به گزارش روز چهارشنبه گروه فرهنگی ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، جلسه اختتامیه طرح پژوهشی و رونمایی از سامانه رتبه‌بندی کتابخانه‌های عمومی کشور روز گذشته در کتابخانه مرکزی پارک‌شهر تهران برگزار شد.
چالش‌های نظام رتبه بندی کتابخانه‌ها در سال‌های اخیر
امین متولیان، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد در ابتدای این نشست با اشاره به ضرورت‌های طرح پژوهشی رتبه‌بندی کتابخانه‌های عمومی گفت: یکی از دغدغه‌های مهم نهاد کتابخانه ها نظام رتبه بندی و امتیاز دهی به کتابخانه‌های عمومی و به تبع آن میزان بهره‌گیری کتابخانه‌ها از امکانات بود. با اینکه زحمات بسیاری برای تدوین و استقرار نظام درجه‌بندی در نهاد صورت گرفته بود، اما این نظام دارای نقاط ضعفی جدی بود که در بازدیدها، جلسات کارشناسی و گزارش‌های مختلف خودنمایی می‌کرد.
وی افزود: برای مثال در نظام درجه بندی جاری شاخص‌های مطرح شده بود که بیشتر ناظر به درونداد کتابخانه و متغیرهای غیر مرتبط با موضوع خدمت به کاربران و متغیرهای وابسته به آن بودند.
متولیان تصریح کرد: بر اساس این دغدغه‌ها و همچنین نقایصی که در این مسیر وجود داشت، ضرورت بازنگری در نظام رتبه‌بندی کتابخانه‌ها مطرح شد که در نهایت این دغدغه در سال ۱۳۹۷ در قالب بخشی از نظام مسائل نهاد از طریق سیستم فراخوان پژوهش ارائه شد که در ادامه از میان پیشنهاده‌های دریافت شده ، پیشنهاده گروه مهندسی صنایع دانشکده فنی مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان پیشنهاده برگزیده معرفی شد.
امکان توسعه کتابخانه‌های مناطق محروم در نظام رتبه بندی جدید
معاون توسعه کتابخانه‌های و ترویج کتابخوانی نهاد نیز بحث رتبه بندی کتابخانه‌ها را یکی از مأموریت‌های اصلی نهاد در این دوره مدیریتی دانست و گفت: این موضوع که یک موضوع مبنایی و موثر بر سایر تصمیم‌گیری‌های نهاد است، یکی از مطالبات مهم بوده که خوشبختانه امروز شاهد تحقق تلاش‌های صورت گرفته در این زمینه هستیم.
مهدی رمضانی افزود: متاسفانه نوع درجه بندی مورد استفاده در نظام قدیم باعث توسعه کتابخانه‌ها در مناطق کمتر توسعه یافته و محروم نمی‌شد، اما اگر مبنا جمع عواملی چون امکانات نرم افزاری، نیروی انسانی پویا و اعضای کتابخانه ها باشند، حتما این توسعه رقم خواهد خورد. ضمن اینکه در بسیاری از کتابخانه‌هایی که شاید به لحاظ وسعت و متراژ به اندازه کتابخانه های مرکزی و یا استاندارد ما نباشند، خدماتی که ارائه می‌شود و اعضایی که از آن بهره می‌برند گسترده تر و تاثیرگذارتر هستند که با مدل جدید رتبه بندی این خلا نیز برطرف خواهد شد.
قابلیت‌های سامانه جدید رتبه‌بندی کتابخانه‌ها
در ادامه این نشست مجید سالاری از دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان مجری طرح پژوهشی رتبه‌بندی کتابخانه‌های عمومی که به صورت مجازی در این نشست حاضر شده بود، درباره این طرح اظهار کرد: با توجه به گستردگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به لحاظ تعدد کتابخانه‌ها، کتابداران و کارکنان و مخاطبان، لازم بود که ارزیابی دقیقی از عملکرد کتابخانه‌های عمومی داشته باشیم. به همین دلیل جلسات متعددی در تهران و مشهد با کارشناسان مربوطه در نهاد داشتیم. مطالعات گسترده‌ای انجام شد که در نهایت حدود ۲۱۰ معیار برای رتبه بندی کتابخانه‌های شناسایی شد که برخی از آنها کمی و برخی دیگر کیفی بودند.
وی در ادامه با تشریح دسته بندی‌های ارائه شده از این معیارها گفت: ما معیارها را به دو دسته کلی ورودی و خروجی تقسیم کردیم و به دلیل حجم زیاد آنها از تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها بهره بردیم. در ادامه به مدلی دست پیدا کردیم و آن را توسعه دادیم که منجر به تولید نرم‌افزاری شد که می‌تواند با توجه به معیارهای تعریف شده کار ارزیابی عملکرد کتابخانه‌ها را انجام دهد.
سالاری درباره قابلیت‌های این سامانه نیز توضیح داد: سامانه طراحی شده یک سامانه پویا است که قابلیت‌هایی چون ارزیابی و رتبه بندی کتابخانه‌های هم درجه، تغییر و ارتقاء شاخص‌های مختلف ارزیابی در مقاطع زمانی مختلف، استفاده از نظر خبرگان در رتبه‌بندی و در نهایت تحلیل نتایج و ارائه نتایج ضعف و قوت کتابخانه‌ها در مقایسه با یکدیگر است که این سامانه را بسیار کاربردی می‌کند.
توجه به اصل ساده سازی در طراحی سامانه
در ادامه این نشست ادریس مظلوم زاده، مدیرعامل شرکت بهین ره آورد بهبود نیز در ارتباطی تصویری به تشریح ابعاد فنی این سامانه پرداخت و گفت: مهمترین اصلی که در طراحی سامانه رتبه بندی کتابخانه‌های عمومی رعایت شده، اصل ساده سازی است به طوری که تمام کاربران بتوانند به راحتی با سامانه در تعامل باشند تا روند رتبه بندی به سرعت انجام شود. در این سامانه از دو سامانه اصلی مدیریت کاربران و مدیریت عملکرد استفاده شده که هرکدام فرایندها و قابلیت پویای خاص خود را دارند.
همچنین محسن اکبرپور، ناظر راهبر علمی این طرح پژوهشی نیز هماهنگی میان شاخص‌های ورودی و خروجی با فضای سازمانی و هدف اصلی اجرای طرح را از نکات شاخص این طرح پژوهشی دانست و در ادامه به بیان نکاتی برای بهره‌برداری بهتر از این طرح پژوهشی و سامانه پرداخت.
نظر شما