رویکرد برجامی مکرون؛ استقلال اروپا از آمریکاچه سرنوشتی خواهد داشت؟

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، «امانوئل مکرون» که در برهه‌های مختلف بر استقلال اروپا از آمریکا و چین تاکید داشته، بار دیگر در انتقاد از اروپایی‌ها به دلیل وابستگی به آمریکا در مساله هسته‌ای ایران، با وجود تلاش‌هایی که در طول سال‌های اخیر بر رفع تنش‌های میان تهران و واشنگتن داشته، این وابستگی را مانع برقراری روابط تجاری با ایران عنوان کرده است.

رئیس جمهوری فرانسه هفته پیش در گفت و گو با نشریه فرانسوی «لو گران کونتینان - Le Grand Continent » که یک نشریه مرجع برای بحث‌های استراتژیک، سیاسی و فکری در مقیاس قاره‌ای است، وابستگی اروپا به آمریکا را به عنوان مانع برقراری روابط تجاری با ایران عنوان و تصریح کرد: متاسفانه وقتی صحبت از ایران شد، تمامی پیامدهای آن را ارزیابی کردیم.

او افزود: ما، ‌اروپایی‌ها می‌خواستیم در چارچوب آنچه برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) نامیده می‌شود، باقی بمانیم. با خروج آمریکایی‌ها از این توافق، هیچ شرکت اروپایی نتوانسته از ترس تحریم‌هایی که از سوی آمریکا با آن مواجه می‌شود به تجارت با ایران ادامه دهد. بنابراین وقتی از حاکمیت یا استقلال استراتژیک صحبت می کنم، همه این موضوع‌ها را که در نگاه نخست متفاوت از هم به نظر می‌رسند؛ به‌ هم ارتباط می دهم.

مکرون همچنین گفته بود: در کمتر از ۱۰ سال پیش، چندین شرکت فرانسوی به این دلیل که در کشورهای مشمول ممنوعیت‌های تحت قوانین آمریکا فعالیت داشتند میلیاردها یورو جریمه شدند. این بدان معناست که شرکت‌های ما وقتی در کشور ثالث فعالیت می‌کنند از سوی قدرت‌های خارجی می‌توانند محکوم شوند. این محرومیت از حاکمیت و امکان تصمیم گیری برای خودمان و یک ضعف بسیار بزرگ است.

پاریس تلاش کرد اقدام‌های اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران و نیز تقویت نقش بین‌المللی یورو را هدایت کند؛ تلاش‌هایی که بی‌ثمر ماند اما رئیس جمهوری جوان فرانسه از این تلاش‌ها دلسرد نشده و بر انگیزه خود در رساندن توافق هسته‌ای به سرانجامی خوش که تامین کننده منافع اروپایی‌ها و نیز رفع کننده موانع تجارت با ایران باشد تاکید دارد.

رئیس جمهوری منتخب آمریکا در گفت و گوی تلفنی همتای فرانسوی‌اش گفت که اگر ایران به طور کامل به تعهدات برجامی خود برگردد آمریکا هم به عنوان یک نقطه شروع برای مذاکرات آتی به این توافق برخواهد گشت. اما به نظر می‌رسد مکرون جوان امید چندانی به این وعده ندارد و خواستار استقلال اروپا از آمریکا در خصوص توافق برجام دارد؛ خواسته‌ای که انتظار می‌رود از سوی شرکای اروپایی برجام مورد استقبال قرار گیرد.

توافق هسته‌ای، از موضوع‌های مهم مورد اختلاف میان تهران و واشنگتن در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ است؛ مکرون اگر چه نتوانست در مقابل یکجانبه‌گرایی ترامپ برای بازگشت به برجام پیروز شود اما این بار نه با سیاستی مشابه آنچه ترامپ در پیش گرفت بلکه برای رسیدن به یک انسجام در مساله هسته‌ای ایران میان متحدان اروپایی‌اش پا پیش گذاشته است.

اعلام آمادگی واشنگتن با پاریس برای همکاری در خصوص مساله هسته‌ای ایران در جریان تماس تلفنی جو بایدن و امانوئل مکرون که می‌تواند از این حیث نقطه شروعی دوباره برای ابتکار عمل مکرون باشد، نشان از آن دارد که رئیس جمهوری فرانسه همچنان با انگیزه تلاش دارد به اقدام‌های میانجیگرانه خود در خصوص مساله ایران ادامه دهد.
 

دکترین عدم وابستگی اروپایی‌ها به آمریکا در مساله هسته ای ایران در حالی مطرح می‌شود که شرکای اروپایی امانوئل مکرون نگران تحریم‌های مجدد و مجازات‌های آمریکا علیه خود هستند، اگر چه دولت دیگری در ایالات متحده پیروز شده و روی کار خواهد آمد. مساله ناتو و همپیمانان اروپایی ایالات متحده در این پیمان هم از مسائل بسیار جدی است که می‌تواند مانع جدی برای همراهی رهبران اروپایی با دکترین برجامی مکرون باشد.

هفته ‌نامه پرتیراژ «کوریه انترناسیونال» فرانسه هم در مطلبی با عنوان مکرون، یک رهبر عالی برای اتاق فکر، به نقل از پولیتیکو نوشت: مکرون نتوانست متحد اصلی خود یعنی ایالات متحده را متقاعد به همکاری در مورد بسیاری از موضوع‌های مهم از جمله ایران و نیز تغییرات آب و هوایی، تجارت بین المللی و همه‌گیری کرونا کند.

این رسانه فرانسوی به نقل از یک کارشناس روابط بین‌الملل تصریح کرد: رویکرد همه جانبه مکرون به سیاست که تمایل دارد همیشه در حالت دفاعی باشد، شرکایش را برای پیوستن به او تشویق نمی‌کند. اتحادیه اروپا به عنوان یک سیاست مشترک در زمینه دیپلماسی و امنیت نمی‌تواند شریک خودخواهی‌های فرانسه شود.

با توجه به اظهارات مکرون که به صراحت نسبت به نقش و شاید بهتر بتوان گفت مداخله‌ها و یا سنگ‌اندازی‌های واشنگتن در توافق هسته‌ای ایران اذعان دارد، این که آیا اروپایی‌ها با رئیس جمهوری فرانسه همراهی خواهند کرد یا نه بستگی به آن دارد که رئیس جمهوری منتخب آمریکا چه گام‌هایی را در جهت تحقق وعده‌هایش خواهد برداشت.

بایدن که در جریان کارزار انتخاباتی خود بر شکست سیاست ترامپ در قبال ایران صحه گذاشته بود، بر از سرگیری تعامل با ایران تاکید کرده است.

منتخب ۲۰۲۰ آمریکا پیشتر گفته بود ترامپ در سازمان ملل حتی نتوانست یکی از متحدان نزدیک آمریکا را در عرصه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران با خود همراه سازد.