چالش های بی پایان ترکیه با شبه نظامیان خودی

نشریه انگلیسی ایندیپندنت در تازه ترین گزارش خود به بررسی حضور نظامی ترکیه در برخی کشورها پرداخته و مشکلات فراروی آنکارا را بسیار جدی خوانده است.

از جمله مسایلی که ایندیپندنت به آن پرداخته موضوع حمایت ترکیه از شبه نظامیان و مزدورانی است که در راستای منافع و سیاست های آنکارا به نیابت از این کشور در حال ستیز هستند.

این جنگجوها که نشریه انگلیسی آنها را وفادار به ترکیه نام برده، هر چند در سال ها و ماه های گذشته دست به سینه در خدمت به سیاست های ترکیه در سوریه، لیبی و اینک در قفقاز جنوبی و بخش های آزاد شده جمهوری آذربایجان در منطقه قره باغ کوهستانی حضور یافتند، اما اکنون به نظر می رسد ورق اندک اندک و به ضرر آنکارا در حال برگشتن است.

منابع خبری در گزارش های خود بارها به این نکته اشاره کرده اند که مزدوران وفادار به ترکیه پس از انجام ماموریت های خود در سوریه و لیبی و اینک در قره باغ به مشکلی برخورده اند که پیش از این نیز از سوی بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی پیش بینی شده بود و آن هم دستمزد و حقوقی بود که ترکیه قول پرداخت آن را به تروریست ها داده بود.

ایندیپندنت در این باره در بخشی از مطلب خود نوشته است: این دومین باری است که جنگجویان سوری وفادار به ترکیه که در لیبی حضور دارند در اعتراض به عدم دریافت حقوق شان از جانب آنکارا دست به تظاهرات زده اند. گفته می‌شود این جنگجویان از پنج ماه بدین سو، موفق به دریافت حقوق خود نشده اند، بدین معنی که ترکیه به‌رغم قراردادی که با آنها بسته، تقریبا از زمان پایان عملیات نظامی در لیبی در حدود پنج ماه پیش، حقوق آنها را به حالت تعلیق درآورده است.

حقوقی را که ترکیه قول پرداخت آن را به تروریست ها داده بود، ماهیانه برای هر جنگجو چهار هزار دلار بود که بعدها به دو هزار دلار کاهش یافت. یعنی حقوق معوقه آنها حدود ۱۰ هزار دلار برای مدت ۵ ماه است که بر اساس این گزارش ترکیه تاکنون از پرداخت این مبلغ خودداری کرده است.

البته این حقوق برای تروریست هایی است که در لیبی حاضر بودند، چرا که برای افرادی که در سوریه حاضر هستند و در مقابل دولت آن کشور در حال جنگ هستند، این مبلغ حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلار می شود. 

حال این تروریست ها بر اساس برخی شواهد اعتراض هایی را علیه ترکیه انجام داده اند که این شرایط همانطور که گفته شده به نظر می رسد چالش های جدید و دشواری را پیش روی آنکارا قرار داده که به همین علت آینده حضور این کشور در مناطق سوریه، لیبی و حتی قره باغ را که با اتکا به شبه نظامیان شکل گرفته، در هاله ای از ابهام قرار داده است.

اما در گزارش ایندیپندنت چند نکته وجود دارد که ضروری است اشاره ای مختصر به آنها شود.

نخستین مورد در گزارش نشریه انگلیسی اعتراف به حضور جنگجویان تروریستی است که به ترکیه وفادار هستند و در قبال دریافت پول برای این کشور اسلحه به دست گرفته اند. فقط تعداد این جنگجویانی که توسط ترکیه از سوریه به لیبی منتقل شده اند، حدود ۱۸ هزار نفر ذکر شده که با احتساب حقوق ۲ هزار دلاری برای هر یک از آنها آنکارا باید مبلغی معادل سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار برای هر ماه بپردازد که به نظر می رسد رقم بسیار بالایی است که ترکها تاکنون نتوانسته آن را در مدت ۵ ماه پرداخت کنند که این رقم نیز بالغ بر ۱۸میلیارد دلار می شود که برای اقتصاد ترکیه که تاکنون نتوانسته به بسیاری از اهدافش در سوریه و لیبی برسد، این رقم بسیار بالا به نظر می رسد. به این ارقام باید مطالبات شبه نظامیانی که در سوریه حضور دارند نیز اضافه شود که باز رقم بالاتر خواهد رفت. این مطالبات برای اقتصاد ترکیه معضل مهمی بشمار می رود که شرایط دشواری را در پیش روی این کشور قرار خواهد داد.

در اوایل ماه دسامبر گذشته، استفانی ویلیامز، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در لیبی نیز تعداد نیروهای خارجی و مزدور در قلمرو لیبی را حدود ۲۰ هزار نفر تخمین زد و این موضوع را "نقض آشکار حاکمیت لیبی" توصیف کرد.

البته گزارش های رسیده از لیبی حاکی از آن است که هر تروریستی که در لیبی حضور دارد درخواست مبلغ بیش از این را دارد که به همین علت دست به اعتراض زده اند. 

دیده‌بان حقوق بشر سوریه نیز چند هفته پیش در گزارش‌های خود فاش کرد که رهبران جناح‌هایی ( متشکل از شبه نظامیان وفادار به ترکیه ) مانند "تیپ حمزه، تیپ سلطان سلیمان شاه، جبهه شام ​​و تیپ معتصم" که بیشتر جنگجویان آنها توسط ترکیه به غرب لیبی آورده شده اند، پرداخت حقوق افراد خود را عمدا به تأخیر می‌اندازند. علاوه بر آن، آنها افزون بر اقدام به کسر مبالغی از حقوق ماهانه جنگجویان از ۱۰۰ تا ۳۰۰ دلار، از پول آنها در بازار ارز لیبی بهره‌برداری می‌کنند و همین امر، دلیل اصلی تأخیر در پرداخت حقوق جنگجویان می‌شود. و این تروریست ها به همین علت علیه ترکیه دست به تظاهرات زده اند.

اما دومین مورد مهمی که در گزارش یاد شده وجود دارد، علاوه بر مسایل مالی این است که در این گزارش خواسته یا ناخواسته حضور شبه نظامیان تحت حمایت ترکیه در سوریه و لیبی امری غیر قانونی توصیف شده است. این موضوعی بوده که بارها بارها از سوی دولت قانونی سوریه به مجامع و سازمان های بین المللی گوشزد شده بود که متاسفانه در آن زمان هیچ فردی تعمداً به این موضوع توجه نکرد.

حال به نظر می رسد که بر خلاف سوریه که ترکها توانستند با تبانی تروریست ها منابع نفتی این کشور را خارج کرده و از این طریق بخشی از مخارج حضور نیروهای نیابتی خود را تامین کنند، در لیبی این مهم تاکنون صورت نگرفته و آثار و تبعات آن به زودی هم در داخل ترکیه و هم خارج از این کشور به زودی نمایان خواهد شد و به نظر می رسد در آن صورت مشکلات مالی ترکیه به زودی از آستین بیرون خواهد زد و در این صورت باید آشفتگی در نظام اقتصادی این کشور را در آینده ای نه چندان دور و در صورتی که مقامات این کشور تدبیری را برای آن نیاندیشند، انتظار داشت.

از سوی دیگر تغییر در سیستم اجرایی آمریکا و روی کار آمدن جو بایدن و دموکرات ها در این کشور نیز ممکن است بر شرایط دشوار ترکیه بیافزاید و هر چند این موارد زیاد برای یک دولت خوشایند نیست، اما شاید به همین علت است که ترک ها از همین الان تلاش خود را بر روی تغییر جبهه ائتلاف خود که عربستان یک ضلع آن را تشکیل می دهد، متمرکز کرده اند. عربستانی که خود نیز در شرایط جدید مشکلات فراوانی را در پیش روی خود خواهد داشت. از همین رو باید به انتظار نشست و تحولات و موقعیت کشورها به خصوص ترکیه را از نزدیک دنبال کرد و به نظاره نشست.