ترحم ممنوع

به گزارش ایرنا، در خلوت نوشتن با خود می اندیشم آیا این روز برای افراد دارای معلولیت تجدید خاطرات تلخ ناشی از نقص عضو بودن است یا فرصتی برای آنان تا از این موقعیت استفاده کرده و با نمایش توانمندی خود به دیگران درس دادند.

برای نگارش همین گزارش قصد مصاحبه با چند فرد دارای معلولیت را دارم، در ابتدا خود را آماده مصاحبه های چند سطری و طولانی می کنم، گفت و گو با این افراد برایم تا حدودی متفاوت از دیگر گزارش هاست، صحبت با افرادی که هنوز نمی دانم ۱۳ آذر برای آنان خوشایند است یا خیر.

اما آنچه در تصورم شکل گرفته با آنچه در واقعیت با آن روبرو می شوم متفاوت است، نخست سراغ دختری می روم که ویلچرنشین است، اهل ایلام که با خانواده اش و تنها برادرش که او هم معلول است همین حوالی کنار ما زندگی می کنند.

با وجود اینکه بخوبی می دانم شنیدن قصه زندگیش با ویلچرنشینی بدون شک برای هر فردی تالم بار است ولی بواسطه یکی از دوستان مشتاق هم صحبت شدن با او برای تهیه گزارشم می شوم.

اما او تمایلی برای گفت و گو ندارد، مخالف تر از اون پدرش است که به هیچوجه دوست ندارد نامی از دخترش به عنوان فرد دارای معلولیت آورده شود، با وجود اینکه دو فرزند معلول با وضعیت جسمی، حرکتی شدید دارد ولی هیچگاه دوست ندارد به دیدگاه فرد توانخواه به فرزندانش نگاه شود.

تلاشم برای انجام مصاحبه ناکام می ماند، تنها چیزی که از اون برایم می گویند بیماری جسمی شدیدی است که موجب شده است رشد نکند و جثه اش به مانند کودکی باشد، دختری که خریدن کفش و پوشیدن و راه رفتن با آن ها بزرگترین آرزویش است.

ناامید از سوژه اول به سراغ سوژه بعدی می رم، سوژه جدید هنرمند است، معلولی که مهارتش در نقاشی زبانزد مردم منطقه اش است، تعریفش را از چندین نفر شنیده ام، عجیب تر اینکه نقاشی را بصورت تجربی و بدون مربی فرا گرفته و آنقدر در این هنر مهارت کسب کرده که اکنون به عنوان استاد در حال آموزش این هنر است.

به محض تماس با او و اینکه می خواهم گزارشی از زندگی و هنرش تهیه کنم با مخالفت روبرو می شوم، مدام به این نکته تاکید می کند که من معلول نیستم، نمی خواهم اسمی از من به عنوان معلول برده شوم، نمی خواهم کسی مرا با این عنوان بشناسد.

اگرچه برای تهیه گزارشم ناامید شده ام اما در ذهن خود افکار این دو فرد را مرور می کنم، براستی چرا این دو نفر و بدون شک بسیاری از افراد دارای معلولیت از نمایان شدن معلولیتشان هراس دارند، چرا نمی خواهند در جامعه دیده شوند، چرا با وجود ویلچرنشینی بودن آن دختر، اما پدر آنرا از مردم پنهان می کند.

به عنوان خبرنگار حوزه اجتماعی بارها در مناسبت های مختلف در زمینه معلولان گزارش تهیه کرده بودم ولی هیچگاه برای تهیه گزارش روز معلولان با این حجم مخالفت مواجه نشده بودم.

در ذهن پرسشگرم برای لحظاتی زندگی آنها را مرور می کنم، براستی افراد دارای معلولیت چه جایگاهی در زندگی ما دارند، چقدر حقوق آنها در جامعه رعایت می شود، چقدر افراد عادی از حقوق این قشر آگاهی دارند، چرا برخی معلولان انزوا را به حضور در جامعه و بین مردم ارجح می دانند.

براستی چرا برخی افراد دارای معلولیت در تلاشند این مشکل جسمیشان را پنهان کنند، بعد از کلنجار رفتن با افکارم برای لحظاتی خودم را در خیابان تصور می کنم که با یک فرد دارای معلولیت  مواجه می شوم، نخستین حسی که با دیدن او به من دست می دهد ترحم است، بزرگترین مانع و ترسی که معلولان با آن مواجه هستند.

آری نگاه های ترحم آمیز ناخواسته اما غلط ماست که موجب شده است افراد دارای معلولیت را افرادی خاص بدانیم و بدون توجه به اینکه این حس اگرچه ممکن است به خیال ما نگاهی انسانی باشد اما معلولان را از ما فراری می دهد.

فرد دارای معلولیت نیاز به عادی بودن شرایط زندگی دارد تا بتواند براحتی در جامعه حضور پیدا کند، او نه نگاه ترحم آمیز می خواهد و نه دیدن قیافه غمگین ما که با دیدن آنها قصد کمک کردن به آنها را داریم، آنها فضایی با شرایط لازم می خواهند تا آزادانه در آن حضور پیدا کنند، فضایی که در آن تابلو ترحم ممنوع در تمام خیابان های آن نصب است، جایی که نه از چهره مترحم خبری است و نه  مانعی که بر سر راه آنها برای تردد آزادانه قرار گیرد.

فرد دارای معلولیت فضایی می خواهد که مانع تردد آزادشان شود، شهری که در آن دسترسی آنها به امکانات عمومی نظیر خودپردازهای بانک، وسایل نقلیه عمومی، تردد آسان با هر نوع معلولیتی و ده ها نیاز دیگر مثل افراد عادی برایشان میسر شود.

اما براستی امکانات کنونی جامعه جوابگوی نیاز این افراد است، آیا فضاهای عمومی برای حضور بدون مانع و آسان افراد دارای معلولیت فراهم است، آیا امکانات شهرها در حدی است که این افراد با اعتماد به آنها بتوانند در جامعه حضور پیدا کنند.

نگاهی گذرا به وضعیت امکانات عمومی، پیاده روها و فضاهای عمومی ایلام بیانگر فاصله زیاد بین انتظار افراد دارای معلولیت و امکانات کنونی است و همین مساله گلایه و نارضایتی شمار زیادی از این افراد را بوجود آورده است.

اگرچه بسیاری از افراد دارای معلولیت بر نگاه های اشتباه مردم چشم پوشی کرده و حضوری فعالانه در جامعه دارند اما غالب دیدگاه مردمی به افراد دارای معلولیت نگاه توام با ترحم است که باید اصلاح شود. 

ترحم بدترین نوع هدیه مردم به افراد دارای معلولیت

نادر محمدی یکی از توانخواهان ایلامی است که در این خصوص می گوید: قشر دارای معلولیت هیچگاه نگاه ترحم آمیز مردم را دوست ندارند، اگرچه ممکن است مردم به این عقیده داشته باشند که این نگاه بنوعی تکریم از این افراد است ولی این دیگاه به هیچوجه درست نیست.

وی گفت: به عنوان یک فرد معلول هیچگاه نگاه ترحم آمیز را دوست ندارم و مردم اگر دوست دارند به ما کمک کنند ما را همچون سایر افراد عادی ببینند.

یکی دیگر از افراد دارای معلولیت ایلامی نیز معتقد است: متاسفانه دیدگاه عموم جامعه به ما با این شیوه است که ما افرادی ناتوان هستیم که مدام به کمک نیاز داریم.

افسانه میرزایی افزود: همین دیدگاه موجب شده است بین ما و مردم عادی شکافی ایجاد شود و احساس غریبگی دو طرفه بین ما حاکم باشد.

هیچ معلولی انزوا را دوست ندارد

مدیرکل بهزیستی ایلام نیز در این زمینه گفت: بدون شک هیچ فرد دارای معلولیتی انزوا را دوست ندارد و این انزوا در نتیجه دیدگاه های ترحم آمیز مردم و یا تفکرات غلط خانواده های این افراد است که باید بازنگری شود.

دکتر زهرا همتی افزود: ممکن است برخی خانواده ها به علت داشتن فرزند معلول احساس خجالت داشته و یا نگران آسیب دیدن روحیه فرزندانشان به علت عدم پذیرش و دیده نشدن از سوی مردم باشند که این مسایل موجب می شود تمایلی به حضور فرزندانشان در جامعه نداشته باشند.

وی ادامه داد: معلولیت در نگاه این افراد نوعی نقص است و ممکن است توانمندی فرد دارای معلولیت را در سایر حوزه ها نبینند.

رعایت حقوق معلولان در جامعه ضعیف است

وی با بیان اینکه حقوق معلولان در حوزه های مختلف در جامعه رعایت نمی شود، گفت: زمینه احقاق بسیاری از حقوقی که این افراد باید همچون شهروند عادی داشته باشند، تاکنون بصورت کامل فراهم نشده است.

به گفته همتی، این مساله موجب شده است بجای حاکم بودن نگاه توانمندسازی برای قشر افراد دارای معلولیت در جامعه نگاه ترحم آمیز بیشتر رواج داشته باشد.

افراد دارای معلولیت باید بیشتر در جامعه دیده شوند

وی اظهار کرد: مسوولان جامعه وظیفه دارند فضایی را ایجاد کنند که معلولان بیشتر در جامعه دیده شوند چراکه هرچه قدر این افراد بیشتر در جامعه دیده شوند توانمندی این افراد نیز بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت و کمتر با دید ترحم به آنها نگاه می شود.

مدیرکل بهزیستی ایلام گفت: این دیدگاه باعث عادی سازی نگاه عموم به افراد دارای معلولیت شده و نگاه ترحم آمیز را در جامعه اصلاح می کند.

اجرای کامل قانون جامع حمایت از حقوق معلولان نیازمند عزم همگانی است

مدیرکل بهزیستی ایلام با اشاره به قانون جامع حمایت از حقوق معلولان گفت: اجرای کامل این قانون نیازمند عزم همگانی است چراکه هنوز موادی از این قانون بطور کامل اجرایی نشده است.

وی اختصاص سه درصد سهمیه استخدام دستگاه های اجرایی به قشر افراد دارای معلولیت را یکی از موارد مهم این قانون عنوان کرد و گفت: این قانون بصورت کامل از سوی دستگاه های اجرایی رعایت نمی شود.

وی بیان کرد: این در حالی است که تحقق کامل این مساله بخش زیادی از مشکل اشتغال افراد دارای معلولیت را مرتفع خواهد کرد.

مدیرکل بهزیستی ایلام ضمن تاکید بر اینکه افراد دارای معلولیت به ترحم نیازی ندارند خواستار اصلاح دیگاه مردم به این قشر از جامعه شد.

وی همچنین با اشاره به اینکه ۱۰درصد هرجامعه ای را افراد دارای معلولیت تشکیل می دهند گفت: این افراد به عنوان بیشترین اقلیت جامعه نیاز جدی داشته که دیده شوند و نیازهای آنها را با توجه به شرایط جسمیشان ویژه ببینیم.

وی با اشاره به محدود بودن اعتبارهای دولتی گفت: علاوه بر دستگاه های دولتی افراد خیر و نیکوکار نیز می توانند در زمینه ارایه خدمات هرچه مطلوبتر به افراد دارای معلولیت با این دستگاه همکاری لازم داشته باشند.

اما یکی از نیازهای اصلی افراد دارای معلولیت برای حضور در جامعه مناسب سازی فضاهای عمومی و مبلمان شهری برای تسهیل دسترسی به امکانات عمومی جامعه برای استفاده این قشر است.

در این زمینه ستاد مناسب سازی استان ایلام به ریاست استاندار و با دبیری اداره کل بهزیستی استان ایلام و عضویت همه مدیران دستگاه های اجرایی تشکیل می شود تا زمینه مناسب سازی فضاهای عمومی و اداری برای تردد آسان افراد دارای معلولیت فراهم شود.

معرفی خیابان طالقانی در شهر ایلام به عنوان خیابان بدون مانع برای استفاده افراد دارای معلولیت یکی از دستاوردهای  این ستاد بوده که در سالهای اخیر تحقق یافته است.

مناسب سازی شماری از پارک های سطح شهرهای استان و همچنین مناسب سازی شماری از دستگاه های اجرایی استان نیز یکی دیگر از اقدام های این نشست است که در این زمینه بر اساس شاخص های مناسب سازی شامل ورودی مناسب، ایجاد رمپ، آسانسور و سرویس بهداشتی ویژه معلولان اقدامات لازم انجام شده است.

اگرچه این کارها برای سهولت تردد افراد دارای معلولیت در جامعه انجام گرفته ولی با این وجود تا رسیدن به نقطه مطلوب و برابری فرصت ها برای جامعه معلولان همه دستگاه ها و نهادهای باید همکاری لازم داشته باشند.

اماکن عمومی ایلام در بازه زمانی مشخص مناسب‌سازی شود

 معاون امور عمرانی استاندار ایلام نیز گفت: مناسب‌سازی اماکن و فضاهای عمومی در این استان در بازه زمانی مناسب توسط دستگاه‌های مربوطه باید انجام شود.

به گفته احمد کرمی، تردد آزادانه و بدون مانع در شهر حق همه افراد جامعه است و افراد دارای معلولیت، سالمندان و جانبازان باید از این حق برخوردار باشند.

وی ادامه داد: اگرچه برخی دستگاه‌های اجرایی در این زمینه اقدام‌هایی انجام داده‌اند اما باید در قالب یک برنامه عملیاتی مناسب و یک بازه زمانی مشخص این طرح در دستور کار ویژه قرار گیرد تا زمینه دسترسی به امکانات عمومی برای همگان فراهم شود.

معاون عمرانی استاندار ایلام با اشاره به توزیع اعتبارات عمرانی امسال از دستگاه‌های اجرایی و فرمانداران خواست: برای مناسب‌سازی اماکن عمومی اهتمام داشته و در این زمینه وقت و همت لازم داشته باشند.

ضرورت مناسب‌سازی ناوگان حمل و نقل عمومی

 شهردار ایلام نیز با اشاره به ضرورت مناسب‌سازی ناوگان حمل و نقل عمومی استان ایلام گفت: ناوگان حمل و نقل عمومی متعلق به بخش خصوصی است و در این زمینه باید با اختصاص اعتبار برای مناسب‌سازی این حوزه اقدام شود.

طالب صادقیان افزود: در صورت مناسب‌سازی افراد دارای معلولیت، سالمندان و جانبازان نیز می‌توانند از این خدمات بهره‌مند شوند.

آنچه از نگارش این گزارش برآورد می شود این است که برای حضور افراد دارای معلولیت در جامعه و ایجاد فرصت های برابر برای آنها تک تک مردم و مسئولان باید وظایف خود را انجام دهند چراکه براستی ترحم به این افراد ممنوع است.

بیش از ۱۵ هزار فرد دارای معلولیت از خدمات بهزیستی ایلام برخوردارند.

۱۳ آذرماه روز جهانی معلولان است.

پایان/