سواد سلامت چطور هزینه‌های کرونا را کاهش می‌دهد؟

چند ماهی از آمدن کرونا به کشورمان می‌گذرد؛ ویروسی که با خود تغییرات و تحولات بسیاری در زمینه‌های مختلف به همراه آورده و هر روز جان بیش از ۴۵۰ نفر از هموطنانمان را می‌گیرد. با این اوصاف، بسیاری از افراد هنوز تغییری در رفتارهای خود نداده‌اند و بدون توجه به پروتکل‌های بهداشتی و دستورات پزشکی همچون گذشته در سطح جامعه به کنشگری می‌پردازند. برای مثال به مسافرت می‌روند یا به دید و بازدید و مهمانی یکدیگر دعوت می‌شوند، غافل از اینکه ممکن است این ویروس در کمین آنها و خانواده‌شان نشسته باشد. در چنین وضعیتی ارتقای سواد سلامت نه تنها به افراد کمک می‌کند تا اطلاعات و آگاهی خود را در خصوص بیماری‌های واگیری مثل کرونا افزایش دهند، بلکه سبب می‌شود با تغییر عادتواره‌ و سبک‌های زندگی خود از ابتلای خود و اطرافیانشان جلوگیری کنند؛ امری که اهمیت پرداختن به آن، سبب شد پژوهشگر ایرنا با «مهین برخورداری» مدرس دانشگاه و کارشناس حوزه فلسفه تعلیم و تربیت به گفت و گو بنشیند.

مشروح این گفت و گو را در ذیل می‌خوانید:

سواد سلامت و اهمیت توجه به‌آن در روزهایی کرونایی

مهین برخورداری در خصوص سواد سلامت و اهمیت آن در این روزها گفت: سواد سلامت به مجموعه دانش و آگاهی افراد نسبت به مواردی گفته می‌شود که بهداشت جسمی و روحی آنها را حفظ می‌کند. مواردی مثل تغذیه سالم، کنترل و پیشگیری از بیماری و کاهش سطح تنش در زندگی از ابعاد مهم سواد سلامت هستند.

وی افزود: در مورد کرونا نیز هر چه دانش مردم نسبت به روش‌های ابتلا، روش‌های پیشگیری، روش‌های درمان، تغذیه در ایام کرونا، نحوه‌ی حضور در اجتماع در شرایط کرونا و... بیشتر شود، قاعدتا تلفات و هزینه‌های کمتری به جامعه تحمیل خواهد شد.

برخورداری گفت: اگر افراد سواد سلامت کافی داشته باشند، در ایامی که بیماری کرونا شیوع همه‌گیری در دنیا و کشور ما دارد اصراری به حضور در مهمانی‌ها، تجمعات، سفرهای غیر ضروری نخواهند داشت. متاسفانه کم سوادی افراد در حوزه سلامت سبب نوعی بی‌تفاوتی و بی‌خیالی در برابر بیماری کشنده‌ی کرونا شده است. خیلی از خانواده‌ها حتی در ایام کرونا بازهم به دیدار یکدیگر می‌روند و گاهی در یک فامیل همزمان چندین نفر درگیر بیماری می‌شوند و یا حتی چند نفر فوت می‌کنند و این نشان دهنده‌ی نآآگاهی و عدم توجه مردم به سلامت خود و خانواده‌شان است. وقتی سواد سلامت افراد افزایش پیدا کند و به آنها توضیح داده شود که رعایت مواردی مثل قرنطینه، عدم حضور در تجمعات، تغذیه مناسب، ورزش و... بر پیشگیری و بهبود بیماری موثر است خود به خود باعث کاهش شیوع بیماری خواهد شد.

وی ادامه داد: البته در سواد سلامت صرفا اطلاعات و دانش کافی نیست؛ بلکه نگرش افراد نسبت به موضوع نیز مهم است. افرادی ممکن است اطلاعات لازم و کافی را داشته باشند اما رعایت نکنند.

راهکارهایی برای افزایش سواد سلامت

برخورداری در خصوص اینکه چگونه می‌توان سواد سلامت را افزایش داد، گفت: سلامت نیز هم مانند سایر حوزه‌های زندگی بشر نیازمند آموزش و یادگیری است. سبک تغذیه، رعایت بهداشت جسمی و روحی و مواردی از این دست همه جزو سواد سلامت محسوب می‌شوند.

وی افزود: سواد سلامت هم مثل سوادهای دیگر باید از طرق مختلف به افراد آموزش داده شود. مثلا به مدارس ابلاغ شود که در ساعات آموزش مجازی، معلمان چند دقیقه در این خصوص با دانش‌آموزان گفتگو کنند. فیلم‌های آموزشی به آنها نشان دهند و از دانش آموزان بپرسند که برای پیشگیری از کرونا چه کارهایی انجام می‌دهند. انشا در این رابطه بنویسند. نقاشی بکشند و در مجموع ذهن کودک را نسبت به موضوع حساس کنند. به همین ترتیب صدا و سیما، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مجازی باید شهروندان را آگاه کنند و نمونه‌های عینی را جلوی چشم آنها قرار بدهند.

برخورداری افزود: رسانه‌ها باید با روش‌های گوناگون مثل مصاحبه با کارشناسان، نشان دادن شرایط بیماران، دادن آگاهی به مردم نسبت به ماسک زدن و رعایت فاصله اجتماعی، در مردم این احساس خطر را به وجود آورند که هر لحظه ممکن است یکی از قربانیان کرونا خود یا عزیزانشان باشند. علاوه بر این، رسانه‌ها در رفع شایعات نسبت به بیماری هم می‌توانند موثر باشند و بی‌توجهی مردم نسبت به خطرات بیماری را کاهش دهند.

این کارشناس اظهار داشت: به نظر من مشکل اصلی در سواد به طور کلی و سواد رسانه به طور خاص عدم هماهنگی بین نهادهای مختلف تصمیم گیر و مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم است که مانع عمل  آنها به آموزش‌ها می‌شود و از طرف دیگر ساده‌انگاری مردم در رابطه با این موضوع نیز مهم است. سواد سلامت را نمی‌شود در اواسط شیوع بیماری به مردم آموخت. از سال‌ها قبل باید کودکان و نوجوانان و گروه‌های هدف مثل زنان و مادران مرتبا آموزش ببینند که وقتی چنین اتفاقات ناگهانی رخ می‌دهد، چه کارهایی انجام دهند.