به گزارش ایرنا، همزمان با آغاز شیوع ویروس کرونا و زمانی که جامعه سعی داشت تا از این بیماری مهلک دوری کند تا به آن مبتلا نشود، عدهای بودند که با استقبال از مبتلایان به این ویروس، جان خویش بر کف دست گذاشته و مهربانی را نثار جامعه میکردند.
به راستی پرستاران نه فقط مدافعان سلامت، بلکه سربازانی از جنس عشق و ایثار هستند که تمام جان خویش را در طبق اخلاص گذاشته و در واقع آنان آخرین سربازان از سنگری هستند که مقابل بدترین سلاح طبیعی جانانه ایستادهاند.
بیمارستان بوعلی در مرکز شهر قزوین همزمان با آغاز شیوع کووید ۱۹، تبدیل به نخستین مرکز درمانی پذیرش بیماران کرونایی شد و در خط مقدم بیماران بدحال قرار گرفت.
خبرنگار ایرنا برای آگاهی از وضعیت رسیدگی به بیماران کرونایی به سراغ سرپرستار بخش آی سی یو بیمارستانی بوعلی یعنی تهمینه رحمانی با ۵۰ سال سن و ۲۳ سال سابقه پرستاری این مرکز رفت و با وی به گفت و گو پرداخت.
ایرنا. کرونا چه نوع بیماری است؟
به قدر کافی گفته شده که این بیماری نوعی ویروس شاخکدار یا تاج دار است و امروز همه آن را به خوبی میشناسند، اما در تعریفی که برای مردم میتوان مطرح کرد، کرونا ویروس خیلی خیلی بدی است که خانوادهها را متلاشی میکند و جان عزیزان آنها را بر اثر سهل انگاریهای بسیار ساده، میگیرد.
این بیماری با سهلانگاری بسیار راحت خانوادهها مثل محیطی ناامنی است که فردی بگوید من از هیچ چیزی نمیترسم و چون قوی هستم وارد این محیط میشوم اما بدون شک اگر در این محیط دزد و یا قاتلی باشد حتما شما را مورد تعرض قرار میدهد و بعد دیگر نمیتوانید بگویید که نمیدانستم این محیط خطرناک بوده، چون از قبل به شما هشدارهای لازم داده شده بود.
پرستاران در مدت طولانی و با بدترین نوع حالت برای بیماران کرونایی در آی سی یو سروکار دارند؛ پسر جوانی که با به یادآمدن صحنه مرگش همه کادر درمانی ناراحت میشوند، مادر بارداری که بعد از به دنیا آمدن فرزندش، نخست فرزند و بعد مادر از دنیا میرود، آن هم به خاطر سهل انگاریهایی که به راحتی میتوانستند انجامش ندهند و با خروج از محیطهای خاص آلوده نشوند؛ تصور کنید پدری که تنها فرزندش را در این بیماری از دست بدهد صحنه بسیار غمگینی است.
ایرنا. با این اوصاف حجم کارهای شما چندین برابر شده؟
بله دقیقا، حجم کاری کادر درمانی با آغاز شیوع این ویروس چند برابر شده و آنان با از جان گذشتگی که واقعا جای تقدیر هم دارد و این مساله را نمیتوان با هیچ چیزی ملاک ارزیابی قرار داد پای کار ایستادند، آن قدر آلودگی در بخشهای دارای بیماران کرونایی بالاست که تمامی کارکنان و حتی نیروهای خدماتی این بخش به نوعی آلوده به این ویروس شدند.
وقتی هم یکی از نیروهای کادر درمانی برای معالجه ۱۴ روز به استراحت میپردازد، بار کاری وی برروی دوش سایر همکاران قرار میگیرد؛ به عنوان مثال ماه گذشته همزمان پنج پرستار شاغل در بخش آی سی یو کرونا این مرکز در استعلاجی به سر بردند و کار رسیدگی به درمان بیماران برای ما بسیار مشکل شده بود.
در طول این مدت باید از همسر و فرزندانم تشکر کنم که طی این مدت مرا درک کردند و وقتی دیدند خسته به منزل باز میگردم، بسیاری از کارها را انجام میدادند و حواسشان کاملا به من بود؛ سپس مادرم که دعاهای او بدرقه راهم بود و هر روز نیز با من تماس میگیرد، البته در ۹ ماه گذشته موفق شدم تنها سه مرتبه ایشان را ملاقات کنم؛ این در حالی است که بسیاری از بستگان دور و نزدیک بنده نیز به طور مرتب جویای احوال و سلامتی بنده بودند.
ایرنا. اولین و شاید مهم ترین درسی که پرستاران از کرونا یاد گرفتند چه چیزی بود؟
کرونا باعث شد بفهمیم که پرستاران چقدر در بین مردم محبوب بودند و ما خبر نداشتیم؛ بسیاری از دوستان قدیمی از جمله مربی مهد دخترم که ۱۸ سال پیش مربی وی بود، در جریان بیماری کرونا مرا پیدا کرد و با من تماس گرفت و جویای حال من شد و اصرار داشت که مواظب خودم باشم؛ این موضوع برای من قابل تحسین است که مردم به جامعه پرستاری لطف بیش از اندازهای دارند.
البته این بیماری چهره کاری پرستاران را بیشتر برای مردم شفاف و آشکارتر کرد؛ پرستاران در دوران گذشته نیز که بیماریهای خاصی مثل وبا و ایدز را داشته و از بیماران بدحال نیز مراقبت کرده و در ادامه نیز به بهترین شکل ممکن کار و وظایف خود را پیگیری میکردند اما شیوع ویروس کرونا باعث شد تا مردم ذهنیت بهتری به کادر درمانف به خصوص پرستاران پیدا کنند.
به یاد دارم وقتی دانشگاه قبول شدم مثل خیلیها که دوست داشتند پزشک شوند و بعد پرستار شدند، پرستار شدم و بعد از آن عاشقانه این کار را ادامه دادم، اما به ناگاه عاشق و شیفته کارم شدم تا جایی که اگر بار دیگر به گذشته بازگردم دوباره این حرفه را انتخاب خواهم کرد.
ایرنا. تلخترین و شیرینترین خاطره دوران کرونایی شما کدام است؟
۲ خاطره بد به خاطر دارم؛ نخست اینکه مادر بارداری مبتلا به کرونا بود و خیلی برایش زحمت کشیده شد تا همه کارها به خیر و خوبی تمام شود، متاسفانه در همین بخش فرزند خود را به دنیا آورد، نوزاد حدود سه هفته بعد فوت کرد و مادر نیز نیز پس از وی از دنیا رفت.
خاطره تلخ دوم نیز مربوط به تنها فرزند جوان یک خانواده بود که علیرغم همه تلاشهای صورت گرفته متاسفانه وی را نیز از دست دادیم.
مرگ بسیار بد است؛ اما اگر کسی بگوید که این مساله برای کادر درمان عادی است باید بگویم که غلط است؛ ما مجبوریم به خاطر شغلی که داریم و به خاطر بقیه بیماران، روحیه خودمان را در لحظه مواجه شدن با مرگ یک بیمار حفظ کنیم اما وقتی با آن روبرو میشویم در واقع از درون متلاشی میشویم و این موارد اثرات مخربی روی کادر درمانی نیز ایجاد میکند.
اما در مورد بهترین خاطره باید بگویم که یک بیمار کرونایی ۳۱ ساله داشتیم که سه ماه در این بخش بستری بود؛ حتی زیر دستگاه هم رفت و ریه او دچار خونریزی شده بود؛ مجبور شدیم ۲ لوله در ۲ ریه بگذاریم تا خون و چرک ناشی از عفونت تخلیه شود و همه فکر میکردند که بیمار طاقت ادامه درمان را نداشته باشد اما خواست خدا بود که با تلاش شبانه روزی پرسنل پرستاری حالش بهتر شد و اکنون در منزل است.
همچنین خانم بارداری که یک هفته از زایمان وی میگذشت و ما ایشان را از بیمارستان کوثر همراه با علایم کرونا پذیرش کردیم، ۲ ماه در بیمارستان بستری شد و در نهایت نیز همراه با فرزندش که مدتی را نیز در دستگاه سپری کرده بود، بهبود یافته و مرخص شدند.
اتفاقات خوب باعث خوشحالی ما میشود، خستگی را از جانمان به در میکند؛ اگرچه مرگ در دوران کووید ۱۹ سخت است اما خداوند گاهی اوقات معجزاتی از خود نشان میدهد که باور انسان را تقویت میبخشد.
همه ما انسانها گاهی اوقات از زندگی قطع امید میکنیم، اما خداوند با نشان دادن معجزه میگوید که هرکجا سعی و تلاش کنی من هم در جایی اجر و ثواب این تلاش تو را خواهم داد. وقتی که دختر بچه ۵ سالهای از پشت شیشه بخش آی سی یو به ملاقات مادرش میآید تا او را ببیند، انرژی او به مادرش منتقل شده و حال مادرش نیز خوب میشود.
ایرنا . تفاوت فضای آی سی یو در دوران قبل و بعد از کرونا را شرح دهید
آی سی یو همیشه فضای محدودی دارد؛ یعنی به دلیل بسته بودن فضا و به خاطر بسیاری از مسایل، ملاقات در آن به ندرت انجام میشود، و در دوران قبل از شیوع ویروس کرونا نیز هر ۲ روز، تنها ۳۰ دقیقه به خانوادهها اجازه میدادیم تا به صورت تک نفره مریضهای خود را ملاقات کنند.
اما در دوران کرونا، تمامی بیماران در قرنطینه به سر میبرند و همراهان بیمار تنها از پشت شیشه اجازه دیدن بیمار خود را خواهند داشت.
این در حالی است که پوشیدن لباسها بسیار طاقت فرسا بوده و استفاده طولانی مدت از ماسک N۹۵ نیز برای پرستاران سخت و طاقتفرسا است تا جایی که بعد از درآوردن ماسک، ریه باید مدتی تلاش کند تا با محیط خارج از آی سی یو خود را تطبیق دهد.
حالا تصور کنید برخی همکاران شیفتی از صبح تا شب و یا از شب تا صبح که مشغول کار هستند باید در تمام این مدت از لباس، گان، ماسک، شیلد و دستکش استفاده کنند که به طور حتم اثرات پوشیدن آنها برروی پوست همکاران ما عوارض زیادی نیز به همراه دارد.
ایرنا. مشکلی در خصوص تجهیزات و وسایل مورد نیاز درمان این ویروس وجود دارد؟
اوایل شیوع کووید ۱۹ مشکلاتی در خصوص تهیه روپوش های مخصوص، به خصوص گان وجود داشت، چرا که این ویروس همانند شوکی بود که یک دفعه گریبان کادر درمانی کشور را گرفت اما الان همه چیز نسبت به گذشته منظمتر شده و با توجه به شرایط، هرچند ممکن است برخی کاستیها هم وجود داشته باشد، اما نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است.
ایرنا. پیشنهاد شما برای جدی گرفتن این بیماری از سوی مردم چیست؟
اینکه شخصی بگوید عادت ندارد از ماسک استفاده کند و برایش سخت است، دروغ نگفته، اما باید بدانیم که این انتخاب بین بد و بدتر است و ما در اینجا انتخاب بین خوب و بد را نداریم؛ پس به ناچار باید از ماسک استفاده کنیم؛ یعنی به عبارتی ماسک میزنیم تا مبتلا به کرونا نشویم که بدترین حالت ممکن است.
اینکه به خانه بزرگترها نباید رفت، واقعا سخت است تا جایی که همه ما پرستاران همزمان با آغاز شیوع کرونا تاکنون به اندازه انگشتان یک دست هم والدین خود را ندیدهایم؛ اما باید این مدلی حساب کنیم که اگر ناقل باشیم و به دیدار آنها برویم و خدای ناکرده آنها را متبلا کنیم، آیا این مساله ارزش دلتنگیهایمان را خواهد داشت؟ در صورتی که میتوان این رابطه را از طریق تلفن و فضای مجازی انجام داد و سلامتی پدرها و مادرها را حفظ کرد
به عقیده من زندگی که خداوند به ما عنایت داشته ارزشش بیش از آن است که با یک سهل انگاری و یا خودخواهی به خطر بیافتد و حتی جان دیگران نیز به بازی گرفته شود؛ مردم باید روی کاهش خودخواهیهای خود تمرکز کنند؛ پرستاران خسته شدهاند اینقدر که از مراعات صحبت کردند؛ تا امروز هر شخصی که قرار بود شنوای این سخنان باشد، شنیده و اگر فردی هم نمیخواهد مانند آن ضرب المثل فردی است که خود را به خواب زده و نمیتوان او را بیدار کرد.
برخی افراد تا با واقعیت ابتلا به ویروس کرونا در بین عزیزانشان روبرو نشوند از خطرات این بیماری آگاه نخواهند شد؛ این روبرو شدن دقیقا در پشت درب آی سی یو صورت میگیرد؛ اما دیگر فایده ندارد و زمان از بین رفته است.
استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی تنها راه مقابله و پیشگیری از این بیماری است؛ البته باید دقت داشت که عمر ماسکها کوتاه بوده و افراد باید به طور مرتب آن را تعویض کنند.
ایرنا. پرستاران با تمام زحماتی که میکشند، از امنیت شغلی مناسبی برخودار هستند؟
متاسفانه در همین جامعه کوچک ۳۰ نفره از پرستاران بخش آی سی یو بیمارستان بوعلی، چند نوع پرستار وجود دارد؛ برخی رسمی، برخی قراردادی و برخی شرکتی هستند که با تفاوت حقوقی بسیار بالا در حال انجام وظیفهاند.
این در حالی است که پرستاران ما فارغ از هرگونه تمایز قرارداد کاری، پا به پای یکدیگر در حال انجام فعالیت هستند و وقتی برسر بالین بیمار کرونایی حاضر میشوند، دیگر نمیگویند که مثلا من شرکتی هستم و حقوق من نصف حقوق همکار رسمی است، پس چرا باید زحمت بکشم؟ یا اینکه باید مثلا نصف یک پرستار رسمی کار کنم.
اما به طور کلی این موضوع یک نوع ظلم و تبعیض است، به خصوص در این دوران کرونا، اگر واقعا جامعه به پرستار نیاز دارد پس باید به اندازه جایگاه این شغل ارزش داده شود و با تعیین و تکلیف درست پشتوانه کاری آنها تقویت شود.
واقعا درست نیست که برخی پرستاران شرکتی از برخی مزایا محروم باشند و دریافتی پرستاران قراردادی و رسمی ما به شکلی دیگری باشد؛ این در حالی است که پرستاران ما فارغ از این مسایل به بهترین شکل ممکن کار خود را انجام میدهند و کسی نمیگوید چون دریافتی من کم است پس کارم نیز باید کمتر از سایر همکاران باشد.
به نظر من وقتی خیال جامعه از بابت درمان و امور مربوط به آن راحت باشد، بیشتر سرمایه گذاریها صرف پیشگیری خواهد شد؛ چرا که هر شهروندی و در هر مقطعی گذرش به درمانگاه، مطب و بیمارستان می افتد و وقتی پیشتوانهها از کادر درمان قوی باشد، فرد دغدغهای بابت این نوع مسایل نداشته و خود به خود ابعاد و زوایای مشکلات درمانی کاهش مییابد.
ایرنا. به نظر شما وضعیت کنونی کرونا نسبت به زمان آغاز این بیماری چه تفاوتهایی کرده است؟
به هر حال ویروس جدیدی بوده و خیلی زمان برد تا با علایم آن که هر روز تغییر پیدا میکرد، آشنا شویم، نوع کار با دستگاههای ونتیلاتور نیز فرق داشت، اما رفته رفته کادر درمان و پرستاران یاد گرفتند تا برای بهبود حال بیماران کرونایی چگونه قدم بردارند و با گذشت زمان نیز آزمودهتر شده و همچنین نسبت به روند درمانی حتی بیماران و پزشکان آگاهی بیشتری کسب کرده و اکنون میدانند که در مراحل مختلف چکار باید کنند.
ایرنا. آیا اجرای محدودیتهای اخیر در وضعیت بیماران کرونایی تاثیری داشته است؟
با توجه به اینکه بخش آی سی یو آخرین مرحله مراجعه بیماران است، به همین دلیل دیرتر از سایر بخشهای درمانی از تغییرات این ویروس در سطح جامعه تاثیر میگیرد، اما این طور هم نیست که اعمال محدودیت و فاصلهگذاریهای اجتماعی تاثیری در روند این ویروس نداشته باشد؛ به نظر میرسد این روزها بخش اورژانس بیمارستانها کمی نفس میکشند و بچهها هم کمی خستگی در میکنند، اما پرستاران همچنان نگران شب یلدا هستند و بیم آن دارند که با عبور از این روزها بازهم خدای ناکرده شاهد موج بعدی این ویروس کشنده باشند.
ایرنا. آیا این ویروس در هنگام ابتلا تغییر کارکردی هم داشته است؟
ویروس کرونا اگرچه بیشترین تاثیرش برروی افراد سالمند و بالای ۷۰ سال است، اما رفته رفته به نظر میرسد این ویروس حمله کردن به جوانان را نیز یاد گرفته و ما نیز متاسفانه با مرگ و میر این قشر مواجه شدهایم؛ هرقدر سن بالاتر میرود احتمال خطر درگیری این ویروس نیز بیشتر میشود.
ایرنا. احتمال از بین رفتن این ویروس وجود دارد؟
انسان همیشه امیدوار بوده و هست، بدون امیدواری نمیتوان کاری انجام داد، به خصوص پرستاران بخش آی سی یو در زندگی یاد گرفتهاند تا لحظه آخری که بیماری سی پی آر و یا احیا میشود، امیدوار به بازگشت بیمار به زندگی باشند.
سخن آخر
ضمن خسته نباشید به پرستاران همه نقاط عالم، به خصوص پرستاران فداکار و غیور ایران زمین، به ویژه استان قزوین، امیدوارم خداوند بابت تلاش شبانهروزی که طی ماههای اخیر انجام دادهاند این بیماری و همه بیماریها را از آنان و خانوادهایشان دور کند و همیشه سلامت و با قوت باشند.
جایگاه پرستار طوری نیست که بتوان با تشویق، اهدای گل و یا هدیه از آن تقدیر به عمل آورد، چون حقیقتا هیچ کسی جانش را برای گرفتن پول و یا حقوق کف دست نمیگیرد، خیلی از مشاغل وجود دارد که حقوقش از پرستاری بسیار بالاتر است؛ اما پرستاری یک عشق است و عاشقان به پاداش خداوند امید دارند.
مردم عزیز نیز مراقب باشند، آنقدر گفتیم که خسته شدیم، نه به خاطر ما پرستاران، چون اگر این ویروس هم برود ما بازهم با سایر بیماریها درگیر خواهیم بود، پرستار همیشه با مریض سروکار خواهد داشت، لااقل به خاطر خود و عزیزانتان مراقب سلامتیتان باشید.
نظر شما