تلویزیون نوعی دانشگاه عمومی است

حکایت دل به تهیه‌کنندگی علیرضا حسینی و کارگردانی بیژن شکرریز، عنوان مجموعه مستندی است که به معرفی استادان و مفاخر فرهنگ و ادب ایران می‌پردازد.این برنامه که با نیت معرفی اشخاص و شخصیت‌ها طراحی و تدوین گردیده است، رویکردی الگوساز دارد و به دنبال جلب توجه مخاطبان به ویژه نسل جوان است.

حکایت دل در قالب ۲۰ قسمت مستند از زندگینامه، پرتره علمی و حرفه‌ای استادان فاخر و مشاهیر معاصر کشور، تهیه و تولید شده است. برنامه‌ای که تلاش می‌کند تا فارغ از بحث‌های تخصصی استادان حوزه های مختلف را برای مخاطب عام تعریف کرده و از مسیر زندگی او بگوید.

سیدعلیرضا حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، گفت: سال ۹۴ طرحی داشتیم مبنی براینکه با تعدادی از صاحب‌نظران، استادان و چهره‌های ماندگار رشته های علوم انسانی صحبت کنیم و پس از تحقیق و پژوهش ، فیلم های مستندی از او بسازیم؛ پس از طرح موضوع با معاونت سیما و تصویب آن، تولید مجموعه مستند حکایت دل با همکاری شبکه نسیم و در ادامه شبکه چهار سیما آغاز شد و هم‌اکنون بازپخش این برنامه با هماهنگی و نظر مدیر شبکه چهار تغییراتی که ایجاد شد و در حال پخش است.

تولید از سال ۹۵ شروع شد و تاکنون ادامه دارد که با رعایت پروتکل های بهداشتی در شرایط کرونا و حفظ سلامتی برای استادان و گروه تولید، و پیش بینی می شود تا سال ۱۴۰۰ ادامه یابد.

پخش این برنامه پس از شبکه چهار از شبکه‌های یک سیما، شبکه جام جم و شبکه مستند و سایر شبکه ها نیز صورت گرفته است. و هم اکنون نیز فصل دوم این مجموعه در شبکه چهار در حال تولید است. این فیلم ها در ابتدا قرار بود در هر قسمت ۴۵ دقیقه باشد اما آن قدر که صحبت‌ها و نکات مطرح توسط استادها زیاد و ارزشمند بود که این برنامه به زمان‌هایی چون ۵۰ دقیقه ۶۰ دقیقه و حتی گاهی تا ۹۰ دقیقه رسید؛ ولی در حال حاضر تصمیم بر مدت زمان ۱ ساعت (۶۰دقیقه) برای تولید می باشد.

درنهایت هرکدام از این قسمت‌های مستقل تحت عنوان یک نام که دکتر معینی‌پور (مدیر شبکه ۴) پیشنهاد دادند با عنوان حکایت دل قرار گرفتند.

تلویزیون نوعی دانشگاه عمومی است

این تهیه‌کننده در ادامه و با تاکید بر لزوم برنامه‌سازی برای عموم مخاطبان تصریح کرد: اگرچه شبکه ۴ سیما به‌عنوان شبکه فرهیختگان شناخته می‌شود (الزام بر حضور فرهیختگان در شبکه چه در تولید و چه به عنوان مهمان) اما جنس برنامه‌سازی باید برای مخاطب خاص و عام دارای مقبولیت باشد. وی افزود: برهمین اساس تصمیم براین شد که از ابتدا این‌گونه تعریف کنیم که قرار نیست سوال‌های تخصصی و حرفه‌ای از این استادان پرسیده شود و همین مقدار که مشخص شود که زندگی‌نامه این استاد چه بوده، از کجا آمده و چه مسیری را طی کرده و آثار این استاد معرفی شود، کافی است و سعی شود برای مخاطب الگوسازی شود؛ بخصوص برای این‌که نسل جوان این چهره‌ها را بشناسند و از آنان و از توانایی آنان بهره بگیرند و ین آدم‌ها برای ایشان الگو شوند.

درنتیجه ما برای این‌که به‌صورت تخصصی و محدود برنامه داشته باشیم و استادان را معرفی بکنیم کار نکردیم و هدف ما جذب مخاطب حداکثری بود (فراگیر بودن مخاطب چه عام و چه خاص). لذا بر این اساس و با توجه به بازتاب های روابط عمومی از اقبال مخاطبان این برنامه در فضای مجازی، شاهد بودیم حکایت دل توانسته است مخاطبان دیگری را نیز جذب کند و به همین دلیل شبکه‌های دیگر هم از پخش آن استقبال کردند.

حسینی در ادامه و در پاسخ به این پرسش که چرا تصور می‌کند که یک شبکه نباید مخاطبان تخصصی داشته باشد (همچنان که شبکه ۲ برای کودکان یا شبکه ۳ برای برنامه‌های ورزشی و… است)، خاطرنشان کرد: البته تعریف شبکه و کانال متفاوت است و چون بسیاری از موارد نام برده شده کانال هستند و نه شبکه، لذا باید برای عموم مخاطبین با توجه به زمان موردنظر برای هر گروه سنی و هر قشر مخاطب، برنامه تولید شود.

ضمن این‌که نباید فراموش کنیم که تلویزیون نوعی دانشگاه عمومی است و این دانشگاه در تمام دنیا این‌گونه ساخته شده است که مخاطبان را سرگرم کرده و به آنان آموزش دهد اما هیچ جایی به این مفهوم نیست که به آنان مدرکی ارائه دهد؛ این دانشگاه یک دانشگاه عمومی است به همین دلیل آموزش‌هایش باید آموزش‌های عمومی برای همه سنین باشد.

وی افزود: پر واضح است که شبکه چهار نیز که در حوزه فرهنگ ادب و هنر و علوم برنامه سازی می کند در تولیدات خود به مخاطب خاص و عام توجه دارد.

باید از بزرگان آرشیوسازی صورت گیرد

این تهیه‌کننده در ادامه و در پاسخ به این پرسش که ملاک انتخاب این استادان برای حضور در این فیلم‌های مستند چه بوده است یادآور شد: علاوه بر این‌که مهم‌ترین ملاک ما این بود که این استادان حضور در این برنامه را بپذیرند؛ این بوده است که شهرت داشته باشند و در حرفه تخصصی خودشان بنام و سرآمد باشند و همچنین سال‌ها از تدریس و حضور او در این فعالیت گذشته باشد؛ یعنی سالیانی از استاد بودن او گذشته باشد که بتوانند تجربیات بیشتری را در اختیار نسل بعد از خود قرار دهند.

تقریباً همه این استادان در حوزه تخصصی شان به لحاظ کاری که انجام داده‌اند، خاص  و همچنین الگو هستند. این برنامه متشکل از مشاور علمی خانم اعوانی و پژوهشگر محبوبه کلانتری بوده است که ضمن مشورت گرفتن از استادان و صاحبنظران و همفکری با تهیه کننده و کارگردان برنامه و در نهایت با تایید مدیر گروه و مدیر شبکه، انتخاب شده و می شوند.

وی افزود: این افراد آثار مکتوب و مقالاتی داشتند و چهره ماندگار بودند اکثریت آن‌ها در رشته خودشان به استادی مشهورند.

 کارهایی از این دست و معرفی چهره‌های شاخص در هر حوزه باید مدنظر قرار گیرد و از آن ها مستند سازی شده و با هدف ارائه به نسل های بعدی به عنوان چراغی برای راه آینده آرشیو شوند. مدیران ارشد سازمان این نگاه را دارند که باید به این افراد به‌عنوان یک گنجینه نگاه و توجه شود.

استادان خانم باید برجسته شوند

وی در انتها و در پاسخ به این پرسش که آیا تمرکز شما در این برنامه بر ادبیات و فلسفه بیشتر از سایر گرایش‌ها و رشته‌ها بوده است، گفت: بله تاکید بر ادبیات و زبان فارسی و فلسفه بوده است به این دلیل که این دو رشته، رشته های مادر محسوب می‌شوند؛ اما این بدان معنا نبوده است که به سایر رشته‌ها بی‌توجهی شود؛ همچنان که چهره‌های هنری یا مورخ و زبان شناس در این مجموعه حضور دارند. البته در سری دوم حکایت دل حضور هنرمندان و سایر رشته های علوم انسانی نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

 حسینی در انتها در پاسخ به این سوال که شما در این برنامه صرفاً به سراغ استادان مرد نرفته‌اید و به همین میزان چهره‌های شاخص و خانم در این برنامه معرفی می شوند آیا دلیل این پرداختن به خانم‌ها حضور خانم‌ها در سمت مشاور علمی و پژوهشی کار شما بوده است؟ گفت: حضور پررنگ بانوان در عرصه های مختلف فرهنگی ادبی هنری و علمی چنین انتخابی را رقم زده است،  به‌علاوه پذیرش و استقبالی که از گروه مشاوران و نویسندگان و کارگردان برنامه دریافت کرده‌ایم.

حقیقت این است که تعداد خانم‌ها هنوز به میزان کافی نرسیده و همچنان سعی خواهیم کرد به استادان بیشتری پرداخته شود.

وی افزود: نباید از یاد ببریم که نیمی از جامعه ما خانم‌ها هستند به‌علاوه این‌که امروز و با توجه به کمیت حضور بانوان در سمت‌هایی چون هیئت علمی و استاد تمامی و پروفسوری این حضور بیشتر هم شده است و در آینده‌ای نزدیک این کمیت را نسبت به بانوان شاهد هستیم.

امیدواریم ایرانیان و جهانیان با همت عمومی و عزم همگانی هرچه زودتر از بیماری کرونا و کووید ۱۹ خلاص شوند تا بتوانیم هر چه بیشتر و بهتر در خدمت استادان، مفاخر و فرهیختگان باشیم.

«حکایت دل» در یک نگاه

«حکایت دل» مجموعه ای از ۲۰ فیلم کاملا مستقل از یکدیگر است که هر فیلم مدت زمان  ۵۵تا ۹۰ دقیقه ای دارد. در این مجموعه مستند به شخصیت‌ها و مفاخر برجسته‌ای از جمله: استاد دکتر غلامرضا اعوانی فیلسوف ایرانی و یکی از بزرگ‌ترین فلاسفه اسلامی جهان معاصر، استاد دکتر سید مصطفی محقق داماد استاد فلسفه و حقوق نام آور ایران، استاد کریم مجتهدی، شهره اهل فلسفه، استاد ژاله آموزگار استاد در حوزه زبان‌های باستانی، استاد اسماعیل سعادت مترجم آثار بزرگ فلسفی، استاد داود فتحعلی بیگی در نمایش‌های آئینی، استاد سید عبدالله انوار در حوزه نسخه شناسی، استاد عبدالله کوثری مترجم برجسته آثار ادبی، استاد زهره زرشناس در زبان سغدی و باستانی، استاد شهرام اقبال زاده مترجم و نویسنده آثار ادبی کودک و نوجوان، دکتر شهین اعوانی در علم فلسفه اخلاق، استاد اکبر ثبوت، مرد اخلاق و علوم دینی و حکمت اسلامی و نسخه شناس، رمان نویس شهیر معاصر بانو بلقیس سلیمانی، استاد سید فتح الله مجتبایی از مفاخر حکمت و عرفان اسلامی، استاد منصوره اتحادیه در حوزه تاریخ معاصر و مشروطه، استاد علی رواقی شاهنامه پژوه و قرآن پژوه برجسته، استاد توفیق سبحانی مولانا پژوه و ادیب توانا، دکتر روح انگیز کراچی ادیب و شاعر معاصر و متخصص تاریخ شعر زنان مشروطه، استاد شادروان محسن جهانگیری یکی از اساتید بزرگ در حوزه فلسفه ، استاد محمدجعفر یاحقی و سرانجام استاد یگانه در حوزه پژوهش‌های ادبی و زبان فارسی و خصوصاً شاهنامه پژوهی، پرداخته شده است.
حکایت دل در قالب ۲۰ قسمت مستند از زندگینامه، پرتره علمی و حرفه‌ای اساتید فاخر و مشاهیر معاصر کشور، دوشنبه ها ساعت ۲۱ از شبکه چهار سیما پخش می شود.