نقض آتش‌بس در قره‌باغ و نگرانی‌ها از آینده

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، ارمنستان و جمهوری آذربایجان درحالی دیروز یکدیگر را به نقض آتش‌بس جدید حاصل شده در قره‌باغ متهم کردند که پیشتر به دنبال میانجی‌گری جدید روسیه به منظور توقف این درگیری‌ها و حصول یک توافق‌نامه پایدار در قره‌باغ، امیدها برای پایان تنش میان ایروان- باکو افزایش یافته بود.

خبرگزاری «آرمن پرس» دیروز به نقل از وزارت دفاع ارمنستان اعلام کرد: نیروهای جمهوری آذربایجان عملیات تهاجمی‌شان را در دو منطقه در قره باغ از سرگرفتند و به دنبال آن یگان‌های ارتش قره‌باغ تدابیر مناسبی را برای مقابله با این حملات اتخاذ کردند.

این خبرگزاری همچنین گزارش داد: «مانه گورگیان» سخنگوی نخست‌وزیر ارمنستان اعلام کرد که حملات نیروهای جمهوری آذربایجان در دو منطقه قره باغ باید ابتدا از سوی صلح بانان روسیه با پاسخ مواجه شود.

ارمنستان در حالی جمهوری آذربایجان را به ازسرگیری حملات در قره باغ متهم کرده که وزارت دفاع جمهوری آذربایجان نیز دیروز در گزارشی ارمنستان را به خرابکاری و نقض آتش‌بس در منطقه قره باغ متهم کرد. بر اساس این گزارش، از سوی نیروهای نظامی جمهوری آذربایجان اقدامات پیشگیرانه انجام شده است.

منابع خبری جمهوری آذربایجان همچنین دیروز از خرابکاری‌های ارامنه علیه نظامیان این کشور در منطقه "هادروت " در قره‌باغ سخن گفتند.

درگیری‌ها در قره باغ ۱۰ نوامبر (۲۰ آبان) با امضای بیانیه سه جانبه روسای جمهوری آذربایجان، روسیه و نخست‌وزیر ارمنستان پایان یافت. حصول این توافقنامه امیدواری زیادی را برای توقف کامل درگیری‌ها و برقراری آتش‌بس تمام عیار ایجاد کرد و به دنبال آن تحولات جدیدی در این دو کشور رخ داد. در جمهوری آذربایجان مردم مدعی پیروزی شدند و در ارمنستان معترضان نسبت به موافقت دولت ایروان با این توافق، اعتراض داشتند که آغازگر اعتراض‌هایی علیه «نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر این کشور شد. معترضان خواستار استعفای پاشینیان شده و تاکید کردند تا کناره‌گیری وی از قدرت به اعتراض‌هایشان ادامه خواهند داد.

خبرگزاری فرانسه نیز طی گزارشی در این راستا تصریح کرد: ارتش روسیه دیروز از نقض آتش‌بس جدید در قره باغ خبر داد. وزارت دفاع روسیه طی بیانیه‌ای اعلام کرد: یک مورد از این نقض توافق‌نامه در منطقه «هادروت» گزارش شده است.

در ادامه این گزارش خبرگزاری فرانسه آمده است: ارتش ارمنستان اعلام کرد که نیروهای جمهوری آذربایجان به دو دهکده‌ای که تحت کنترل نیروهای قره باغ بوده، حمله کردند و این در حالی است که که وزارت دفاع این کشور نیز از اتخاذ تدابیر مناسب علیه اقدامات تحریک‌آمیز طرف مقابل مناقشه قره‌باغ خبر داد. وزارت دفاع روسیه نیز پس از تیراندازی‌های پراکنده در منطقه هادروت در قره‌باغ از طرف‌های ارمنی و جمهوری آذربایجان خواست تا آتش‌بس را رعایت کنند.

یک سخنگوی نیروهای صلح‌بان روسی در قره باغ نیز تبادل آتش با تسلیحات اتوماتیک میان نیروهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان را تایید کرد.

نیروهای قره‌باغ نیز اعلام کردند که سه تن از این نیروها طی حملات جدید نیروهای آذربایجان زخمی شدند.

اتهام‌زنی‌های ارمنستان و جمهوری آذربایجان علیه یکدیگر در مورد نقض آتش‌بس جدید نشانه‌های خوبی نیستند، چون می‌تواند سرآغاز درگیری‌های جدید در این منطقه شود و اوضاع را پیچیده‌تر از گذشته کند. پیش از این در حالی میانجی‌گری‌های بین‌المللی برای پایان دادن به مناقشه طولانی ارمنستان- جمهوری آذربایجان در قره‌باغ نتیجه نداده بود که این بار روسیه با طرح مورد نظرش توانست نظر دو طرف را برای کنار گذاشتن اقدامات نظامی متقاعد کند، اما به نظر می‌رسد این مناقشه پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و نیازمند یک اقدام جامع بین‌المللی با مشارکت جدی نهادهایی همچون سازمان ملل است.

به نظر می‌رسد مناقشه قره باغ حداقل در دو ماه اخیر وارد مرحله دیگری شده، چون تحولات جدیدی از جمله اعتراض‌ها در ارمنستان را به دنبال داشته است. در این میان برخی کارشناسان معتقدند که «گروه مینسک» باید به طور جدی وارد عمل شود و قاطعانه برای اجرای آتش‌بس پایدار عمل کند، اما به نظر نمی‌رسد این گروه بین‌المللی نیز با توجه به سوابق کاری‌اش در این منطقه، بتواند چندان سازنده و موثر اقدام کند.

نقض جدید آتش‌بس در قره‌باغ در صورت تداوم می‌تواند دو طرف را وارد جنگی تمام عیار با پایانی غیرقابل پیش‌بینی کند، به همین دلیل ایفای نقش پررنگ‌تر بازیگران منطقه‌ای در این برهه زمانی بیش از پیش امری لازم و حیاتی به شمار می‌رود. تداوم ناآرامی‌ها در قره باغ همچنین می‌تواند زمینه حضور تروریست‌ها را در این منطقه فراهم کند که به ضرر کشورهای منطقه است.