به گزارش ایرنا، کتاب بیدل و انشای تحیّر، به همت مرکز پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز ژنجشنبه با حضور مؤلف اثر رونمایی شد.
این کتاب با ۴۰۳ صفحه، در قطع وزیری و جلد گالینگور، به قیمت ۶۷ هزار تومان از سوی انتشارات معین، در مهرماه امسال به بازار عرضه شده است.
کتاب یادشده، دارای سه فصل است؛ فصل نخست کتاب باعنوان مقدمه، فصل دیگر با نام «واژه‌های ویژه» و فصلی هم به شرح سی غزل بیدل اختصاص یافته است.
حسن‌لی از شاعران، پژوهشگران و از استادان نامدار ادبیات ایران است که تاکنون بیش از ۳۰ عنوان کتاب منتشر کرده است.
از مهم‌ترین کتاب‌های وی می‌توان به چند نمونه اشاره کرد: فرهنگ سعدی‌پژوهی، راهنمای موضوعی حافظ‌شناسی، گونه‌های نوآوری در شعر معاصر ایران، چشمه خورشید (درباره زندگی، شعر و اندیشه حافظ)، دیگرگونه‌خوانی متون گذشته، راهنمای موضوعی سعدی‌شناسی و کارنامه تحلیلی خیام‌پژوهی.
از فعالیت‌های اصلی این استاد ادبیات فارسی حوزه شعر و شاعری است. علاوه‌بر اشعار گوناگونی که از او در مجله‌ها، نشریه‌ها و سایت‌های مختلف منتشر شده، پنج مجموعه شعر و یک کتاب شعر کودک نیز تاکنون از این ادیب به چاپ رسیده است: لبخند وارونه، پشت کرشمه‌های مرمره، دکمه‌های گیج، رنگ از رخ تمام قلم‌ها پریده است، به لبخند آیینه‌ای تشنهام و من ماه تابانم (شعر کودک).
بیدل شاعر رنگ و عرفان و فلسفه
محمدحسین کرمی در نشست رونمایی از کتاب بیدل و انشای تحیر، به معرفی این شاعر سبک هندی و جایگاه او در ادبیات فارسی پرداخت و گفت: بیدل از یکسو شاعر رنگ و آیینه است و عالم ظاهر و از سویی دیگر، شاعر حیرت و معنی، عرفان و فلسفه یا عالم باطن.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز ادامه داد: هرچه از نیمه قرن دهم می‌گذریم، نازک‌خیالی و ارتباط برقرارکردن میان مفاهیم خیالی و ذهنی در شعر شاعران بیشتر می‌شود و در شاعران هندی‌الاصل به‌ویژه بیدل، اوج این نازک‌خیالی را مشاهده می‌کنیم.
وی افزود: ذهن شگفت‌انگیز بیدل میان اموری ارتباط برقرار می‌کند که در عالم واقع هیچ‌گونه ارتباطی باهم ندارند؛ به جز مفاهیم بلند و عمیق و فلسفی و تداعی‌های شگرف و باریک‌خیالی‌های شگفت‌انگیز و دور از ذهن، به‌نظر می‌رسد اینکه فارسی زبان مادری بیدل نیست و نشناختن روابط حقیقی و معمول میان عناصر زبان نیز در دشواری شعر و برقراری پیوندهای دور از ذهن بی‌تأثیر نباشد.
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز با اشاره به دشواری دریافت شعر بیدل، گفت: حتی خواننده‌ای که شعر فارسی را خوب می‌خواند و می‌شناسد و می‌فهمد، وقتی به سراغ شعر بیدل می‌رود، در بسیاری از مواقع پی به مقصود شاعر نمی‌برد.
وی اظهار داشت: من تصور نمی‌کنم، به جز نادرکسانی که در شعر بیدل تمرین و ممارست طولانی‌مدت دارند، سایرین درکی از شعر او داشته باشند.
کرمی با اشاره به کارنامه بیدل‌پژوهی گفت: بااینکه بیدل‌خوانی و بیدل‌شناسی در ایران سال‌هاست آغاز شده و آثار مختلفی از مقاله و چاپ اشعار و شرح رباعیات و برخی غزل‌های بیدل صورت گرفته، تا رسیدن به شرح کامل غزل‌های بیدل راهی بس طولانی و دشوار در پیش است.
وی با بیان اینکه کتاب بیدل و انشای تحیّر، اثر کاووس حسن‌لی، استاد برجسته دانشگاه که به‌تازگی برای بیدل‌پژوهان و دوستداران بیدل منتشر شده، دریچه‌های بسیاری را برای ورود به شعر بیدل و شناخت زبان و مفاهیم شعر او می‌گشاید، ادامه داد: نویسنده کتاب با پشتوانه ذوق سلیم شاعرانه و سال‌ها مطالعه و ممارست هدفمند در شعر کهن و معاصر و نوشتن کتاب‌هایی ارزشمند در زمینه‌های مختلف خیام‌پژوهی، سعدی‌شناسی، حافظ‌پژوهی و نیماشناسی و....تمام زمینه‌های لازم برای مطالعه بیدل فراهم داشته است.
کتاب بیدل و انشای تحیر را، کلاس فشرده شرح بیدل و شرح مشکلات است
در ادامه غلامرضا کافی عضو هیأت‌علمی دانشگاه شیراز، با اشاره به اینکه این کتاب را باید تفسیر بیدل به شمار آورد، اظهار کرد: این کتاب کارالگوی شایسته مشکل‌پژوهی و شرح آنهاست که اگر از این روش استفاده شود کار برای مخاطب بسیار راحت و مفید خواهد بود و از پراکنده‌گویی و لغزش‌ها جلوگیری می‌شود.
وی افزود: نکته مهمی که در این کتاب وجود دارد و تفاوت عمده آن با پیشینه شرح‌های دیگر محسوب می‌شود، این است که کتاب از جنبه تحذیری و تحدی پیش نرفته؛ بلکه جنبه ارشادی و تشویقی دارد و باعث می‌شود مخاطب با رغبت به سمت خوانش شعر بیدل پیش رود. اما در دیگر شرح‌ها شاید برای نشان دادن عظمت کار، به‌نوعی مخاطب را از خواندن شعر بیدل می‌ترسانند.
کافی بیان کرد: نمی‌توان این کتاب را صرفا شرح سی غزل از بیدل ببینیم چراکه ما افزون بر شرح سی غزل در کتاب، دوهزار و دویست شاهد نمایش داده شده و هزار عنوان نمایه موضوعی در این کتاب می‌بینیم، یعنی با هزار کلیدواژه از شعر بیدل آشنا می‌شویم.
ذوق شاعری، شخصیت آیینه‌ای و دانش دانشگاهی مؤلف؛ رمز موفقیت او در تفسیر شعر بیدل
محمد مرادی عضو هیات علمی دانشگاه شیراز نیز در این نشست، با بیان این مقدمه که برای کشف جهان شعر بیدل باید لباس دیگری از واژه‌ها برتن کرد، گفت: هرکسی از میان پژوهشگران دانشگاهی نمی‌تواند شعر بیدل را آنگونه که شایسته است، بررسی کند.
وی با ترسیم سه‌ضلع شخصیتی از شخصیت مؤلف اثر، شیوه تألیف کتاب را متأثر از شخصیت مؤلف دانست و گفت: ویژگی‌های خاصی در شخصیت نگارنده است که باعث شده بتوانند بخوبی شعر بیدل را بررسی و شرح و تفسیر کند؛شاعربودن ایشان، جهان انسانی ویژه‌ای است که در شعر بیدل است و دانش دانشگاهی نویسنده کتاب که برای تفسیر شعر بیدل لازم است.
اظهار کرد: این پشتوانه سه ضلعی در تفسیر کتاب نیز راه یافته و به دلیل جهان ویژه‌ای که در ذهن مؤلف وجود دارد، برخلاف مسیر همیشگی و راست و تکراری که پژوهشگران ادبیات دارند، از زاویه‌ای متفاوت به شعر بیدل پرداخته شده که درواقع مهندسی معکوسی دارد.
مرادی با اشاره به اینکه کتاب بیدل و انشای تحیّر ساختار و چارچوبی کاملا علمی دارد، پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات فارسی را به خواندن این کتاب دعوت کرد.
میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی در سال ۱۰۵۴ هجری قمری در ساحل جنوبی رودخانهٔ «گنگ» در شهر عظیم‌آباد پتنه (هند) به دنیا آمد. علاوه بر دیوان اشعار، آثاری در نثر دارد که از آن جمله می‌توان به رقعات، نکات و چهار عنصر اشاره کرد. وی چهارم صفر ۱۱۳۳ هجری قمری در دهلی درگذشت.
نظر شما