راه‌آهن خواف- هرات، حلقه اتصال کریدورهای شرق و غرب

به گزارش ایرنا، قرار است فردا (پجشنبه) یکی از بزرگترین پروژه های ریلی کشور با حضور ریسان جمهوری ایران و افغانستان به طور رسمی به بهره برداری برسد. طول مسیر قابل افتتاح حدود ۱۴۰ کیلومتر است که ارزش روز هزینه صرف شده برای آن ۱۸۰۰ میلیارد تومان است.    

احداث راه آهن خواف – هرات به عنوان ششمین خط آهن مرزی ایران با همسایگان منطقه، یکی از پروژه های مهم زیربنایی است که نقش بسیار بزرگی را در اقتصاد و توسعه ایران و افغانستان خواهد داشت.

توسعه و تقویت روابط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دو کشور با تسهیل صادرات و واردات کالا و مسافرت بین دو کشور، جابجایی و ترانزیت بیش از ۶ میلیون تن بار در چشم انداز بلند مدت، کاهش هزینه نسبی حمل و نقل و رفع انحصار حمل کالا از حمل و نقل جاده ای، افزایش ایمنی در ترابری منطقه و کاهش مصرف سوخت در مقایسه با حمل و نقل جاده‌ای از جمله اهداف اجرای این طرح است.

دسترسی مناسب ریلی افغانستان از طریق ایران به دیگر مناطق بین المللی اعم از آب های آزاد جنوب، منطقه قفقاز، ترکیه، عراق و اروپا و پوشش خدمات ترابری ریلی برای حدود یک میلیون نفر از مردم افغانستان در منطقه هرات نیز از اهداف دیگر اجرای این طرح است.

طرحی برای توسعه افغانستان و افزایش قدرت ترانزیتی ایران

بر اساس آمار، ایران یکی از بزرگترین مبادی  واردات کشور افغانستان در چند سال گذشته بوده است. به‌طوری که در سال ۱۳۹۷ حجم تجارت بین دو کشور حدود ۳ میلیارد دلار بوده که به باور کارشناسان تجارت کشور افغانستان  تا یک دهه آینده این میزان از تبادلات  بین دو کشور می تواند به حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار در سال برسد. احداث این خط آهن می تواند نقش بسزایی در افزایش تبادلات تجاری بین دو کشور ایران و افغانستان ایفا کند.  

با رسیدن ریل قطار در پنج مرکز از استان‌ها در دولت تدبیر و امید، حال توجه اکثر مسولان حاضر در کشور به سمت افتتاحیه پروژه ریلی بزرگ در منطقه خواف- هرات و اتصال ریلی ایران و افغانستان جلب شده  که به عنوان ششمین مرز ریلی کشور فعالیت خود را آغاز خواهد کرد و که هدف از راه‌اندازی آن توسعه افغانستان و افزایش قدرت ترانزیتی ایران است.

هفته گذشته و به دنبال کاروان «هر پنج‌شنبه یک افتتاح بزرگ» حدود  ۵۰۰ تن بار سیمان توسط یک رام قطار باری از ایستگاه خواف به ایستگاه روزنک در شهرستان غوریان استان هرات افغانستان منتقل شد. انتقال و ترانزیت آزمایشی بار از طریق خط آهن خواف - هرات به کشور افغانستان طی هفته گذشته با موفقیت انجام شد و اکنون زمینه‌های لازم برای آغاز افتتاح رسمی پروژه ریلی خواف- هرات فراهم شده است.

با توجه به اینکه افغانستان اکنون یک کشور وارداتی است و ایران نیز به صادرات تولیدات خود به افغانستان و کشورهای آسیای میانه نیاز دارد؛ بنابراین این دو کشور برای توسعه اقتصادی نیازمند این مسیر هستند که در این میان افغانستان کوتاه ترین مسیر برای رسیدن به این هدف به شمار می رود.

افغانستان احداث راه آهن هرات- خواف را به عنوان طرحی جهت تحقق رویاهای خود برای مبدل شدن به چهار راه ترانزیت و توسعه پایدار می داند، که در کنار آن ایران به عنوان عامل اصلی تحقق رویای دیرینه افغانستان حالا می‌تواند شرق کشور را برای اتصال ریل به معادن و منابع صادراتی خود متحول کند.

سرمایه‌گذاری ۲۰ هزار میلیارد ریالی ایران در راه‌آهن خواف - هرات

ساخت راه آهن خواف - هرات که از اوایل دهه ۱۳۸۰ آغاز شده، تاکنون به نتیجه نرسیده بود، اما با تلاش های دولت دوازدهم ساخت آن شتاب گرفت و به نقطه پایانی رسید.

قرار است فردا با حضور روسای جمهوری دو کشور ایران و افغانستان، این مسیر ریلی به طور رسمی افتتاح شود. حدود ۷۸ کیلومتر از این مسیر در خاک ایران و حدود ۶۰ کیلومتر آن در خاک افغانستان است، با افتتاح این مسیر ریلی، افغانستان از طریق شبکه ریلی ایران به همه بنادر جنوبی متصل می‌شود و بعد از آن اتصال این خط ریلی به مزار شریف و در نهایت ازبکستان انجام خواهد شد.

از دلایل احداث این خط ریلی، وجود ۹۳۶ کیلومتر مرز مشترک ایران و افغانستان است که با احداث این خط آهن، رونق شهرهای دیگر مسیر نیز تحقق خواهد یافت.

راهآهن خواف- هرات، احیاگر جاده ابریشم 

راه آهن خواف-هرات با اتصال افغانستان به شبکه ریلی دنیا، نقش مهمی را در احیای جاده باستانی ابریشم ایفا می کند. افغانستان از طریق راه آهن ایران به اروپا منتصل شده و از امکان افزایش ترانزیت کالا و صادرات ریلی به اروپا برخوردار می‌شود.

 با توجه به اینکه این مسیر ریلی می تواند یکی از مقرون به صرفه ترین مسیرهای تجارت به ویژه برای مبادلات کالای سنگین و فوق سنگین باشد، بنابراین راه آهن خواف- هرات را جاده ابریشم پیشرفته امروزی می دانند که این مسیر ریلی بین المللی ظرفیت ۱.۷ میلیون تن ترانزیت بار از کشورهای حوزه cis و ترکیه و خلیج فارس را دارد و همچنین حدود ۳ میلیون تن ظرفیت حمل بار بین صادراتی و وارداتی برای این مسیر تعریف شده است.

۶ مرز ریلی ایران با همسایگان

مرزهای ریلی ایران با سایر کشورهای همجوار تاکنون به سرخس، رازی، میرجاوه، جلفا و لطف آباد ختم می شده که راه آهن خواف- هرات نیز اکنون به جمع آنها افزوده شده است.

ایستگاه سرخس به عنوان ایستگاه مرزی راه آهن ایران با کشور ترکمنستان و نقطه اتصال به شبکه ریلی کشور به کشورهای CIS (مستقل مشترک المنافع) در فاصله ۱۰۴۶ کیلومتری تهران قرار دارد.

ایستگاه رازی به عنوان ایستگاه مرزی راه آهن ایران با کشور ترکیه در فاصله ۹۶۰ کیلومتری تهران قرار دارد و ایستگاه همجوار این ایستگاه در خاک ترکیه کاپیکوی (Kapikoy) است.
 
 ایستگاه مرزی جلفا به عنوان ایستگاه مرزی راه آهن ایران با جمهوری نخجوان در فاصله ۸۸۵ کیلومتری تهران قرار دارد. حمل و نقل ریلی از طریق این مرز فعلاً به دلیل مناقشه بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان تا نخجوان، بر اساس کنوانسیون SMGS صورت می پذیرد.

مرز لطف آباد در شمال شرقی کشور و استان خراسان شمالی واقع است.  این ایستگاه به شبکه ریلی کشور متصل نیست ولی خط عریض  (۱۵۳۰mm) کشور ترکمنستان به میزان ۱۵۰۰ متر از نقطه صفر مرزی به داخل کشور وارد شده است. از این مرز حمل و نقل ترکیبی صورت می گیرد. حمل و نقل ریلی از این مرز تابع مقررات SMGS است.
 
میرجاوه نیز پنجمین مرز ریلی کشور به شمار می رود، این مرز نقطه اتصال شبکه ریلی کشور به پاکستان است. فاصله این ایستگاه تا تهران حدود ۱۶۵۴ کیلومتر است.