خود تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کرده‌اند اما دو بازار دیگر گزینه‌های محتمل‌تری هستند. در عرصه فروش تسلیحات ایران به سبب توفیقاتی که در عرصه تولید اسلحه داشته است توانایی صادرات تسلیحات دارد. در این عرصه نیز موانع ساختاری وجود دارد که آن نیز فروش اسلحه را برای ایران سخت می‌کند. تولید اسلحه ایران دولتی است و خصوصی نبودن آن کار را برای بازاریابی سخت می‌کند.
تهدیدهای روزهای گذشته پمپئو آیا بر این عرصه تاثیر منفی خواهد گذاشت؟
ایالات‌متحده از نظر قانونی و حقوق بین‌الملل و قطعنامه‌های بین‌المللی حقی بر وضع تحریم‌های مجدد علیه ایران ندارد اما آمریکا دارای یک قدرت سیاسی و اقتصادی است که می‌تواند سایر کشورها را تحت تاثیر تهدیدات خود قرار دهد. در این میان شرکت‌ها عمده مبادلات را انجام می‌دهند که خود آسیب‌پذیر هستند. طبیعتا شرکت‌های خصوصی از تهدیدات آمریکا حساب خواهند برد و تمکین خواهند کرد و به مبادله با ایران نخواهند پرداخت. این امر در حوزه تسلیحات و سایر اقلام حاکم خواهد شد. تجارت کالاهای استراتژیک به‌ویژه اسلحه مقوله‌ای مجزا از تجارت کالاهای عادی است. اراده‌ای که در شرکت و کشورها در این میان بسیار حائز اهمیت است. میزان منافعی که این کشورها از هر نوع تجارتی که خواهند برد نیز بسیار موثر است و می‌تواند درخصوص این تهدیدها موثر باشد. شاید در عرصه عملیاتی ایران نتواند توفیقاتی کسب کند اما می‌تواند از تبعات آن بسیار استفاده کند. ایران باید کشورها را ترغیب کند تا در مقابل زورگویی‌های آمریکا بایستند و یکجانبه‌گرایی ایالات‌متحده را از بین ببرد. این یک فرصت خوب برای ایران است که باید از آن به بهترین شکل استفاده کند. به دنبال پیروزی‌های سیاسی است که سایر موفقیت‌ها حاصل می‌شوند. ایران باید سایر کشورها را ترغیب کند تا وارد تجارت اقتصادی با ایران شوند و از سیاسی کردن تجارت پرهیز کنند و تن به تحریم‌هایی ندهند که با بازی‌های سیاسی به وجود آمده و کار را سخت کرده است.
نظر شما