چالش‌های پیش روی کودکان با نیازهای ویژه در دوران کرونایی

طبق آمار سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی، در حال حاضر هرچند شناسایی خردسالان و بزرگسالان جوان ناتوان این گروه با مشکلاتی مواجه و از طرفی در حال افزایش است، اما از هر ۱۰ دانش آموز یکی دارای اختلالات رفتاری است که نیازمند دریافت خدمات ویژه بوده و از طرفی بیشتر این افراد در سنین ۶ و ۷ سالگی قرار دارند.

کودک یا کودکان با نیازهای ویژه در واقع به فرد یا افرادی اطلاق می شود که نیازمند تعلیم و تربیت ویژه و خدمات وابسته اند تا از همه استعدادهای انسانی خود بهره ببرند. آنان به تعلیم و تربیت نیازمندند چون از یک یا چند نظر با همسالان خود متفاوتند. از لحاظ چشم انداز آموزشی، دانش آموزان با نیازهای ویژه ، آنهایی به شمار می آیند که برای دستیابی به بالاترین حد توانایی های انسانی خود، به آموزش ویژه و خدمات وابسته نیاز دارند.

درگیری و چالش‌های منحصر به فرد کودک یا دانش آموزان با نیازهای ویژه، در این ایام آنان را در همه‌گیری ویروس کویید ۱۹ در معرض خطر مضاعف قرارداده به نحوی که چنانچه همه کودکان و دانش آموزان توسط پاندمی کرونا به یک اندازه تهدید ‌شوند، این قشر بیش از پیش در خطر قرار خواهند داشت.

روان درمانگر تحلیلی در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: منظور از کودک با نیازهای ویژه، فردی است که در روند آموزش به امکانات و یا تدابیر ویژه‌ علاوه بر آنچه برای تمامی کودکان موجود است، نیاز دارد. با توجه به شیوع ویروس کویید ۱۹ کودکان با نیازهای ویژه هم با چالش‌های مشابه نسبت به دیگر همسالان خود با این بیماری مواجه هستند و همواره شدت و استرس بیشتر این درگیری ها را تجربه می‌کنند.

سارا اکبر زاده با بیان اینکه نابینایی، ناشنوایی،‌ بیش فعالی، اوتیسم، سندرم داون از ویژگی های عمده کودکان با نیازهای ویژه به شمار می رود، اظهارداشت: توجه ویژه برای هر کدام از این کودکان متفاوت تعریف شده و با توجه به نارسایی های جسمی، ذهنی و رفتاری، تولد هر یک از این کودکان علاوه بر تحمیل بار هزینه های مادی و معنوی به جامعه، نیازمند سخت کوشی چند جانبه خانواده جهت پاسخگویی به نیازهای این قشر است.

وی تصریح کرد: درحالی که هیچ کودکی دوست ندارد با ماسک صورت خود را بپوشاند و یا روزانه ساعت‌ها جلوی صفحه تلویزیون درس بخواند، اما در شرایط فعلی کرونایی برای کودک و یا دانش آموز با نیازهای ویژه با اینکه ممکن است توانایی درک این مساله را نداشته باشد، این موارد بدتر است.
این رواندرمانگر با بیان اینکه در شرایط ویژه مساله این است که برنامه ‌های روزانه قابل پیش‌بینی و ساختاریافته بسیار زیاد است، اما برای کودکان با نیازهای ویژه باید اهمیت بیشتری قایل شد،‌ افزود: کودکان با نیازهای ویژه اضطراب بیشتری را در این دوران تجربه می کنند از این رو بدون داشتن یک برنامه روزانه نمی توان زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار داد.

به گفته اکبرزاده بسیاری از خانواده های دارای فرزند با نیازهای ویژه اذعان دارند در دوران کرونا شاهد افزایش مشکلات خواب، مسائل رفتاری و اضطراب به دلیل تغییر روال روزانه و احساس عدم اطمینان بسیار زیاد این کودکان در این مدت بودیم.

وی برای نمونه تصریح کرد: در آموزش یک کودک ناشنوا ممکن است به برخی تجهیزات و وسایل نیاز باشد، برای کودک بیش فعال باید فعالیت‌های آموزشی جداگانه‌ای در نظر گرفت و کودکی که مبتلا به اوتیسم است احتمال دارد حضور یک دستیار معلمِ آگاه به روحیات و شرایط یک کودک اوتیستیک نیاز داشت. آنچه مهم است باور به ارزشمندی این کودکان همانند دیگر همسالان آنان و اهمیت حضورشان در جامعه کنار دیگران و احترام به تفاوت‌های آنان مثل تمامی تفاوت‌های انسانی دیگر است.

این روانشناس بالینی گفت: توجه به نارسایی های جسمی، ذهنی و رفتاری کودکان و دانش آموزان با نیازهای ویژه، بخصوص در ایام کرونایی، قطعاً اهمیت دادن به تربیت این گروه از افراد در سنین مختلف از پیچیدگی های خاصی برخوردار است و تحقق مطلوب امر تربیت در راستای توانمند سازی این قشر، دارا بودن آگاهی اولیاء و تعامل آنان با سایر متولیان امر تعلیم و تربیت در سطح جامعه برای کاهش چالش های پیش روی آنان است.