به گزارش ایرنا، آلودگی هوا یکی از چالش‌های اساسی کلانشهرهای کشور است که در سال‌های اخیر به ابرچالشی برای شهر صنعتی اصفهان تبدیل شده است به طوری که اکنون اصفهان، آلوده‌ترین کلانشهر کشور است و سایر شهرها و مناطق صنعتی این استان نیز همواره با معضل آلودگی هوا بویژه در فصول سرد سال مواجه هستند.
کارشناسان تاکید دارند که برای برون‌رفت از وضع موجود باید تدابیر اصولی اندیشید تا این شهرها به معنای واقعی به زیست شهر تبدیل شوند.
یک میلیون و ۷۲۰ هزار خودروی سبک و سنگین در استان اصفهان وجود دارد بنابراین برخی معتقدند که اتخاذ تدابیر سختگیرانه به ویژه در انجام نظارت مستمر بر واحدهای آلاینده صنعتی و معاینه فنی و جریمه خودروهای قانون شکن در زمینه آلودگی هوا از اصلی‌ترین ا اقداماتی است که باید صورت پذیرد.
اما از سوی دیگر در روزهای همه‌گیری ویروس کرونا و اعمال محدودیت‌های تردد هم باز شاهد آلودگی هوا در این خطه هستیم و این حاکی از آن است که بخش حمل و نقل تنها عامل آلودگی هوا در شهر اصفهان نیست.
در اطراف اصفهان استقرار واحدهای صنعتی و تولید آهن و فولاد، شهرک‌های صنعتی، معادن سنگبری‌ها و واحدهای صنفی کوچک و بزرگ مختلف مستقر هستند که باید آنها را نیز در آلودگی هوای شهر سهیم دانست.
از سوی دیگر وجود کانون‌های بحرانی ریزگردها در شمال و شرق اصفهان و محصور شدن استان با بیابان‌های متعهد و پهناور استان‌های یزد، سمنان و خراسان شمالی سبب افزایش آلاینده‌ها می‌شود.
بنابراین برخی کارشناسان، فعال شدن کانون‌های گرد و غبار، خشک شدن زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی، فعالیت واحدهای صنعتی و تردد خودروهای زیاد را از جمله دلایل آلودگی هوای اصفهان می‌دانند.
کارشناسان نبود برنامه‌ریزی مناسب، نداشتن طرح جامع مبتنی بر مطالعات علمی، نداشتن برخورد جدی با وسایل نقلیه دودزا، نبود قانونگذاری و سیاست‌گذاری مناسب، نداشتن مدیریت یکپارچه، موازی‌کاری، نقص قانون موجود را از جمله چالش‌های آلودگی هوا در کلانشهرها برشمرده‌اند.
به گفته مسوولان آلودگی هوا شمار مراجعه مردم به مراکز درمانی را بیش از ۵۰ درصد افزایش داده است، کلانشهر اصفهان هرساله با فرا رسیدن فصل پاییز و زمستان دچار پدیده وارونگی دما (اینورژن) می‌شود که باید برای حل این چالش اساسی منطقه، نهادهای مربوط تدابیری اصولی بیندیشند.
پدیده اینورژن زمانی به وجود می‌آید که یک توده هوای سرد سطح شهر را می‌پوشاند و اجازه خروج گازهای سمی یا آلودگی‌های جوی را نمی دهد، به این ترتیب هوای آلوده در سطح شهر حبس می‌شود و تا زمانی که باران نیاید، هوا گرم‌تر نشود و یا باد مناسبی نوزد، این آلودگی هم از بین نمی‌رود.
وقتی اینورژن رخ می‌دهد که هوای سرد از هوای گرم سنگین‌تر است و زیر آن قرار می‌گیرد و تا زمانی که آفتاب همه جا را گرم نکند یا باد نوزد، به همان شکل باقی می‌ماند.
در چنین شرایطی تداوم فعالیت صنایع آلاینده و یا سایر منابع در سطح شهر به افزایش آلودگی منجر می‌شود و در این شرایط، سالمندان و کودکان به عنوان آسیب پذیرترین گروه ها متحمل بیشترین پیامدهای آن می‌شوند.
همچنین جلوگیری از تردد خودروهای دودزا، استفاده نکردن از خودروهای تک سرنشین، استفاده از وسایل نقلیه عمومی، نظارت دقیق بر صنایع بزرگ و کوچک آلاینده وتوسعه ناوگان عمومی شاید به عنوان راهکاری در کاهش این معضل اساسی به کار آید.
شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر منوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، ازون و ذرات معلق ( ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرو متر و ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرو متر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است را تبدیل به یک عدد بدون واحد می کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می دهد.
شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان "بررسی علل آلودگی هوای شهر اصفهان" با حضور امیراحمد زندآور رییس کمیسیون حمل و نقل شورای اسلامی شهر اصفهان، علی زنگی آبادی مدیر گروه پژوهشی GIS و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه اصفهان، محسن سلیمانی مجری طرح منشایابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان و دانشیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان و بابک صادقیان رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان برگزار کرد.
تعیین سهم آلاینده‌ها در تصمیم‌گیری‌ها موثر است
رییس کمیسیون حمل و نقل و فناوری اطلاعات شورای اسلامی شهر اصفهان در این میزگرد مجازی ایرنا گفت: شناخت منشا آلودگی هوای شهر به عنوان یک دغدغه عمومی درآمده و مطالبه شهروندان از نهادهای مربوطه به ویژه شهرداری و شورای شهر این است که منشا آلودگی هوای شهر را پیدا کنند.
امیراحمد زندآور شرکت واحد اتوبوسرانی و سازمان های تاکسیرانی، پایانه‌ها و حمل بار را از ارکان مدیریت شهری در مقوله پایش و تاثیرگذار در کاهش آلودگی هوا دانست و افزود: ولی اکنون در این بین نقش‌ها مشخص نیست که سهم هر آلاینده چقدر است.
وی در پاسخ به خبرنگار ایرنا درخصوص اهمیت سهم‌بندی منابع آلاینده تاکید کرد: میزان و سهم آلاینده‌ها از منابع ثابت و متحرک آلودگی باید توسط خبرگان و استادان و دانشگاهیان مشخص و تعیین شود تا بتوان راهکارهایی برای پیگیری این معضل و پیشگیری از آلودگی هرچه بیشتر هوا ارائه داد.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان در زمان حاضر شرایط آلودگی هوا برای مردم را حادتر از موضوع ویروس کرونا عنوان کرد و گفت: شیوع ویروس کرونا موردی و فصلی است ولی آلودگی هوا سالهاست که گریبانگیر شهر اصفهان و سایر کلانشهرهای کشور است.
زندآور اظهارداشت: آلودگی هوایی که امروز شهر اصفهان با آن دست به گریبان است از تصمیم سازی‌های سه دهه پیش یا بیشتر ایجاد شده است و مدیران به مدیریت آلودگی هوا و مسائل مرتبط و موثر در آن از جمله توسعه شهری و صنایع توجهی نداشته اند.
وی با اشاره به سخنان علی زنگی آبادی مبنی بر عملکرد به دور از سیاسی‌نگری و جناحی بازی دوره پنجم شورای اسلامی شهر اصفهان این موضوع را تایید و تاکید کرد: در ۲ دهه اخیر مدیریت شهری توسط هر ۲ جناح سیاسی در مقاطع مختلف زمانی اداره شد و افتخار ما در دوره پنجم فعالیت به دور از هرگونه نگاه سیاسی و حزبی است.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان عمر ناوگان اتوبوسرانی اصفهان را ۱۰ سال دانست و اضافه کرد: استاندارد عمر ناوگان اتوبوسرانی باید ۷.۵ سال باشد در نتیجه مدیریت شهری باید در کاهش این میزان اقدام نماید.
وی اما این نکته را هم بیان کرد که در ماه‌های گذشته ۱۰۰ دستگاه اتوبوس جدید برای شهر اصفهان خریداری شده و ۷۰۰ دستگاه نیز در حال بازسازی است.
زندآور به اختصاص ۴۴ درصد بودجه شش هزار میلیاردی شهرداری اصفهان برای حوزه حمل و نقل و نیز استفاده ۱۲۰ هزار شهروند از متروی خط یک شهری اشاره کرد.
وی گفت: خط دوم متروی شهر اصفهان با ۱۴ ایستگاه در دست احداث و با توجه به اخذ اعتبارات و اوراق مشارکت دولت، پیشرفت خوبی داشته است و پیش‌بینی می‌شود این خط در برنامه ۱۴۰۵ اصفهان به اتمام برسد.
آلودگی هوا حاصل مجموعه علت‌هاست
دانشیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان در این میزگرد مجازی ایرنا آلودگی هوا را دارای علل مختلف دانست و گفت: آلاینده های هوا عمدتا شامل ذرات معلق و گازهای آلاینده است که همه باید در کنار هم دیده شود، از بُعد علمی دلایل وقوع آلودگی هوا بررسی می شود که در راستای حل مساله و مشکل می‌تواند راهگشا باشد.
محسن سلیمانی با اشاره به انجام برخی مطالعات صورت گرفته در این زمینه در کشور به ویژه مطالعات اخیر که با همکاری و حمایت شهرداری اصفهان انجام شده است اشاره کرد: گام اول و مبنای برنامه‌ریزی‌ها در این زمینه باید براساس مطالعات علمی و مستدل باشد.
وی در جواب خبرنگار ایرنا که اصلی‌ترین شاخص در تعیین کیفیت هوا چه چیزی است افزود: مهمترین عامل شاخص کیفیت هوا، ذرات معلق ریز کوچکتر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) است اما سهم هر منبع آلاینده در نقاط مختلف شهر مانند مناطق ترافیکی و غیرترافیکی و یا مناطق و شهرک‌های صنعتی و فصول مختلف سال متفاوت است که در نتایج ارایه شده در این زمینه باید به این موضوع به دقت توجه شود.
مجری طرح منشایابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان همچنین معتقد است نباید عامل اصلی، سپر و مانعی برای توجه نکردن به سایر عوامل و منابع آلاینده باشد بلکه در این مقوله توجه به انتشار آلاینده‌های گازی مانند اکسیدهای نیتروژن و گوگرد از منابع مختلف حائز اهمیت است.
وی اظهار داشت: سهم بخش صنعت در ذرات معلق (PM۲.۵) در فصول سرد بیش از سهم حمل و نقل و در فصول گرم نیز سهم حوزه حمل و نقل بیشتر بوده است که کامیون‌ها و اتوبوس‌ها بیشترین نقش تولید ذرات معلق در این بخش به خود اختصاص می‌دهند.
سلیمانی تصریح کرد: علل آلایندگی هوا به دو بخش انسانی و طبیعی تقسیم می‌شود که برخی عوامل طبیعی می‌تواند علل انسانی را تشدید کند و نیز هنگامی که آلودگی هوا با پدیده اینورژن (وارونگی دما) و یا کاهش بارش‌های جوی همراه شود این مشکل تشدید خواهد شد.
وی درباره پرسش خبرنگار ایرنا درباره اینکه بارش‌های جوی و وزش باد چه میزان در کاهش آلودگی هوا موثرند ادامه داد: بارش و وزش باد فقط موجب پراکندگی آلودگی هوا می‌شود ولی منابع آلاینده همچنان پابرجاست بنابراین راهکار اصولی برای رفع آلودگی هوا توجه به کنترل آلاینده ها و جلوگیری از انتشار آنها در منبع است.
از نگاه دانشیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، تغییر در برخی کاربری اراضی و نیز بادهای تابستانی که از شرق به غرب می‌وزد تشدیدکننده عوامل منتج به آلودگی هوا ناشی از ذرات گرد و غبار خواهند بود.
وی به اخبار مطرح شده در زمینه کاهش ۳۰ درصدی تردد در شهر و حمل و نقل در دوران شیوع کرونا اشاره و اضافه کرد: با وجود اعمال این محدودیت‌ها اما هنوز آلودگی هوا در شهر اصفهان پابرجاست که می‌تواند بیانگر وجود عوامل متعدد آلاینده از جمله فعالیتهای صنعتی باشد.
هرچند سلیمانی اعتقاد دارد که این میزان کاهش تردد هم نمی‌تواند تضمین کننده کاهش آلودگی هوا ناشی از این بخش با توجه به ظرفیت و توان اکولوژیک محیط باشد.
وی در ادامه سخنانش گفت: باید در برنامه‌ریزی شهری برای سال‌های آینده به ظرفیت بارگذاری شهر توجه شود زیرا با شرایط اقلیمی اصفهان، بارگذاری بیش ازحد ظرفیت به ویژه در بخش صنعت موجب افزایش معضل آلودگی هوا خواهد شد.
توسعه لجام گسیخته و بلندمرتبه‌سازی غیر اصولی بلای جان هوای اصفهان
مدیر گروه پژوهشی GIS و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان در این میزگرد مجازی ایرنا در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا درخصوص علل و عوامل مداخله گر در ایجاد آلودگی هوای شهر اصفهان، گسترش بی رویه صنایع آلاینده در فضاهای پیرامون شهر اصفهان طی بیش از نیم قرن گذشته و استقرار صنایع مادر همچون ذوب آهن و فولاد مبارکه، صنایع شیمیایی، نیروگاه‌ها مهمترین آلاینده های شهر اصفهان هستند.
وی همچنین شرایط توپوگرافی (پستی و بلندی) اصفهان که این شهر را به صورت یک کاسه محصور در آورده است یکی دیگر از علل آلودگی هوا برشمرد.
علی زنگی آبادی اضافه کرد: ساخت برج‌های مختلف در حواشی شهر که کریدور هواست موجب جلوگیری از تبادل جریان هوا و به تبع آن افزایش آلودگی هوا می‌شود در واقع بلندمرتبه سازی در نواحی مختلف شهر، به ویژه در مسیر جریانهای سالم آب و هوایی، نوعی دیواره گذاری در مسیرهای تبادل هواست.
وی مشکل اصلی تصمیم‌گیران در سطح ملی و استانی در طول سالیان دراز را بی‌توجهی به مطالعات و تحقیقات علمی خواند و افزود: تا زمانی که این باور ذهنی تغییر نکند مشکلات مربوط به آلودگی هوا قابل حل نیست.
این استاد دانشگاه اظهارداشت: یکی از علل آلودگی هوای شهر موقعیت جغرافیایی آن و قرارگیری در قلب کشور و شبکه ارتباطی برون‌شهری کشور است که به یک شاهراه مواصلاتی تبدیل شده است.
وی بیان کرد: قرارگیری شهر اصفهان در این موقعیت باعث جذب گسترده خودروهای سنگین عبوری از شهر یا محدوده های اطراف شهر اصفهان شده و با توجه به آلودگی زا بودن این سیستم حمل و نقلی باعث افزایش بی رویه آلودگی شهر اصفهان شده است.
زنگی آبادی به لزوم نظارت کامل شورای اسلامی شهر اصفهان بر هر طرح و حرکتی که در اصفهان انجام می‌شود اشاره و بیان کرد: با توجه به اینکه اصفهان شهری مهم و جایگزین تهران در شرایط وقوع بحران جدی برای تهران است باید بتواند در ۱۰ سال آینده شهر اصفهان باید ظرفیت بالقوه اسکان سه تا چهار میلیون شهروند را داشته باشد.
وی تصریح کرد: محدودیت اقلیمی و کاهش میزان بارندگی (زیر ۲۰۰ میلی‌متر)، حاکم شدن نظام غلط اقتصادی در کشور و مباحث فرهنگی و اجتماعی شامل فرهنگسازی برای جلوگیری از تردد زیاد شهروندان و استفاده از حمل و نقل عمومی که صداوسیما باید در این زمینه نقش اصلی را داشته باشد و در انجام این نقش کوتاهی کرده است از عوامل دیگر آلودگی هوای شهر است.
مدیر گروه پژوهشی GIS و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان گفت: بخشی از مشکلات موجود در آلودگی هوای شهر اصفهان نیز به تیم برنامه ریزی شهری و منطقه ای باز می‌گردد.
وی گفت: تولید آلودگی هوا در شهرها با اخذ جریمه از خودروهای بدون معاینه فنی، به منشائی برای درآمدزایی دولت تبدیل شده است در حالی که اخذ جریمه یا افزایش قیمت بنزین باید صرف رفع آلودگی هوا و توسعه حمل و نقل عمومی شود که به این امر اختصاص نمی‌یابد.
بی‌توجهی تصمیم گیران چند دهه اخیر به محیط زیست
رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در ادامه این میزگرد مجازی ایرنا روند روبه رشد آلودگی هوای شهر اصفهان را ماحصل عدم توجه به اصول محیط زیست و توسعه پایدار توسط تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران در دهه‌های گذشته دانست چراکه توان اکولوژیکی و ظرفیت تحمل و خود پالایی منطقه مرکزی استان از جمله شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان برای بارگذاری‌های این حجم از واحدهای تولیدی و خدماتی مناسب نبوده است.
بابک صادقیان با بیان اینکه در توسعه شهر و ساخت و سازهای شهری در این بازه زمانی نیز مسایل زیست محیطی در نظر گرفته نشده است گفت: شرایط و حال هوای اصفهان خوب نیست و اصفهان رکورد دار شهرهای آلوده کشور است براساس آمارها وضعیت آلودگی هوای این شهر نگران کننده است.
۴ روز هوای پاک در سال جاری
وی در بیان آمار روزهای با هوای پاک اظهارداشت: در ۹ ماه اول امسال فقط چهار روز هوای پاک داشتیم که نسبت به مدت مشابه سال قبل این تعداد ۱۹ روز بوده است.
رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان با اشاره به اینکه این آمار در مقایسه با هفت کلانشهر دیگر کشور کمتر است علت آن را در کنار منابع مختلف الاینده مربوط به شرایط اقلیمی؛ توپوگرافی و عوامل مربوط به سکون و پایداری و بارش‌ها دانست و ادامه داد: امسال در ۹ ماهه اول سال با افزایش ۱۸ روز ناسالم نسبت زمان مشابه سال قبل شرایط بدتری داشتیم.
وی استقرار ۱۰ درصد صنایع بزرگ کشور، ۷۰ درصد از تولید آهن و فولاد کشور و بیش از ۵۰ درصد تولید آجر کشور را مربوط به اصفهان دانست.
وی ادامه داد: ۷۰ درصد صنایع اصفهان در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان متمرکزند که بدنبال آن موضوع مهاجرت، تمرکز جمعیت و توسعه حمل و نقل درون شهری و برون شهری با میانگین سنی بالا و فرسوده، استقرار واحدهای کارگاهی و صنفی بالقوه آلاینده در بافت شهری و سایر عوامل در کنار شرایط خاص اقلیمی و هواشناسی از علل اصلی آلودگی هوا است.
صادقیان با بیان اینکه متاسفانه مسوولان در سال‌های گذشته استراتژی‌های خوبی نداشته اند بیان کرد: دو قطب صنعت تولید آهن و فولاد، نیروگاه و پالایشگاه نفت و نیز کارخانجات سیمان و صدها واحد تولید گچ و آجر در اطراف شهر اصفهان مستقر شده‌اند و همچنان سرمایه‌گذاران تا حد امکان بدنبال استقرار واحدهای صنعتی در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان هستند.
به گفته وی اگر منطقه مرکزی استان به این اندازه در حوزه صنعت توسعه نمی‌یافت بحث مهاجرت و توسعه حمل و نقل و افزایش تردد انواع خودرو و موتور سیکلت کمتر در اصفهان رخ می‌داد، بنابراین محور اصلی توسعه ناپایدار در شهر اصفهان در ابتدا توسعه صنعت و پس از آن توسعه شهری و حمل و نقل بوده است.
این کارشناس به آمار و ارقام چهار سال پیش در زمینه شماره گذاری خودروها اشاره و خاطرنشان کرد: در آن سال‌ها روزانه ۵۰۰ دستگاه خودروی سواری در اصفهان شماره گذاری می‌شد که اکنون این میزان افزایش یافته است در حالی که تعداد خودروهای فرسوده از رده خارج شده بسیار کم و در یک سال اخیر به صفر نزدیک شده است و این موضوع فشار مضاعف به ظرفیت محدود معابر و اتمسفر اصفهان وارد می‌سازد.
وی اما در عین بیان این سخنان و تاکید بر رعایت استانداردها در مسئله حمل و نقل، گفت: بدیهی است که آلودگی هوای شهر اصفهان فقط مربوط به حمل و نقل نیست و هریک از منابع (چه ثابت چه متحرک) دارای نقش خاص خود در این ایجاد این آلودگی هستند .
صادقیان همچنین یادآور شد: بررسی موضوع آلودگی هوا و روند تغییرات کمی و کیفی آن وابسته به متغییرهای زیاد و دارای پیچیدگی‌های خاصی است و نمی‌توان با کاهش نسبی و مقطعی یکی از منابع، آن هم در شرایط خاص هواشناسی، تغییرات محسوس در کیفیت هوا را انتظار داشت.
وی بیان کرد: بی‌شک اعلام نظر درخصوص سهم هر یک از منابع آلاینده باید بر پایه مستندات و مباحث علمی و کارشناسی صورت بگیرد.
همه همکاری و همفکری کنیم
رییس کمیسیون حمل و نقل شورای اسلامی شهر اصفهان درباره راهکارهای رفع آلودگی هوا خاطرنشان کرد: آلودگی هوای اصفهان یک شبه ایجاد نشده و تنها یک منبع آلاینده نیز در آن مقصر نیست بنابراین باید مردم، مسوولان و فعالان حوزه صنعت دست به دست یکدیگر داده و در راستای حل این مشکل اساسی شهر همکاری و همفکری کنند.
رییس کمیسیون حمل و نقل شورای اسلامی شهر اصفهان بیان کرد: برخی بر این باورند که تعیین میزان سهم آلایندگی هر یک از منابع ثابت و متحرک اهمیت چندانی ندارد، اما ما براین باوریم که اگر میخواهیم مشکل را از ریشه حل کنیم در ابتدا باید بر این موضوع تاکید داشت که تعیین میزان و منشا آلایندهای شهر در اولویت قرار گیرد تا پایه تصمیم‌گیری و برنامه ریزی ها باشد.
وی در پاسخ خبرنگار ایرنا مبنی بر میزان نقش مدیران در بحث آلودگی هوا، با بیان اینکه نگاه برخی مدیران اجرایی نگاهی غیرعلمی است افزود: برخی مسوولان یا از قبول بار مسوولیت در قبال آلودگی هوا شانه خالی کرده و یا مسوولیت مالی طرح‌های مربوط به این موضوع را قبول نمی‌کنند.
زندآور با تاکید بر اینکه شورا اسلامی شهر و مدیریت شهری باید از نظر اساتید و دانشگاهیان در زمینه تصمیم گیری برای رفع آلودگی هوای شهر استفاده کنند تصریح کرد: اگر تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی با نگاه علمی و مطالعاتی در تمام حوزه های شهری عملیاتی شود بی شک می‌توان عملکر بهتری در مدیریت شهر داشت.
وی خطاب به اساتید دانشگاه حاضر در این میزگرد و سایر دانشگاهیان آمادگی مدیریت شهری و شورای اسلامی شهر اصفهان را برای برنامه ریزی در زمینه کاهش آلودگی هوا اعلام کرد.
زندآور افزود: آلودگی هوا به عنوان یک پدیده شوم در شهر باید با نگاه علمی مورد بررسی قرار گرفته و ما نیز در شورای شهر بر حل مشکلات آلایندگی سیستم حمل و نقل توجه ویژه ای داریم.
رعایت و اجرای قوانین و اولویت‌بندی معضل
دانشیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان در توضیح راهکارهای رفع آلودگی هوا در اصفهان، برنامه‌ریزی کوتاه، میان و بلندمدت را لازمه حل مشکل آلودگی هوای اصفهان برشمرد و تاکید کرد: یکی از راهکار اصلی رعایت قوانین بالادستی و قانون هوای پاک و اجرای صحیح آنهاست.
وی اصفهان را به بیماری تشبیه کرد که آسیب‌های مختلفی دارد و باید مشکلات آن اولویت‌بندی شود و اگر اولویت اول آن سلامت و محیط زیست است باید به درستی قوانین مصوب و اجرا شود و راهکارها، برنامه‌ها و اجرای آنها باید به صورت مداوم و پیوسته باشد.
سلیمانی خطاب به جامعه خبری، یک گلایه نیز از برخی رسانه‌ها کرد که گزینشی عمل کرده و اخبار و اطلاعات مربوط به آلودگی هوا را بریده بریده به مخاطبان منتقل و یا به صورت کامل و دقیق بیان نمی‌کنند.
وی این اقدام را موجب از بین رفتن حس اعتماد نسبت به نتیجه یک پژوهش علمی دانست و افزود: نتایج پژوهش‌های اخیر در حوزه آلودگی هوای شهر اصفهان به عنوان حلقه‌های یک مجموعه باید در کنار یکدیگر دیده شود.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: این نتایج به تنهایی راه حل رفع مشکل آلودگی هوا نیست بلکه زمینه‌ساز برنامه‌ریزی مناسب برای انتخاب و پیشبرد راه‌حل‌هاست.
جلوی گسترش صنایع در اطراف اصفهان گرفته شود
مدیر گروه پژوهشی GIS و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان در توضیح راهکارهای رفع آلودگی هوا در اصفهان از گسترش فاز ۲ و سه صنایع بزرگ در اصفهان انتقاد و تاکید کرد: باید جلوی گسترش کلیه صنایع، نیروگاه‌ها و صنایع هسته‌ای در اطراف شهر اصفهان گرفته شود و از صدور هر مجوزی در گسترش صنایع آلاینده جلوگیری به عمل آید و باید جلوی گسترش صنایع در اطراف اصفهان گرفته شود
وی خاطرنشان کرد: استانداردهای جلوگیری از آلودگی هوا را به ویژه برای اتوبوس‌های شهری و خودروهای خدمات شهری باید سختگیرانه اجرایی کرد.
زنگی آبادی افزود: وضع جریمه‌های سنگین برای سوزاندن اراضی کشاورزی، اقدام در راستای گسترش صنایع تبدیلی (تبدیل ته چرهای زراعی به محصولات ثانویه به جای سوزاندن آن)، جایگزینی خودروهای هیبریدی، تسریع در گسترش مترو و حمل ونقل عمومی، اجرای صحیح طرح جامع کنترل آلودگی هوا و از رده خارج ساختن خودروها، اتوبوس‌ها و تاکسی‌های فرسوده برخی از راهکارها برای رفع آلودگی هوا هستند.
(ته چر به ساقه‌های گندم و جو و برنج گفته می‌شود که بعد از برداشت محصول قابلیت چرای دام با محصولات ثانویه را دارد ولی امروزه در مزارع این ساقه‌ها سوزانده شده و موجب آلودگی هوا می‌شود.)
از نگاه وی نقش و وظیفه هر سازمان در امر پیشگیری و رفع آلودگی هوا مشخص نیست و از طرفی اهرم‌های کنترلی کاربردی و اساسی نیز در اختیار سازمان محیط زیست و شهرداری نیست . قوانین پیشگیرانه و بازدارنده مناسبی باید در این زمینه تدوین شود و نیز نقش سازمان‌ها و نهادهای اجرایی در قالب طرح مدیریت یکپارچه آلودگی هوا تعیین شود.
مدیر گروه پژوهشی GIS و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان، با بیان اینکه رویکردهای غلط گذشته باید تغییر کند اشاره کرد: وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم نیاز به حمایت دارد و عدم حمایت اقتصادی موجب تردد وسیع شهروندان و به تبع آن آلودگی هوای شهر خواهد شد.
زنگی آبادی معتقد است نگاه مسولان باید به نگاه علمی و دانش‌بنیان تبدیل شود و هرگونه اقدامی با طرح مطالعاتی صورت پذیرد.
این استاد دانشگاه همچنین از وجود سرعتگیر در خیابان‌ها به جای فرهنگسازی در میان شهروندان و رانندگان انتقاد کرد و گفت: به جای نصب سرعتگیر در شهر باید فرهنگ رانندگان را بالا ببریم. وی با اشاره به وضعیت خیابان امام خمینی(ره) اصفهان عنوان کرد: براساس مطالعات انجام شده میزان آزبست موجود در این خیابان به دلیل ترمزهای مکرر خودروها و سرعتهای بالا، بسیار زیاد است که وجود این آزبست در هوا سرطان‌زاست.
وی بر دانش‌محوری، حکمروایی خوب شهری و استفاده از نیروی متخصص و انتخاب مدیران شایسته در بخش‌های مربوطه نیز تأکید کرد و افزود: تمام شهر باید در مسیر واحد حرکت کنند و تضادهای مدیریتی و برنامه ریزی بین دستگاههای مرتبط نظیر شهرداری و پلیس راهور نیز باید مرتفع شود.
زنگی آبادی همچنین تصریح کرد: به منظور کاهش آلودگی هوای شهر، پارکینگ های خودروهای سنگین و فضاهایی همچون خیابان شاهپور جدید باید به مکانهایی دورتر از حاشیه شهر اصفهان منتقل شود.
وی در پایان سخنانش با تأکید بر تغییر کارکرد شهر اصفهان، از صنعتی به گردشگری در یک افق ده ساله گفت که موتور توسعه شهر اصفهان باید بر گردشگری شهری استوار شود و برای این امر باید برنامه ریزی های گسترده ای صورت گیرد.
قانون هوای پاک خوب اجرا نشد
رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان همچنین به تاثیر بسزای مسائل اقتصادی و زیربنایی کشور بر موضوع آلودگی هوا اشاره و تصریح کرد: قانون هوای پاک دارای ۳۴ ماده قانونی است که درصورت اجرای کامل و همزمان همه مواد قانونی، بی‌شک نقش مهمی در روند کاهشی آلودگی هوا خواهد داشت.
وی اشاره کرد: قانون و آیین‌نامه در زمینه هوای پاک داریم اما نگاه مدیریتی و زیرساخت و منابع اعتباری در این حوزه ضعیف است و تا زمانی که حل نشود نمی‌توان برای رفع آلودگی هوا حرکت جدی انجام داد.
صادقیان موفقیت در اجرای اقدامات و برنامه‌های کاهش آلودگی هوا را علاوه بر مسایل زیست‌محیطی، وابسته به عوامل متعدد دیگری نظیر زیرساخت‌ها و مسایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اولویت‌های بهداشتی دانست و اشاره کرد: برای پیگیری و اجرای برنامه‌های کنترل و کاهش آلاینده باید رویکرد همه جانبه داشت و به همه معیارهای موردنظر توجه کرد .
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه محیط زیست از توسعه صنعت حمل و نقل و سایر موارد جامانده است گفت: در این زمینه باید زیرساخت‌ها و اعتبارات مورد نیاز مناسبی وجود داشته باشد تا بتوان به اجرای برنامه‌ها و کاهش آلودگی امیدوار بود .
وی به این موضوع که حمل و نقل عمومی در سه سال اخیر نه تنها افزایش نیافته بلکه کاهش حدود یک درصدی هم داشته است اشاره کرد و ادامه داد: اما باید توجه داشت که اگر ناوگان حمل و نقل عمومی افزایش هم داشته باشد چنانچه استفاده از خودروهای تک سرنشین با همین روند ادامه داشته باشد توسعه حمل و نقل عمومی دارای اثرگذاری چندانی در کاهش آلودگی هوا نخواهد بود و در اینجا نقش ارتقاء فرهنگ زیست مشخص می‌شود.
کلانشهر اصفهان افزون بر ۲ میلیون نفر جمعیت دارد.
نظر شما