روزبه علی‌آبادی روز شنبه در گفت‌وگو با ایرنا درباره حملات گسترده سایبری اخیر به نهادهای مهم آمریکا و ابعاد آن، افزود: متاسفانه اطلاعات زیادی درباره این حمله سایبری نداریم اما یک ویروسی بوده است که در سیستم سرورهای وزارت خانه‌ها و سازمان‌های دولتی آمریکا رخنه کرده است. ظاهرا این رخنه از ماه فوریه یا مارس شروع شده و تقریبا بیش از هشت ماه وجود داشته است.
وی ادامه داد: دلیل کشف آن به تازگی، این است که وارد سرورهایی می‌شد که اطلاعات طبقه بندی داشت. این مساله، آن را آشکار کرد. طبق اظهارات مقامات آمریکایی، این رخنه نوع کار یک گروه ویژه‌ای در سازمان امنیتی روسیه است که به ای پی تی ۲۹ (APT۲۹) یا «خرس آسوده» مشهور هستند. معمولا گروه‌های سایبری اسم‌های خاصی برای خود انتخاب می‌کنند و اینجا هم خرس می تواند به شوروی سابق مرتبط باشد.
مدیر اجرایی موسسه آمادگی هوش مصنوعی اضافه کرد: این گروه برای نخستین باری نیست که حمله سایبری انجام می‌دهند و در دهه‌های گذشته به پنتاگون و کمیته ملی دموکرات‌ها حمله کرده‌اند و نگرانی از حمله آنها در انتخابات ۲۰۲۰ وجود داشت.
علی‌آبادی اظهار کرد: این گروه معمولا خیلی سنتی کار نمی‌کند و سعی دارد بحران ایجاد کند. گفته می‌شود در رخنه ماه مارس تا کنون بیش از ۵۰ سازمان تحت الشعاع این رخنه قرار گرفته‌اند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا افشای این موضوع در مقطع زمانی دوران گذر، ارتباطی به خلاء این دوران و تصمیم ترامپ برای برکناری برخی مقامات امنیتی دارد، گفت: باتوجه به اینکه این مساله از ماه مارس شروع شده است، نمی‌تواند هدف این بوده باشد که این دوران گذار را تحت الشعاع قرار بدهد. مساله خطرناک این است که تا به امروز سیستم اطلاعاتی و امنیت سایبری آمریکا نتوانسته است آن را کشف کند و این قدر طول کشیده است.
این فعال حوزه هوش مصنوعی افزود: هنوز دولت آمریکا میزان رخنه را نمی‌داند و سازمان‌های سایبری آمریکا فکر می‌کنند ماه‌ها طول بکشد و شاید تا زمان دولت بایدن میزان تخریب اطلاعاتی، را ندانیم.
علی‌آبادی یادآور شد: برخی از مقامات دولت آمریکا از جمله ویلیام بار دادستان (مستعفی) دولت ترامپ، مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا گفته‌اند که می‌تواند بزرگترین حمله سایبری در تاریخ آمریکا باشد و فکر نمی‌کنم که ترامپ علاقه داشته باشد که نه تنها در دوران گذار که حتی در دوره ریاست جمهوری خود تا ۲۰ ژانویه، آن را برملا سازد.
وی خاطرنشان کرد: شاید بایدن پس از ۲۰ ژانویه بخواهد آن را مطرح کند و بتواند بی تجربگی یا سوء مدیریت ترامپ را در چند ماه آخر نشان دهد. بخشی از این داستان می‌تواند به یک مساله سیاسی جناحی تبدیل شود و بخشی هم برای تخریب ترامپ که البته نادرست نیست.
عضو موسسه رشد جهانی در عین حال اظهار کرد: بخشی دیگر هم به این دلیل افشا نمی‌شود که جامعه اطلاعاتی، مردم را محرم نمی‌داند تا بیش از این، مساله را باز کند.
علی‌آبادی در پاسخ به این سوال که تا چه حد این حمله و ناتوانی در کشف آن باعث می‌شود اعتماد مردم و مقامات دولتی به سیستم امنیتی آمریکا دچار تزلزل شود، گفت: مردم از عمق یا از نوع حملات سایبری خیلی اطلاعی ندارند. فضای سایبری یک فضای جدید جنگ بین کشورها است.
وی افزود: مشکل اصلی این است که افرادی همچون سناتور میت رامنی گفتند اتفاقی که افتاده این است که در روز روشن بمب افکن‌های روسی از آسمان ما رد می‌شوند و ما هیچ کاری نمی‌کنیم. من خیلی با این موضع موافق نیستم چرا که در جنگ سنتی و متعارف، قواعد و قوانینی وجود دارد در حالیکه در فضای سایبر، به طور کلی هنوز چنین قواعدی مشخص نشده‌اند.
مدیر اجرایی موسسه آمادگی هوش مصنوعی ادامه داد: اعتماد به جامعه اطلاعاتی به واکنش آنها مرتبط است. آیا این واکنش باعث افزایش جایگاه این حملات در جامعه جهانی می‌شود یا اینکه آیا جنگ سایبری دو طرفه خواهد شد یا به این سمت و سو نمی‌رود؟
وی در پاسخ به این سوال که شاید یکی از نگرانی‌ها، تاثیر این حملات بر رابطه مستقیم واشنگتن با مسکو باشد، گفت: این موضوع به عمق این حمله سایبری بستگی دارد. آیا دولت آمریکا یا بایدن مستقیم به خود پوتین حمله می کنند یا خیر، منظورم این است که در قالب‌هایی چون تحریم شخص ولادیمیر پوتین یا سازمان و حساب‌های بانکی غیر مستقیم وی دنبال می‌شود یا خیر؛ یا اینکه مستقیم مقابله به مثل انجام دهد و به سازمان‌های روسی حمله کند.
این تحلیلگر موضوعات سایبری افزود: نگرانی اصلی، نوع نگرش و برخورد دولت آمریکا بعد از جست وجو و کشف ابعاد این حمله است.
علی‌آبادی در پاسخ به این مساله که البته باید یادآور شد آمریکایی‌ها هم به نوعی در این گونه حملات حتی علیه متحدانش انجام داده‌اند، گفت: دقیقا، آمریکا بیشتر شنود سایبری انجام داده است. آمریکا معمولا حملات خودش را در ۲ جبهه انجام داده است، نخست حملات اقتصادی بوده است که با سازوکار تحریم را می‌بینیم و دیگری حملات نظامی بوده است.
وی افزود: حملات سایبری بیشتر در ژن رژیم صهیونیستی به عنوان یکی از متحدان آمریکا دیده شده است اما آمریکا شنود گسترده‌ای داشته است که نمونه آن شنود از آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان بود که رابطه برلین و واشنگتن را تا حد زیادی به مخاطره انداخت.
این کارشناس مسایل بین‌المللی ادامه داد: به هرحال، در سیستم آمریکا همیشه یک استاندارد دوگانه‌ای نسبت به این مساله شنود، حملات یا فعالیت‌های سایبری وجود دارد. این مساله جدیدی نیست اما اینکه تا امروز نتوانسته‌اند این رخنه را کشف کنند و بیش از هشت ماه طول کشیده است، یک ضعف بزرگ را نشان می‌دهد.
ایرنا پرسید: تناقض بین اظهارات مقامات دولت ترامپ و شخص ترامپ را در این خصوص شاهد هستیم. پمپئو و ویلیام بار عوامل روس را پشت سر این ماجرا معرفی کردند اما ترامپ حتی پرخاش کرد و گفت شاید کار چین باشد. به نظر شما تناقض که البته در دولت ترامپ سابقه داشته است، تا چه حد شکاف عمیق در هیات حاکمه آمریکا در مواجهه با موضوعات بین المللی را نشان می‌دهد؟
علی آبادی پاسخ داد: این مساله را نه فقط در ماجرای حمله سایبری بلکه در مسایل مختلف به طور مکرر دیده‌ایم. اعضای نزدیک به ترامپ در کاخ سفید همچون جان بولتون یا ژنرال هربرت مک مستر (مشاور امنیت ملی پیشین ترامپ) یا حتی جیمز متیس و مارک اسپر وزیران دفاع را شاهد بودیم که اختلاف جدی با ترامپ داشتند.
وی با بیان اینکه پمپئو علاوه بر اینکه وزیر خارجه ترامپ است، یک شخصیت امنیتی است و در قوه مقننه آمریکا تجربه دارد، اظهار کرد: او به مصلحت سیستم امنیت ملی آمریکا ندید که با ترامپ همسو شود. ویلیام بار وزیر مستعفی، یک وکیل با تجربه است، باید شواهد محکمه پسندی داشته باشد تا نتیجه‌گیری کند که پشت این داستان عوامل روس بوده‌اند و آن را به صورت علنی بیان کند.
مدیر موسسه آمادگی هوش مصنوعی یادآور شد: حتی در زمینه انتخابات هم دیدیم. بار به طور مستقیم در اظهارات خود گفت که هیچ دلیلی برای انتصاب بازرس ویژه برای رسیدگی به مساله انتخابات نمی‌بیند، با این که ترامپ خیلی علاقمند بود این کار را انجام دهد. جمهوری‌خواهان به طور کلی چه اعضای تیم ترامپ و چه اعضای کنگره آمریکا در حل بازگشت به جایگاه سنتی خود هستند و از ترامپیسم فاصله می‌گیرند.
علی‌آبادی تاکید کرد: ترامپ همیشه نسبت به روسیه حساس بوده و سعی کرده است هر نوع حمله سیاسی به روسیه را خاموش کند یا توجهات را از آن برگرداند. در این زمینه هم دیدیم که ماجرا را به سمت چین برد.
وی توضیح داد: یکی از دلایل آن می‌تواند انتخابات ۲۰۱۶ باشد که زخم عمیقی را با اتهام تبانی و نفوذ روسیه در انتخابات و تیم ترامپ وارد کرد. ترامپ این مساله را شاید خیلی شخصی می‌بیند نه سیاسی یا جناحی؛ و از استراتژی کلی تبعیت نمی‌کند. این نوع منحرف کردن توجه از روسیه به دیگران و حتی طرح علنی چین، نشان‌دهنده عدم عمق سیاسی و فکری در ترامپ است.
ایرنا پرسید: با توجه به اینکه دموکرات‌ها از سال ۲۰۱۶ مدعی نفوذ روسیه در انتخابات بوده‌اند، بعد از پیروزی بایدن تا پیش از نشست گزینشگران، پوتین پیام تبریک نفرستاد و مقامات روسیه هم بارها اظهار کرده اند که روابط در دوران بایدن سخت تر خواهد شد. حمله سایبری درست با شروع دولت آتی بایدن مقارن شده است، بایدن هم مکرر می‌گوید که ساکت نخواهد نشست، امنیت سایبری در اولویت خواهد بود و عاملان آن را پاسخگو خواهد کرد. آیا می‌توانیم نوع جدیدی از جنگ سرد را بین دو کشور شاهد باشیم؟
این کارشناس مسایل بین‌الملل گفت: شاید تعریف ما از جنگ سرد در دهه دوم قرن ۲۱ در حال تغییر است. اصطکاک سیاسی را بین سه قطب پکن، مسکو، واشنگتن می‌بینیم. امکان دارد که این مساله(حمله سایبری) حتی مسکو را به پکن نزدیک‌تر کند و این دو به طور متحد با آمریکا در مسایل نظامی، اقتصادی، سیاسی و حتی در یک زمینه جدیدی به نام فضا رقابت داشته باشند. پس بعید نیست که این جنگ را ببینیم.
علی‌آبادی افزود: از آن طرف هم اتحادیه اروپا را به واشنگتن نزدیک می‌کند. در نتیجه، این سیاست‌های چند قطبی بین پکن، بروکسل، مسکو و واشنگتن را در دهه جدید و دوران پساکرونا بیشتر خواهیم دید.
وی در پاسخ به این سوال که تاثیر این حملات سایبری در موضوعات خاورمیانه چه خواهد بود، اظهار کرد: شاید خیلی زود باشد که تاثیر مستقیم آن را ببینیم. خاورمیانه یا غرب آسیا همیشه تحت تاثیر روابط غیر مستقیم، مستقیم، فشارها و حتی اصطکاک بین چین، روسیه، اروپا و آمریکا بوده است و فکر می‌کنم بیشتر خواهد شد.
مدیر اجرایی موسسه آمادگی هوش مصنوعی ادامه داد: نوع واکنش آمریکا نشان خواهد داد بازیگران دیگری همچون ایران، عربستان، اسرائیل تا چه حدی می‌توانند فضای جدید این حمله سایبری را مدیریت کنند و چه واکنش‌ها یا پاسخ‌هایی خواهند داد.
علی‌آبادی اضافه کرد: حمله سایبری بین تمام این کشورها وجود دارد و فکر می‌کنم باعث شود تا حدی خطوط قرمز کشورهای مختلف، چه در غرب آسیا، چه چین، روسیه، اعضای اتحادیه اروپا و آمریکا تعریف شود. حتی ممکن است در مساله رابطه بین ایران و آمریکا هم تاثیر زیادی بگذارد.
وی توضیح داد: فکر می‌کنم هر نوع حمله سیاسی مستقیم واشنگتن به مسکو، رابطه مسکو و تهران را تقویت خواهد کرد. مسکو سعی می‌کند که از اهر م مذاکراتی محکم‌تری نسبت به واشنگتن استفاده کند. فراموش نکنیم فراتر از مساله حمله سایبری، رابطه مسکو امروز با ترکیه، نوع برخورد مسکو در سوریه، برخورد ایران و روسیه به برجام می‌تواند سرنوشت ساز باشد. در نتیجه مهم است که ببینم به چه سمت و سویی خواهیم رفت.
این کارشناس مسایل بین‌الملل خاطرنشان کرد: واکنش یا پاسخی که واشنگتن در زمان بایدن نشان می‌دهد، تا حدی می‌تواند نوع برخورد تیم سیاست خارجی بایدن را با دنیا، نشان دهد. به هرحال آمریکا همیشه بین دو محور نظامی و امنیتی حرکت می‌کرده است که به نظر من محور اصلی تیم بایدن، امنیتی هستند.
علی‌آبادی افزود: امنیتی‌ها معمولا به دنبال واکنش مستقیم نیستند. حال، کیفیت این پاسخ یا واکنش تیم امنیتی چه خواهد بود، به نظرم باید منتظر ماند و دید و همه کشورها هم منتظر آن هستند تا ببینند چه پویایی در این دوره ایجاد خواهد شد.
وی بار دیگر با تاکید بر اینکه اطلاعات مربوط به این حمله سایبری بسیار کم است، تصریح کرد: فکر می‌کنم در آینده نه چندان دور، جنگهای مختلفی را در حوزه سایبر خواهیم دید. شاید مردم خیلی از این جزئیات را ندانند اما نکته مهم این است که خطوط قرمز این جنگهای سایبری مشخص نیست و فکر می‌کنم دولت های جهان در چند سال آینده این خطوط را برای هم ترسیم کنند که در غیر این صورت می تواند هزینه های مختلفی داشته باشد.
نظر شما