با ظهور هر بحران انسانی، مسئولیت روزنامه‌نگاران و فعالان عرصه اطلاع‌رسانی سنگین‌تر می‌شود؛ در شرایط بحرانی شهروندان تشنه دریافت اطلاعات جدید بیش از مواقع عادی به سراغ رسانه‌ها و منابع خبری می‌روند. ویروس کرونا با هجوم یکباره و سریع، هم قواعد دنیای پیرامون ما را بر هم زد و هم رسانه‌ها را در معرض آزمون جدی قرار داد.
منصور ساعی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در مورد مجموع عملکرد رسانه‌ها گفت: رسانه‌های ایران در مواجهه با تهدید کرونا بیشتر رویدادمحور بودند و غالبا رویدادهای مربوط به کرونا را پوشش دادند. رویدادمحوری در مواقعی خوب است و می‌تواند ایجاد مشارکت اجتماعی کند و روی ذهن جامعه تاثیر بگذارد.
وی تصریح کرد: وقتی سیل و زلزله می‌آید تا حدود ۱۰روز که بحث آن بحران داغ است، رویدادمحوری مفید است. اکنون پیش‌بینی می‌شود تا دو سال دیگر بحران کرونا ادامه داشته باشد. رسانه‌ها باید برنامه‌ریزی کنند چگونه می‌توانند در این مدت طولانی مردم را با خودشان همراه کنند. این اقدام نیاز به راهبرد رسانه‌ای خیلی قوی دارد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با انتقاد از رسانه‌هایی که راهبرد مناسبی برای مقابله با بحران کرونا نداشتند، افزود: رسانه باید محتوای مناسبی تولید و مهارت‌های زندگی در زیست کرونایی را برای جامعه تبیین کند. کرونا بسیاری از قواعد دنیا را تغییر داده است. اما رسانه‌ها همچنان در حال پوشش خبرهای روزمره جلسات هستند. من تا به حال گزارش تحقیقی و تحلیلی در رسانه‌ها ندیدم که توضیح دهد مردم از دورکاری راضی هستند یا خیر.
انتشار اخبار هراس‌آور دیگر فایده‌ای ندارد
ساعی با بیان اینکه رسانه‌ها باید به سمت تغییر راهبرد محتوایی و قالب‌های جدید بروند، تاکید کرد: در حال حاضر کلیپ های ویدیویی بیشتر از محتواهای متنی در فضای مجازی دیده می‌شود. مردم دنبال آمار و ارقام مرگ‌ومیر نیستند؛ بلکه دنبال این هستند که چه چیزهایی می‌تواند برای توسعه کسب و کار و زندگی آنها مفید باشد.
نویسنده کتاب رسانه و هویت ایرانی به وظایف دیگر رسانه‌ها در جامعه کرونازده کنونی اشاره کرد و افزود: در حال حاضر سازمان‌های خدماتی و آموزشی به سمت آنلاین شدن در حرکت هستند؛ رسانه باید به نظام برنامه‌ریزی و کسب و کارهای مردمی فشار بیاورد تا فعالیت خود را به بستر اینترنت منتقل کنند.
به گفته این مدرس رشته ارتباطات اجتماعی در حال حاضر انتشار اخبار ترسناک و هراس‌آور فایده ای ندارد. چون جامعه دیگر نمی‌ترسد. در عوض باید به سمت تقویت محتوایی رفت که آداب زندگی در یک جامعه کرونازده را تبیین کند.
فقدان راهبرد شفاف
مدرس دانشگاه علامه طباطبایی افزود: رسانه‌های رسمی راهبرد خیلی شفافی برای ادامه کار ندارند. همه تا اینجا گفته‌اند کرونا خیلی بد است و باید ضوابط و دستورالعمل‌ها را رعایت کنید. اما نگفتند در ادامه بحران کرونا باید چه کار کنیم. اگر همین راهبرد ادامه پیدا کند، مردم از رسانه‌ها زده می‌شوند.
ساعی با بیان این که عملکرد رسانه را باید در چارچوب سه حوزه بررسی کنیم، اظهار کرد: در هنگام وقوع هر بحرانی، نظام حکمرانی و نظام رسانه‌ای نظام اجتماعی باید همگرایی داشته باشند تا آن بحران، مدیریت شود؛ رسانه در ادامه الگوی حکمرانی عمل می‌کند و زمانی که حاکمیت سردرگم باشد، رسانه هم نمی‌داند باید چه کاری انجام دهد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی به الگوی حکمرانی کشورهای موفق اشاره کرد و گفت: نوع مواجهه حاکمیت در کشورهای موفق مانند نیوزلند، کره‌جنوبی و سنگاپور با دیگر کشورها متفاوت بود. در گذشته تصور می‌شد دولت‌هایی که رفاه اقتصادی دارند در بحران‌هایی مثل سیل و زلزله موفق هستند، اما همه‌گیری کرونا نشان داد الگوی حکمرانی از رفاه اقتصادی و توسعه نظام سلامت مهمتر است. کشورهای موفق ابتدا بحران را پذیرفتند، اما برخی کشورهای ناموفق از جمله آمریکا ابتدا بحران را انکار کردند.
نظر شما