مسکن، واکسن، بورس و یارانه؛ مهمترین مطالبات کاربران از بودجه ۱۴۰۰

موضوع  بودجه ۱۴۰۰ سال در شبکه های اجتماعی، هفته ها قبل از تقدیم لایحه بودجه به مجلس، از جمله پربازدیدترین محورهای این پلتفرم ها بود و بارها کلیدواژه های مربوط به بودجه ۱۴۰۰ به ترندهای نخست تلگرام و توییتر تبدیل شد؛ برای نمونه فقط در تلگرام و در بازه زمانی یکم آذرماه تا یکم دی ماه حدود ۶۰ هزار پست درخصوص بودجه ۱۴۰۰ تولید و بازنشر شده و این پست ها بیش از ۱۵۰ میلیون بار از سوی کاربران بازدید شده است.

از حیث فراوانی، بیشترین تعداد بازدید در تلگرام، مربوط به ۱۲ آذر ماه و زمان تحویل لایحه بودجه توسط دولت به مجلس بود که بیش از ۹ هزار پست در این روز، تولید و این پست ها بیش از ۲۵ میلیون بار مورد بازدید کاربران قرار گرفت.

داده کاوی ایرنا در ارتباط با بودجه ۱۴۰۰ نشان داد که سخنان حسن روحانی درباره ماهیت و اهداف بودجه ۱۴۰۰ جزو پربازدید ترین پست های تلگرام بود که بارها در کانال های دیگر بازنشر داده شد. روحانی درباره اهداف بودجه ۱۴۰۰ گفته بود: هدف اصلی بودجه سال ۱۴۰۰ بر کاهش هزینه‌ها، افزایش درآمدها، کاهش تصدی‌گری‌های دولت، توسعه دولت الکترونیک، قطع وابستگی مستقیم بودجه به نفت، رونق و جهش تولید و اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی استوار شده است.  

اظهارات روحانی درباره وابستگی بودجه به مذاکره و همچنین میزان فروش نفت در سال آتی، از دیگر بخش های پربازدید سخنان رییس جمهوری در کانال های تلگرامی بود: بودجه ۱۴۰۰ مبنی بر اینکه بخواهیم مذاکره بکنیم یا نه بسته نشده است. اساس این بودجه اعلام شرایط مناسبتر اقتصادی در سال آینده است. در سال ۱۴۰۰، دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت را تولید می‌کنیم و خواهیم فروخت، این پیام را دنیا دریافت کند ایران شرایط فروش نفتش با دو سال قبل کاملا متفاوت خواهد بود و کاسبان تحریم از این پیام خوشحال نمی‌شوند بودجه ۱۴۰۰ توجه ویژه‌ای به اقشار کم درآمد دارد و دو مصوبه برای گاز و آب داریم به مانند مصوبه‌ای که برای برق ۱۰۰ درصد مجانی داشتیم و مردم را به کم‌مصرفی تشویق کردیم. اگر مردم رعایت کنند گاز و آب هم مجانی خواهد شد.  

در ادامه به بررسی برخی از مهمترین موارد مورد توجه کاربران در کانال های تلگرام و در ارتباط با بودجه ۱۴۰۰ پرداخته شده است: 

کلیات بودجه  ۱۴۰۰ و پاسخ دولت به منتقدان

در خصوص افزایش  ۲۲ درصدی کل رقم بودجه ۱۴۰۰ نسبت به امسال، کانال های مختلف تلگرامی نوشتند: طبق لایحه بودجه ۱۴۰۰، مصارف لایحه بودجه سال آینده مفروضاتی دارد که در حال حاضر رقم پیشنهادی ۸۴۱ هزار میلیارد تومان است که نسبت به قانون بودجه امسال بیش از ۴۷ درصد رشد نشان می‌دهد. هنوز جزئیات این رشد مشخص نشده که بتوان سهم هزینه‌ها، طرح‌های عمرانی و تملک دارایی‌های مالی آن را محاسبه کرد. اگر منابع عمومی را ۸۴۱ هزار میلیارد تومان، درآمد اختصاصی حدود ۸۸ هزار میلیارد تومان و بودجه شرکت‌های دولتی را ۱۵۴۰ هزار میلیارد تومان در نظر بگیریم رقم کل بودجه ۲۴۶۹.۳ هزار میلیارد تومان می‌شود که نسبت به رقم قانون امسال (۲۰۲۶.۶ هزار میلیارد تومان) رشد حدود ۲۲ درصدی دارد.

کانال دیگری با تحلیل کلیات بودجه ۱۴۰۰ و بیان اینکه بودجه انبساطی و خبرهای خوش بورسی در راه است، نوشت ؛ براساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، سقف کل بودجه کشور در سال آینده ۲۴۳۵ هزار میلیارد تومان است که از این رقم ۱۵۴۰ هزار میلیارد تومان بودجه شرکت‌های دولتی و ۸۶۱ هزار میلیارد تومان بودجه عمومی دولت است. منابع بودجه عمومی دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ بیش از ۹۲۹ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که ۸۴۱ هزار میلیارد تومان منابع عمومی و ۸۴ هزار میلیارد تومان منابع اختصاصی است.  

در مقابل انتقاد برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی، پاسخ سخنگوی دولت به منتقدان لایحه بودجه ۱۴۰۰، بازتاب زیادی در میان سایت های خبری و کانال های تلگرامی داشت: بودجه ۱۴۰۰ ما را به اصلاحات ساختاری نزدیک‌تر می‌کند به‌جای سیاست‌های رفاهی صدقه‌ای ما به سمت سیاست‌های رفاهی توانمندسازی حرکت کردیم. بودجه سند پیش‌بینی است اما نه مبتنی بر آمال و آرزوها.

شائبه واردات خودرو در بودجه

پس از اعلام بودجه ۱۴۰۰، یکی از موارد پربحث و جدل موضوع واردات خودرو بود که برخی کانال ها از آزادسازی واردات خودور به استناد بودجه نوشتند. در واقع در نظر گرفتن درآمد از ناحیه حقوق ورودی خودرو در لایحه بودجه ۱۴۰۰ برخلاف لوایح دو سال گذشته، شائبه گشایش دوباره واردات خودروهای خارجی به کشور را ایجاد کرد. این در شرایطی است که اظهارات مسوولان سازمان برنامه و بودجه گویای این واقعیت است که دولت تصمیمی در گشایش دوباره واردات خودرو ندارد. در این باره سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامه و بودجه در گفت و گویی پر بازدید که در کانال های مختلف تلگرامی بازنشر فراوانی داشت، صراحتا گفت: اعمال حقوق ورودی حدود ۲ هزار میلیارد تومانی در بخش درآمدی لایحه بودجه ۱۴۰۰، به معنی آزادسازی واردات خودرو نیست و همچنان واردات آن ممنوع و درباره آزاد سازی واردات خودرو تصمیم جدیدی گرفته نشده است. پیش از این یکی از کانال های تلگرامی  به نقل از رئیس سازمان برنامه و بودجه در نشست خبری تشریح بودجه ۱۴۰۰ نوشت: اگر کشور به حالت عادی بازگردد و واردات خودرو لطمه ای به منابع ارزی نزند، وارادات آزاد خواهد شد. اما اگر کشور در شرایط فعلی باشد قطعا تا زمانی که محدودیت ها باشد به دلیل لطمه به منابع ارزی واردات به شکل فعلی خواهد بود.

کانال های دیگر تلگرامی شائبه آزادسازی واردات خودرو را این گونه مطرح  کرده بودند: کانال خبر فوری درباره واردات خودرو در سال ۱۴۰۰ نوشت: دولت در لایحه بودجه سال آینده ۲ هزار میلیارد تومان درآمد از محل حقوق ورودی خودرو در نظر گرفته است که به معنای آزاد شدن واردات خودرو به کشور است. این در حالی است که در لایحه بودجه امسال به علت ممنوعیت واردات خودرو، دولت درآمدی از محل حقوق ورودی خودرو لحاظ نکرده بود. واردات خودرو به کشور از سال ۱۳۹۷ به علت محدودیت منابع ارزی ممنوع شد. تصمیم دولت برای آزادسازی واردات خودرو، از لحاظ روانی سبب کاهش قیمت خودروهای خارجی در بازار خواهد شد.

تکذیب حذف ارز ۴٢٠٠ هزارتومانی از لایحه بودجه سال آتی

با وجود اینکه برخی کانال ها از حذف ارز ۴۲۰۰ در بودجه ۱۴۰۰نوشته بودند، این خبر تکذیب شد: در لایحه بودجه ١۴٠٠ آمده است که چنانچه ارز ترجیحی (دلار ۴٢٠٠ تومانی) حذف شود؛ منابع آن صرف معیشت و سلامت مردم خواهد شد. به گزارش مرکز اطلاع رسانی روابط عمومی و اموربین‌المل مبنی بر حذف ارز ۴٢٠٠ تومانی از بودجه ١۴٠٠؛ اعلام می‌شود: درخصوص نرخ ارز ترجیحی به استناد جزء (۴) بند (ب) تبصره (١) لایحه بودجه، این اجازه کسب شده است که در صورت تغییر نرخ ارز ترجیحی مورد استفاده در این قانون به نرخ سامانه معاملات الکترونیکی (ETS)، به دولت اجازه داده می‌شود منابع وصولی را به ردیف درآمدی شماره ١۶٠١٣۶ مندرج در جدول شماره (۵) این قانون واریز کند. منابع واریزی از محل ردیف شماره ۷۱-۵۳۰۰۰۰ مندرج در جدول شماره (٩) قانون صرف معیشت و سلامت مردم می‌شود.

کانال دیگری با اعلام تنظیم بودجه ۱۴۰۰ با دلار ۱۱ هزار تا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومانی نوشت : رییس سازمان برنامه و بودجه: نرخ ارز را به گونه ای محاسبه کرده ایم که بین ۱۱هزار تومان تا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان باشد.

تاثیر گذاری مثبت بودجه ١٤٠٠ بر بازار سرمایه

با توجه به استقبال شمار زیادی از مردم برای پیوستن و حضور در بورس، تاثیر بودجه ۱۴۰۰ در بازار سرمایه در سال آتی نیز بسیار در کانال های تلگرامی مورد بازدید قرار گرفت: زهرا نادری مشاور مدیر عامل بورس تهران: به دلیل انطباق تعادل ایجاد شده با واقعیات روز اقتصاد کشور به مرور شاهد خروج هیجان از بازار سرمایه هستیم. پول های قابل توجهی وارد گروه‌های هم‌وزن شده و از طرفی با توجه به اعلام افزایش سرمایه گروه‌های پالایشی و اعلام حمایت گروه‌های خودروسازی و گروه‌های شاخص‌ساز شستا و فولاد به زودی این گروه‌ها مثبت خواهند شد. علاوه بر موارد مذکور، از تاثیر گذاری مثبت لایحه بودجه ١٤٠٠ بر بازار سرمایه نباید غافل شد، چرا که در بودجه سال آینده بخشی از منابع قرار است از طریق بورس تامین شود. لذا، در بازار هفته جاری بحث بودجه و احیای قدرت پول ملی می تواند تا حدودی بر روند بازار تاثیرگذار باشد.

معافیت درآمدهای کمتر از ۴ میلیون از مالیات

خبر تخصیص حداقل حقوق برای اخذ مالیات تا سقف ۴ میلیون تومان نیز  از دیگر موضوعات مرتبط با بودجه بود که در تلگرام با استقبال زیاد کاربران روبرو شد: مطابق لایحه بودجه ۱۴۰۰ درآمدهای کمتر از ۴ میلیون تومان در ماه از مالیات معاف و حداکثر نرخ مالیات بر درآمد ۲۵ درصد در نظر گرفته شده است. میزان مالیات بر درآمد در سال آینده نسبت به قانون بودجه سال جاری ۴۰.۱ درصد افزایش یافته است. سهم مالیات بر درآمد از کل درآمدهای مالیاتی سال آینده نیز ۱۹.۶۲ درصد است.

تشویق دولت برای فرزندآوری با تخصیص وام ودیعه مسکن

دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ پیش بینی کرده تا در راستای حمایت از فرزندآوری، بانک مرکزی مکلف به اختصاص ۲۱۰ میلیارد تومان از طریق بانک‌های عامل و از محل سپرده‌های جاری و قرض الحسنه بانک‌ها باشد. این موضوع در کانال های زیادی انعکاس یافت. برخی از این  کانال ها درباره جزییات این اعتبار نوشتند: بر این اساس تسهیلات قرض الحسنه به میزان ۷۰ میلیون تومان و بازپرداخت ۲۰ ساله به خانوارهایی که امسال و سال آینده صاحب فرزند سوم شوند، پرداخت می‌شود.

قیمت هر بشکه نفت در بودجه ۱۴۰۰

تعیین قیمت و میزان فروش نفت در بودجه، یکی از مهمترین مواردی است که بر ماهیت و کلیت بودجه تاثیر زیادی خواهد گذاشت. قیمت گذاری و میزان فروش نفت در سال آینده یکی از مهمترین و پربازدیدترین موارد مرتبط با بودجه ۱۴۰۰ در شبکه های اجتماعی و کانال های تلگرامی بوده است: هر بشکه نفت را ۴۰ دلار در نظر گرفته و در حال حاضر قیمت جهانی نفت حدود ۴۵ دلار است. کانال دیگری به نقل از مشاور اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس نوشت: بودجه امسال تفاوت هایی در اعداد و رقم و ایجاد اصلاحاتی از نظر ساختاری نسبت به گذشته را دارد. میزان فروش نفت در بودجه سال ۱۴۰۰ بیشتر شده است. حداقل ۴۰ درصد از منابع در نظر گرفته شده برای بودجه ۱۴۰۰ وابستگی مستقیم به نفت دارد.

انتقاد کاربران از افزایش ۵۰ درصدی بودجه صدا و سیما

یکی از کانال های تلگرامی پر طرفدار، با بیان اینکه «مردم تلویزیون نمی بینند، اما بودجه سال آینده اش ۵۰درصد زیاد می شود» نوشت: اگر به بودجه‌ای که امسال برای صداوسیما تصویب شده نگاهی بینداریم شاهد خواهیم بود که سهم سازمان صداوسیما در بودجه ۱۴۰۰ برای تولید برنامه‌های صوتی و تصویری ۲ هزار و ۶۱۹ میلیارد تومان است که نسبت به سال گذشته حدود ۵۰ درصد افزایش داشته است. شیب افزایش بودجه سازمان با نظر مردم هم گرایی ندارد و عملکرد صدا و سیما باعث نشده است که میزان علاقه مردم به تلویزیون بیشتر شود. تا وقتی استاندارهای حرفه‌ای رسانه‌ای در صداو سیما رعایت نشود و رضایت عموم مردم هدف تصمیم‌گیرندگان اصلی سازمان نباشد طبیعی است که مردم از تلویزیون دور و دورتر می‌شوند و بودجه این نهاد هدر می‌رود.

استمرار یارانه معیشتی و کمک معیشتی در بودجه ۱۴۰۰

سخنان علی ربیعی سخنگوی دولت، درخصوص یارانه های معیشتی و کمک معیشتی در سال آنیده نیز از جمله مطالب پربازدید در کانال های تلگرام بود که بازنشر زیادی نیز داشته است:در بودجه ۱۴۰۰ درآمد ناشی از فروش نفت در بودجه جاری هزینه نمی‌شود و سیاست‌های انبساطی را در بودجه داریم. در بودجه مقابله با فقر مطلق، حمایت از حوزه بهداشت و اینکه کرونا را در سال آینده خواهیم داشت نیز در نظر گرفته شده است. حفظ ارزش پول ملی یکی از ویژگی‌های لایحه بودجه ۱۴۰۰ است و واردات تجهیزات پزشکی و دارو با ارز ۴۲۰۰ تومانی حفظ شده است. پرداخت یارانه معیشتی و کمک معیشتی در سال ۱۴۰۰ استمرار دارد.

 افزایش ۲۵ درصدی حقوق کارمندان در بودجه ۱۴۰۰

 افزایش حقوق کارمندان  یکی از محورهای پربازدید در کانال های تلگرامی در خصوص بودجه ۱۴۰۰ در کانال های تلگرامی بوده است: کف حقوق کارمندان و بازنشستگان در سال ۱۴۰۰ چقدر می‌شود؟ براساس پیش نویس لایحه بودجه ۱۴۰۰ کف حقوق کارمندان و بازنشستگان ۳.۵ میلیون تومان می‌شود که نسبت به سال جاری ۲۵ درصد افزایش دارد. در قانون بودجه سال جاری کف حقوق بازنشستگان و کارمندان دولتی اعم از رسمی، پیمانی و کارمعین کمتر از ۲.۸ میلیون تومان در ماه نبود. بنابراین در لایحه بودجه سال آینده میزان افزایش کف حقوق گروه‌های یاد شده ۲۵ درصد است.

 افزایش ۲۳ درصدی سهم معلولان

یکی از کانال های تلگرامی نیز با وجود افزایش ۲۳ درصدی بودجه معلولان در بودجه سال آینده، آن را ناکافی عنوان کرد و نوشت: معلولان را در بودجه ۱۴۰۰ دریابید لایحه بودجه ۱۴۰۰ امروز توسط دولت تحویل مجلس شد و بودجه اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان ۱۷۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده که ۴۰۰ میلیارد تومان بیش از امسال است. طبق ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق معلولان به تمامی معلولان شدید و خیلی شدید که سن آنها ۱۸ سال است و فاقد شغل و درآمدند، باید ماهیانه حداقل دستمزد سالانه را پرداخت کنند، اما سازمان بهزیستی به حدود ۱۰۰ هزار نفر از معلولان شدید و خیلی شدید هر سه ماه یکبار مبالغی بین ۳۶۰ هزار تومان تا ۴۸۰ هزار تومان واریز می‌کند. حدود ۱.۵ معلول تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند، که از این تعداد حدود ۶۰۰ هزار نفر دارای معلولیت شدید و خیلی شدید هستند.

 تخصیص اعتبار یک هزار میلیارد تومانی برای خرید واکسن کرونا

کانال های مختلف تلگرامی با انتشار اعتبار لازم توسط دولت برای خرید واکسن کرونا در سال آینده نوشتند: مژگان خانلو، سخنگوی بودجه ۱۴۰۰ : اعتبارات وزارت بهداشت ۱۳۸ درصد رشد داشته و یک هزار میلیارد تومان اعتبار برای خرید واکسن کرونا اختصاص یافت. برای جبران خدمات کادر درمان و اعمال افزایش‌های قانونی حقوق و مزایا، اعتبارات موردنیاز برای تولید یا واردات واکسن کرونا و تجهیز مراکز درمانی و افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی، اعتبارات و تمهیداتی در بودجه سال آینده پیش‌بینی شده است.

تخصیص ارز دولتی برای دارو

با وجود اینکه برخی اخبار و شایعات در خصوص آزادسازی ارز دارو در سال آینده در برخی کانال های تلگرامی و  شبکه های اجتماعی منتشر شده، محمدرضا شانه ساز رئیس سازمان غذا و دارو این اظهارات را با قاطعیت تکذیب کرد و از ثابت ماندن قیمت ارز دارو با استناد به بودجه ۱۴۰۰ خبر داد: رییس سازمان غذا و دارو: در لایحه بودجه پیشنهادی دولت برای سال ۱۴۰۰، معادل ۲.۵ میلیارد دلار برای ارز دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص داده شده است.  حتی اگر ارز دولتی تمام کالاهای اساسی حذف شود، اما ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی دارو همچنان به قوت خود باقی است.

ثابت ماندن عوارض خروج از کشور در بودجه ۱۴۰۰

هرچند عوارض خروج از کشور در سال ۱۴۰۰ تفاوتی با سال ۱۳۹۹ ندارد اما این ارقام درحالی برای سفرهای خروجی در نظر گرفته شده‌اند که بیش از یک سال است که به دلیل شیوع ویروس کرونا، صنعت گردشگری و فعالان این حوزه بخصوص دفاتر خدمات مسافرتی با چالش‌های متعددی روبه رو شده‌اند و خسارات هنگفتی را متحمل شده‌اند. یکی از کانال های تلگرامی با بیان جزییات خبر عوارض خروج کشور در بودجه ۱۴۰۰ نوشت: بر اساس پیش بینی های صورت گرفته در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، عوارض خروج برای هر نفر ۲۶۴ هزار تومان در سال آینده خواهد بود. بر این اساس عوارض خروج زائرین حج تمتع و حج عمره برابر با ۱۳۲ هزار تومان تعیین شده است. خروج زائران عتبات عالیات زائران اربعین مطابق تاریخ تعیین شده در این قانون که از مرزهای زمینی به مقصد کشور عراق از کشور خارج می‌شوند، از پرداخت عوارض خروج معاف است. در سایر ایام سال عوارض خروج هوایی زائران عتبات عالیات ۴۵ هزار تومان عوارض خروج زمینی و دریایی آنها برابر با ۱۵ هزار تومان تعیین شده است.