سقفی از آسمان و فرشی از کارتن؛ زندگی در آخر خط

زیر پوست شهر، جایی نزدیک خانه‌های امن و گرم، افرادی زندگی می‌کنند که به جبر روزگار و یا بر اثر اشتباه خودشان، گرفتار دام اعتیاد شده‌ و از جامعه طرد شده‌اند؛ کسانی که نه سرپناهی دارند و نه غذایی برای خوردن، صبح‌ها زباله گردی می‌کنند و شب‌ها با اندک پولی که از تفکیک زباله‌ها به دست آورده‌اند ایام می‌گذرانند.

به میان آن‌ها رفتم تا ساعاتی را در کنارشان سپری کنم، اینجا هوا سردتر از جاهای دیگر است، زمان دیرتر می‌گذرد و تنها صدای عبور خودروهاست که سکوت بینشان را می‌شکند.

کارتن‌خوابی برایشان آخر دنیا است. نه امیدی به آینده دارند که با آن روزها را سپری کنند و نه انگیزه‌ای که به واسطه آن اعتیادشان را ترک و خود را برای بازگشت به جامعه آماده کنند؛ هر چند که جامعه آنان را از خود دور کرده است ولی آن‌ها واقعیت امروز جامعه هستند، جامعه‌ای که با بی‌توجهی، امید را از آنان سلب کرده است.

در میان مزرعه‌ای بزرگ در جنوب شهر ورامین، جایی که هر روز هزاران نفر از مردم، از حاشیه آن عبور می‌کنند، چند نفر کارتن‌خواب دور آتشی نشسته‌اند، حرفی بین آنان رد و بدل نمی‌شود و دقایق طولانی به آتش خیره شده‌اند. شاید به این فکر می‌کنند که اگر کسی دست آنان را بگیرد، شاید باز هم به دامان جامعه بازگردند.

۲ نفر از آنان زن و شوهر هستند و سه فرزند دارند. مرد دیپلم دارد و می‌گوید هیچ گاه فکر نمی‌کرد که کارتن خواب شود.

او که اسمش مجید است می‌گوید که سال‌هاست در ورامین زندگی می‌کند و به خاطر سرمای هوا، مجبور به استفاده از مواد مخدر است و اگر جایی برای ماندن داشته باشد، حتما از مواد کمتری استفاده می‌کند.

از خودش و جامعه گلایه دارد، از خودش که گرفتار بند اعتیاد و از جامعه که دستی برای کمک به سوی آن‌ها دراز نکرده است تا بتواند بار دیگر به زندگی عادی ادامه دهد.

روزها زباله جمع می‌کند و به مراکز تفکیک زباله می‌فروشد و شب‌ها با غذایی که برخی از خیران بین آنان توزیع می‌کند اوقات می‌گذراند، مواد مصرف کرده و صبح بار دیگر زندگی تکراریش را آغاز می‌کند.
 

می‌گوید بعضی از شب‌ها در گرمخانه‌های تهران می‌ماند ولی در ورامین جایی برای ماندن ندارد و مجبور است در اتاقکی که با چند تکه چوب و پارچه درست کرده، شب‌های سرد زمستان را سپری کند.

همسرش می‌گوید که اگر او اعتیاد را ترک کند، من هم مصرف مواد مخدر را کنار می‌گذارم ولی حیف که انگیزه‌ای برای این کار وجود ندارد.

می‌گوید اگر هم ترک کنیم جامعه دیگر ما را نمی‌پذیرد و مجبور می‌شویم باز هم به همین جا برگردیم و نقطه سر خط؛ باز هم کارتن‌خواب شویم.

کارتن‌خواب‌ها بخشی از واقعیت جامعه، نیازمند توجه

فرماندار ورامین می‌گوید که کارتن‌خواب‌ها بخشی از واقعیت جامعه‌اند که نمی‌توان آنان را نادیده گرفت و از وجودشان غافل شد و لازم است با همراهی و همدلی مسوولان، برای ساماندهی آنان اقدامی عملی و سریع انجام داد.

حسین کاغذلو در سرکشی شبانه از مناطق حاشیه‌ای ورامین اظهار داشت: این افراد بخشی از جامعه هستند که مسوولان بر اساس وظایف انسانی و قانونی، موظفند که به آنان نیز همچون سایر افراد جامعه خدمت کنند و این خدمت امروز با ایجاد گرمخانه و سرپناهی امن محقق می‌شود.

وی گفت: هر چند که ممکن است بر اساس آن چه مسوولان شهری در تعریف کارتن‌خواب‌ها دارند، افراد معتاد، کارتن‌خواب نباشند ولی این افراد نیز بخشی از جامعه امروز هستند و باید برای ساماندهی آنان به ویژه در شب‌های سرد زمستان چاره‌ای اندیشید.

کاغذلو تصریح کرد: بسیاری از خیران و گروه‌های مردمی بارها آمادگی خود را برای تهیه لباس و غذا برای کارتن‌خواب‌ها اعلام کرده‌اند ولی چون این افرد مکان مشخصی ندارند، نمی‌توانند خدمات مناسبی را به آنان ارائه کنند.

وی از شهردار ورامین خواست تا نسبت به تأمین گرمخانه مناسب و ساماندهی این افراد تصمیمی کوتاه مدت و به دنبال آن چاره‌ای اساسی اتخاذ کند.

فرماندار ورامین افزود: هر چند که با راه‌اندازی کمپ ماده ۱۶ (ویژه معتادان متجاهر) بخشی از این افراد ساماندهی شده‌اند ولی این مرکز نیز ظرفیت محدودی دارد و لازم است تا با همکاری شهرداری، مابقی این افراد شناسایی و ساماندهی شوند.

کمپ ترک اعتیاد بهترین مکان برای ساماندهی کارتن‌خواب‌ها

شهردار ورامین نیز از کمپ‌های ترک اعتیاد به عنوان بهترین مکان برای ساماندهی افراد کارتن‌خواب که عمدتا معتاد هستند یاد کرد.

حسین دهقان افزود: شهرداری ورامین در سال‌های گذشته ۲ فضا در بوستان‌های ورودی شهر برای اسکان افراد بی‌خانمان در نظر گرفت ولی خود این افراد تمایلی برای اسکان در این مکان ها ندارند.

وی اظهار داشت: درب این ۲ فضا باز است ولی افراد کارتن‌خواب از آن استقبال نمی‌کنند.

شهردار ورامین افزود: تلاش می‌شود تا با همکاری مسوولان شهرستان و در صورت نیاز، فضای مناسبی اجاره شده و در کوتاه مدت نسب به اسکان این افراد اقدام شود تا در بلند مدت، فضای مناسب‌تری احداث و در اختیار آنها قرار گیرد.

خیرین ورامین آماده خدمت رسانی به کارتن‌خواب‌ها

مدیر موسسه خیریه پدرمهربان بقیع ورامین از آمادگی خیران شهرستان برای خدمت به افراد کارتن‌خواب و بی‌خانمان خبر داد.

مهدی جعفری کندوانی به خبرنگار ایرنا گفت: این موسسه خیریه طی سال‌های گذشته با همت خیران نیک اندیش، به شناسایی افراد بی‌خانمان مشغول بوده و به صورت مداوم بین آنان غذا و لباس گرم توزیع کرده است.

وی اظهار داشت: طی ۲ ماه گذشته بیش از یکصد دست لباس گرم بین کارتن‌خواب‌ها توزیع شد ولی اگر این افراد در جای مشخصی اسکان داده شوند، این کمک‌ها هدفمند و به درستی به دست نیازمندان می‌رسد.

مدیر موسسه خیریه پدرمهربان بقیع ورامینی گفت: این موسسه خیریه در شهرک مدرس و خیرآباد که یکی از محروم ترین مناطق حاشیه شهرستان ورامین است فعالیت خود را از سال ۹۲ با حضور چند نفر از خیران آغاز کرد و امروز بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ خانواده محروم را زیر حمایت خود دارد.

جعفری افزود: این موسسه در زمینه مقابله با اعتیاد نیز اقدامات موثری انجام داده و با معرفی معتادان به مراکز ترک اعتیاد زمینه درمان آنان را فراهم کرده است؛ ضمن این که در طول مدت درمان، از خانواده آنان حمایت مادی و پس از درمان، زمینه اشتغال این افراد را نیز فراهم می‌کند.

وی گفت: تا کنون چند نفر از این افراد پس از ترک اعتیاد، مشغول به کار شده اند و امروز به دامان جامعه باز گشته‌اند، تجربه‌ای شیرین که می‌تواند درباره دیگر افراد بی‌خانمان نیز تکرار شود.

کارتن‌خواب‌ها پس از ترک اعتیاد مشغول به کار می‌شوند

فرمانده بسیج کارگری شهرستان ورامین نیز از اعلام آمادگی بسیاری از صاحبان صنایع برای به کارگیری معتادان بهبود یافته خبر داد.

سیدحسین میری که به همراه تعداد زیادی از خیران به افراد بی‌خانمان ورامین سرکشی می‌کند و بسیاری از آنان را به اسم و نشانی می‌شناسد می‌گوید: این افراد نیاز به توجه دارند و اگر از آنان دستگیری شود، می‌توانند بار دیگر به زندگی عادی خود بازگردند.

وی افزود: بسیاری از صاحبان صنایع آمادگی خود را برای به کارگیری از معتادان بهبود یافته اعلام کرده‌اند و اگر شرایط ساماندهی و اسکانشان فراهم شود، می‌توان آینده مناسبی را برای آنان ایجاد کرد.

ورامین با ۳۰۰ هزار نفر جمعیت در ۳۵ کیلومتری جنوب‌شرق تهران واقع شده است.