به گزارش ایرنا؛ قیام پنج آذر گرگان ۷۷ روز قبل از پیروزی انقلاب اتفاق افتاد که در آن اهالی گرگان، بندرگز، کردکوی، علی آباد و تعدادی از ترکمن‌های منطقه در اعتراض به جنایت ۲۹ آبان حکومت شاهنشاهی در یورش به صحن حرم رضوی و به شهادت رساندن زائران به خیابان های گرگان آمده و علیه رژیم تظاهرات کردند.
واکنش ماموران ژاندارمری به معترضان تیراندازی مستقیم بود که به استناد مدارک کتب تاریخی و اسناد ۱۴ نفر به شهادت رسیده و بیش از صد تن مجروح شدند.
صبح روز پنجم آذر سال ۱۳۵۷ حدود ۳۰ هزار نفر از مردم استرآباد ساکن محدوده ای به وسعت بندرگز تا علی آباد در فلکه امامزاده عبدالله گرگان جمع شدند تا ضمن علنی کردن اطاعت خود از فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر برگزاری عزای عمومی واقعه ۲۹ آبان، خشم و ناراحتی خود را از اتفاق رخ داده در حرم مطهر امام رضا (ع) نشان دهند.
تجمع مردم برای یک راهپیمایی آرام بود اما ماموران رژیم پهلوی در همان آغاز تظاهرات با تیراندازی مستقیم مانع بلندشدن صدای اعتراض مردم شدند و خیابان مول‌اندروژ (پنج آذر فعلی) را به دریایی از خون و اشک و فریاد تبدیل کردند.
بر اساس صورت جلسات به جا مانده از گروه ضربت ژاندارمری و کلانتری‌ها و نیروهای شهربانی گرگان و ساواک، ماموران رژیم پهلوی از ساعت ۸ صبح تا آخر شب حدود هشت هزار انواع گلوله برای سرکوب مردم بی دفاع گرگان شلیک کردند.
همزمانی این رویداد انقلابی با تحصن ۶۰ روزه اهالی رسانه و مطبوعات کشور در پاییز ۵۷ صدای اعتراض مردم گرگان را به گوش مردم کشور نرساند و این قیام بزرگ، ناشناخته و رازها و علل چگونگی وقوع آن سر به مهر باقی ماند.
فقط روزنامه اطلاعات بعد از شکسته شدن اعتصاب مطبوعات به طور خلاصه در مورد قیام پنج آذر گرگان نوشت: "گروهی از مردم جهت تظاهرات در امامزاده عبدالله گرد آمده بودند که از طرف ماموران مخالفت به عمل آمد و به سوی مردم تیراندازی شد. در جریان این تظاهرات طبق گزارش پزشک قانونی ۱۳ کشته و بیش از یکصد نفر زخمی شدند".
اگر چه دسترسی اندک مردم به رادیو و تلویزیون در زمان واقعه، دلیل اصلی مهجور ماندن قیام پنج آذر گرگان است اما در سالهای بعد نیز زوایای پیدا و پنهان این قیام مورد بررسی قرار نگرفت و نام پنج آذر از حد یک خیابان و بیمارستان در گرگان فراتر نرفت.
لزوم واکاوی و معرفی این حماسه تا حدی اهمیت دارد که رهبر معظم انقلاب اسلامی در ۱۵ آذرماه سال ۹۵ در دیدار با اعضای شورای سیاست‌گذاری اجلاسیه ۴ هزار شهید استان گلستان، بر معرفی و شناساندن قیام پنج آذر گرگان به نسل جوان تاکید کردند و گفتند: "جوان‌های گرگانی می‌دانند پنجم آذر چه اتفاقی افتاده؟ این خیلی مهم است [که] بدانند روز پنجم آذر چه اتفاقی افتاده که در تاریخ ثبت شده؛ یعنی این مهم است. اینکه جوان‌ها تاریخ خودشان را، گذشته خودشان را و در واقع شناسنامه انقلابی خودشان را بدانند، خیلی مهم است. این را باید سعی کنید، حتی‌المقدور انجام بدهید. البته این مهم احتیاج دارد به کار؛ یعنی کار ساده‌ای نیست".
ایشان فرمودند: "مسئله پنجم آذر روز مهمی در قضایای گرگان است. مردم در گرگان، قضایای حمله به حرم امام رضا در مشهد را شنیدند و به‌طور خودجوش به حرکت درآمدند؛ نه کسی دعوت کرد، نه کسی پذیرایی کرد، آمدند وسط میدان که خب به آنها حمله شد".
تنها فعالیت تحقیقی برای زنده نگهداشتن قیام پنج آذر گرگان توسط غلامرضا خارکویی تاریخ نگار گرگانی با انتشار کتاب " حماسه ۵ آذر سال ۵۷ گرگان" انجام شد که نویسنده در این کتاب با استناد به خاطرات شاهدان عینی و اسناد تاریخی و محرمانه به شرح این ماجرا پرداخت.
تهیه فیلم های داستانی یا مستند با محوریت وقایع پنج آذر و روایت داستان گونه اتفاقات این روز در قالب کتاب کودکان و نوجوانان، از جمله راه های ماندگاری این قیام به خصوص برای نسل آینده است.
این واقعه در جلسه ۹۵/۶/۲ به عنوان مهمترین روز تاریخی گرگان در شورای عالی انقلاب فرهنگی با حضور رئیس جمهوری به تصویب رسید و در تقویم رسمی کشور ثبت شد.
سید اسماعیل حسینی، احمد سبطی، سیدنظام الدین نبوی، حسین مقصودلو، سیدجعفر علاالدین، چنگیز امیر لطیفی، عباس خالداران، ابوالحسن هادی، حجت الله عباسی، فرامرز ویزواری، حسینعلی نصیری، حسین محبی راد و خواهران شهیده صدیقه پروانه و نرگس قصابان شهدای قیام پنجم آذر مردم گرگان هستند.
نظر شما