نمایندگان مجلس یازدهم از ابتدای فعالیت خود در بهارستان رویکرد اصلی این دوره از مجلس را تلاش برای کاهش مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم عنوان کردند. قبل از انتخابات مجلس در دوم اسفند سال گذشته هم عمده محور شعارهای انتخاباتی معطوف به همین مسئله بود. تاکید مجلس یازدهم بر تلاش در جهت حل مشکلات معیشتی و اقتصادی، این امیدواری را ایجاد کرده بود که شاید گرهی از میان گره‌های اقتصاد ایران گشوده شود.
با وجود اعلام این خط مشی‌ها، سیاست اعمالی حداقل بخشی از نمایندگان مجلس متفاوت از سیاست‌های اعلامی سکانداران مجلس یازدهم اتخاذ شد. برخی رویکردهای جناحی و سیاسی و شائبه فعالیت‌های انتخاباتی برای بهار ۱۴۰۰، از دید برخی ناظران سبب شده نه تنها بار مشکلات اقتصادی کم نشود بلکه با تضعیف دولت، مشکلی هم به مشکلات کشور افزوده شود.
شاهد مثال این رویکردها، علاوه بر مواضع تند علیه مسئولان اجرایی کشور که با تذکرات چندباره رهبر انقلاب مواجه شد، ارائه طرح‌های اقتصادی بی‌سرانجام است؛ طرح‌هایی در حوزه مسکن، مالیات، بورس و موضوعات دیگر که تا به امروز تاثیر مورد انتظار را در زندگی و معیشت مردم نداشته است.
در کنار طرح‌های اقتصادی اینچنین، مواجهه مجلس یازدهم با لایحه بودجه ۱۴۰۰ هم نشانگر پاره‌ای رویکردهای سیاسی و جنجالی به جای رویکرد تخصصی و تلاش برای رفع مشکلات و همگرایی با قوای دیگر است. ۱۲ آذر دولت لایحه بودجه ۱۴۰۰ را تقدیم مجلس کرد و بالاخره بعد از کش و قوس‌های فراوان، برنامه مالی دولت در ۹ دی تصویب شد.
حملات سیاسی به لایحه بودجه و متهم کردن مسئولان اجرایی کشور با این ادعا که لایحه را با توجه به اهداف سیاسی نوشته‌اند و اعداد و ارقام آن دقیق نیست باعث واکنش «حسن روحانی» شد. روحانی در هفتم دی طی سخنانی در مورد لایحه بودجه گفت: لایحه بودجه ۱۴۰۰ حاصل مطالعات و بررسی‌های دقیق در مسیر ریل‌گذاری شده توسعه کشور و ارزیابی دقیق از نیاز اقشار مختلف مردم است و از این نظر بودجه سال آینده، در عین انسجام و هدفمندی، واقع بینانه و دقیق هست.
پژوهشگر ایرنا در گفت‌وگو با «سیدکمال سیدعلی» کارشناس اقتصادی و معاون ارزی بانک مرکزی در دولت دهم، رویکردهای اقتصادی مجلس یازدهم و نوع مواجهه نمایندگان این مجلس با لایحه بودجه ۱۴۰۰ را مورد بررسی قرار داده است.
آفت نگاه احساسی به طرح‌های اقتصادی
سیدعلی در پاسخ به این پرسش مطروحه در جامعه که چرا طرح‌های مختلف مجلس در حوزه‌های اقتصادی هنوز به سرانجام مشخصی نرسیده است، گفت: به نظر می‌رسد مجلس در حوزه اقتصادی چندان منسجم عمل نمی‌کند. به این دلیل که محدودیت‌های کشور مشخص است و معلوم است که میزان فروش نفت و درآمدهای کشور به چه میزان است. با این وجود مجلس دست به اقدامات شتاب‌زده می‌زند.
وی ادامه داد: با همین شتاب‌زدگی تلاش داشتند که کلیات بودجه را رد کنند که بالاخره با رایزنی‌هایی که انجام شد فضا برگشت و کلیات تصویب شد و مجلس در این مسئله در مسیر کمک به دولت قدم برداشت. برخی نمایندگان در حوزه‌های اقتصادی خیلی زود و احساسی تصمیم‌گیری می‌کنند. در حالی که طرح‌های اقتصادی باید واقعیت‌های کشور را لحاظ کند. بنابراین مواضعی که در مجلس گرفته می‌شود گاه چندان کارشناسی نیست. همین هم باعث شده با وجود طرح‌های متعدد اقتصادی در مجلس هیچ نتیجه و ثمره مشخصی از این طرح‌ها حاصل نشود.
این کارشناس اقتصادی با توصیه به استفاده بیشتر از ظرفیت‌های مرکز پژوهش‌های مجلس و دیگر کارشناسان حوزه‌های اقتصادی، بیان داشت: اقتصاد حوزه‌ای نیست که بشود با مسائل سیاسی و نگاه سیاسی امور را در آن به پیش ببرد. علم اقتصاد منطق مشخصی دارد و نمی‌توان این منطق را به‌هم زد. کشور به دلیل محدودیت‌های تحریمی در شرایط خاصی قرار دارد. بنابراین مجلس از گشایش‌های بین‌المللی باید استقبال کرده و در صدد تقویت برجام حرکت کند.
تضعیف برجام باعث تشدید مشکلات اقتصادی می‌شود
این اقتصاددان با بیان اینکه تضعیف برجام باعث تشدید مشکلات کشور می‌شود، گفت: در این زمینه باید مجلس به دولت کمک کند تا مسئله FATF هم حل شود. از طرف دیگر باید ایران از فرصت برگشت دولت جدید آمریکا به برجام استفاده کند. در حالی که احساس می‌شود برخی جریانات در مجلس چندان هم از این گشایش‌ها خوشحال نمی‌شوند.
وی افزود: من فکر می‌کنم بعضی حرف‌هایی که در مجلس زده می‌شود و طرح‌هایی که ارائه می‌شود از جهت اصلاح وضع معیشتی و اقتصادی مردم نیست بلکه اهداف تبلیغاتی و سیاسی در این اقدامات دخیل است. موضع‌گیری‌ها در مورد برجام هم شعارگونه و سیاسی است. همه می‌دانند مشکلاتی که برای ما به وجود آمده در نتیجه خروج ترامپ از برجام بوده، بنابراین اگر دولت جدید آمریکا مطرح می‌کند که می‌خواهد به برجام باز گردد ما اگر استقبال هم نمی‌کنیم حداقل به نحوی موضع گیری نکنیم که پیامدهای مثبت این امر هم از بین برود.
به گفته سیدعلی، قدرت گرفتن دوباره برجام قطعا وضع اقتصادی ایران را به سمت خروج از مشکلات کنونی حرکت خواهد داد. ما باید از این امر استقبال کنیم و ارسال خبرهای منفی و تشدید تنش را حداقل در شرایط کنونی کنار بگذاریم چرا که ایران را دچار ضرر خواهد کرد. مجلس نباید در این مسیر قدم بردارد.
بودجه ۱۴۰۰ باید پیام‌های مثبت به جامعه ارسال کند
معاون ارزی بانک مرکزی در دولت دهم با اشاره به تلاش مجلس برای ایجاد تغییراتی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ گفت: نمایندگان مجلس توجه داشته باشند مواردی به لایحه اضافه کنند که دولت بعدی توان انجام آن را داشته باشد. بودجه سال آینده نباید با نگاه منفی و با ارسال پیام‌های تنش زا به سطح افکار عمومی بسته شود. اگر ما خوشبینانه به وضع اقتصاد کشور در سال آینده نگاه نکنیم و مثلا میزان فروش نفت را در لایحه در روز ۸۰۰ هزار بشکه بنویسیم، به این معنا است که ما در سال آینده درآمد نخواهیم داشت و وضع ما از امسال بدتر خواهد شد. بنابراین به مردم پیام می‌دهیم که در سال آینده وضع بدتری خواهیم داشت و نگرانی جامعه را تشدید می‌کنیم. حداقل این پیام را به جامعه بدهیم که سال آینده وضع همانند امسال خواهد بود.
نظر شما