همه پرسی برای تعیین ساختار سیاسی کشور در قرقیزستان

به گزارش ایرنا، یکشنبه گذشته مصادف با ۱۰ ژانویه (۲۱ دی) روزی سرنوشت‌ساز در تاریخ قرقیزستان به شمار می‌آمد؛ چون در این روز یک همه پرسی نیز همراه انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد و دست کم ۸۱.۲۹ درصد از مردم این کشور به نظام ریاستی رای "آری" دادند که این مساله موجب شد قرقیزستان پس از ۱۰ سال از نظام پارلمانی روی برگرداند.

در واقع اکثر مردم جمهوری قرقیزستان در این همه پرسی  شیوه ریاستی را برای اداره کشور برگزیده اند، اما این سوال مطرح می‌شود که از این پس نقش پارلمان در این کشور آسیای میانه چگونه خواهد بود؟

در حال حاضر نظام حکومتی قرقیزستان در آسیای مرکزی به صورت تک مجلسی اداره می‌شود و قوه اجرایی شامل ریاست جمهوری و نخست وزیر است و قدرت میان این دو مقام تقسیم شده است.

اما از آنجایی که در این همه پرسی نظام ریاستی مبنای قدرت در این کشور شد، مجلس قدرت تعیین اعضای پارلمان و وزیران را از دست داد و در عوض می‌تواند فقط رئیس جمهوری را استیضاح کند.

البته رئیس جمهوری هم این قدرت را خواهد داشت که مجلس را منحل کند.

اکنون با مشخص شدن نتایج انتخابات و همه پرسی، تعداد نمایندگان مجلس فعلی هم کاهش می‌یابد و یک مجلس مشورتی جدید با نام "شورای مشورتی امور قانون اساسی" تشکیل می‌شود که اعضای آن منصوب رئیس جمهوری خواهند بود.

 یعنی با مشخص شدن نتیجه انتخابات در قرقیزستان، مردم این کشور در آسیای میانه که در دو راهی انتخاب رئیس جمهوری جدید و شرکت در همه‌پرسی برای تعیین نوع حکومت قرار داشتند، پس از یک دهه دوباره به بازگشت به "نظام حکومتی ریاستی" (ریاست جمهوری) رای "آری" دادند و در این حال رییس جدید جمهوری قرقیزستان را برگزیدند.

 به گزارش ایرنا به نقل از رسانه‌های آسیای مرکزی، کمیسیون مرکزی انتخابات قرقیزستان، «سدیر جباراف» (Sadyr Zhaparov) را در میان ۱۷ نامزد که برای تصدی مقام ریاست جمهوری رقابت می‌کردند، با کسب ۷۹.۱۸ درصد از آرای، پیروز انتخابات در این کشور معرفی کرد.

پیش از برگزاری انتخابات در قرقیزستان، «سورونبای جینبکوف» رئیس جمهوری سابق قرقیزستان پنجشنبه  ۲۴ مهر ماه در پی ناآرامی‌های پس از انتخابات پارلمانی یکشنبه ۱۳ مهر (چهارم اکتبر سال ۲۰۲۰ ) از مقام خود کناره گیری کرد و جباراف که بتازگی عهده‌دار مسئولیت نخست‌وزیری شده بود،‌ کفالت ریاست جمهوری را بر عهده گرفت.

اعتراضات در این کشور ۶.۵ میلیون نفری پس از انتخابات پارلمانی ۱۳ مهر ماه آغاز شد که احزاب طرفدار دولت پیروز آن اعلام شدند و سایر احزاب حاضر در انتخابات حد نصاب ۷ درصد آراء برای ورود به پارلمان را کسب نکردند. البته کمیسیون انتخابات قرقیزستان روز سه شنبه ۱۵ مهر ماه درپی تظاهرات و ناآرامی ها نتایج انتخابات پارلمانی را ابطال کرد.

با ابطال نتایج انتخابات پارلمانی مهر ماه، قرار است قرقیزستان در سال جاری میلادی نیز مجددا انتخابات پارلمانی برگزار کند.

اکنون به نظر می‌رسد با مشخص شدن نتیجه همه پرسی و گزینش شیوه ریاستی برای اداره کشور، قرقیزستان مجددا دوره‌ای از حکومت فردی مقتدر مانند دوره ریاست جمهوری "قهرمان بیگ باقی‌اف" را پیش روی داشته باشد که از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ میلادی در مسند قدرت نشست، ولی در نهایت به سبب بروز اعتراضات گسترده آوریل ۲۰۱۰ مجبور به ترک کشور شد.

پس از آنکه جباروف به عنوان رئیس جمهوری منتخب به صورت رسمی بر مسند قدرت بنشیند، انتخابات برای گزینش اعضای ۴۰۰ شورای محلی و پارلمان این کشور نیز اوایل تابستان برگزار خواهد شد.

تاریخچه انقلاب در قرقیزستان:

نگاهی به تاریخ نشان می دهد که وقوع اصلاحات سیاسی در قرقیزستان، مساله جدیدی نیست.  

به گزارش ایرنا، در سال ۲۰۰۵ در انقلابی که به «انقلاب گل لاله» مشهور شد، مخالفان دولت مستقر صحت انتخابات پارلمانی را زیر سوال برده و شورش‌های خیابانی را آغاز کردند. پس از گریختن «عسکر آقایف» رئیس جمهوری وقت قرقیزستان به قزاقستان و از آنجا به روسیه، انتخابات برگزار شد و دولت جدید به ریاست جمهوری «قربان‌بیک باقی‌یف» مستقر شد، اما دیری نپایید که این کشور تازه استقلال‌ یافته بار دیگر شاهد بحران سیاسی شد. این بار مردم در اعتراضاتی که با انتقاد از فساد مالی و گرانی برق شروع شده بود، خواستار کناره‌گیری همان رئیس جمهوری شدند که در انقلاب پیشین به قدرت رسیده بود.

انقلاب جدید که در سال ۲۰۱۰ روی داد و موسوم به «انقلاب آوریل» است، باعث تغییر رژیم سیاسی در قرقیزستان و تولد اولین نظام پارلمانی در آسیای مرکزی شد. باقی‌یف به بلاروس گریخت و «رزا اوتانبایوا» دولت موقت تشکیل داد. پس از همه‌پرسی برای تغییر قانون اساسی، اوتانبایوا که در ابتدا قرار بود ۶ ماه در قدرت باشد، پس از نزدیک به دو سال فعالیت به عنوان اولین رئیس جمهوری زن در آسیای مرکزی، با انتخابات سال ۲۰۱۱ قدرت را به «الماس‌بک آتامبایف» واگذار کرد.

نظرسنجی‌های صورت گرفته پیش از برگزاری انتخابات در قرقیزستان از پیشتازی و محبوبیت جباروف رئیس جمهوری موقت حکایت داشت، چرا که وی از طرفداران تقویت جایگاه و قدرت رئیس جمهوری با تاسیس نظام ریاستی همانند سایر کشورهای منطقه بود.

در پایان می‌توان  گفت مردم قرقیزستان که در مدت زمان کمتر از دو دهه شاهد وقوع دو انقلاب در کشور خود بوده اند، امیدوارند رئیس جمهوری جدید روزهایی سرشار از پیشرفت های همه جانبه را در این کشور به ارمغان آورد.

اکنون گوی و میدان برای جباروف که با شعار احیای قدرت برای مردم نامزد ریاست جمهوری آمده بود، کاملا آماده است.