مذاکرات ناتمام کره شمالی، سیاست خارجی بایدن در مقابل آزمونی دیگر

به گزارش ایرنا، پس از بیش از دو سال از نخستین دیدار «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی و دونالد ترامپ رییس جمهوری سابق آمریکا، تلاش های خلع سلاح هسته ای کره شمالی کمرنگ شده و پیشرفت کمی برای آن متصور است. منتقدان می گویند دولت ترامپ رویکرد نادرستی در مذاکرات داشت و جنگ تجاری ایالات متحده با چین هم به این موضوع کمکی نکرد در همین حال، مردم کره شمالی همچنان به دلیل تحریم های لغو نشده آمریکا رنج می برند.

موضوع خلع سلاح هسته ای کره شمالی مدتی پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده در سال ۲۰۱۷ به یکی از مهمترین موضوعات بین المللی تبدیل شد اما با وجود یک دوره بهبود روابط بین کره شمالی و کره جنوبی و سه دیدار بی سابقه حضوری بین ترامپ و کیم جونگ اون رهبر کره شمالی، هیچ پیشرفتی در زمینه خلع سلاح هسته ای کره شمالی حاصل نشد تا این موضوع به عنوان یک اولویت حل نشدنی دولت ترامپ به دولت جدید بایدن منتقل شد.

دستان خالی آمریکا در مذاکره 

ترامپ در دو نشست سران، روابط شخصی خود با کیم به عنوان یک آغاز امیدوار کننده برای دستیابی به موفقیت بالقوه را تنظیم کرد و ادعا نمود وی به تنهایی از جنگ با کره شمالی جلوگیری کرده است .اما منتقدان به عدم پیشرفت در مذاکرات ناموفق اشاره دارند که مقصر آن را «رفتار دولت ترامپ» در مذاکرات دانستند.

جزئیات آنچه در طول جلسات دقیقاً اتفاق افتاد مشخص نیست، اما مذاکره کننده کره شمالی بعد از نشست دوم در هانوی ویتنام در خرداد ۱۳۹۸ با ابراز نارضایتی از رفتار آمریکا اعلام کرد واشنگتن با وجود خواست کیم مبنی بر نزدیک شدن به مذاکرات، «با دست خالی» به مذاکرات آمده بود.

بعد از نشست بی نتیجه دوم در هانوی بود که ایالات متحده همچنین اظهار داشت دولت سوئد از هر دو طرف دعوت کرده است تا میزبان ادامه گفت و گوهای دو کشور باشد اما واکنش وزارت امور خارجه کره شمالی این بود «پیونگ یانگ چنین مذاکرات بیمارگونه ای را انجام نمی دهد تا واشنگتن گام اساسی برای عقب نشینی از "سیاست خصمانه" خود بردارد».

روابط خوب ترامپ و کیم به هر حال به بهبود روابط دو دولت در زمینه خلع سلاح هسته ای تبدیل نشد ترامپ به تعهدات خود در قبال کیم عمل نکرد به طوری که کره شمالی در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ در واکنش به بد قولی های آمریکا یک سری آزمایش موشکی کوتاه برد را که نقض قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل هم بود انجام داد این کشور همچنین یک موشک بالستیک پرتاب شده توسط زیردریایی را آزمایش کرد.

ترامپ انتظار داشت دولت کره شمالی تاسیسات هسته ای خود را نابود کند اما کیم حاضر به دست کشیدن از سلاح های هسته ای و برنامه های موشکی که اساساً از اولویت های این کشور است نبود و حاضر نشد نیروگاه های هسته ای خود را نابود کند.

مواضع «خودسرانه و نادرست» آمریکا

بعد از نشست بدون نتیجه کیم و ترامپ در هانوی در خرداد ۱۳۹۸، ترامپ پیشدستی کرد و درخواست کیم برای رفع کامل تحریم‌ها علیه کره شمالی را علت اصلی شکست مذاکرات دانست اما کره شمالی هم در واکنش به این ادعای ترامپ اعلام کرد که مواضع «خودسرانه و نادرست» آمریکا باعث شکست آخرین دور مذاکرات میان رهبران دو کشور شد.

سخنگوی وزارت خارجه کره شمالی بعد از این مذاکرات در بیانیه ای گفته بود آمریکا با مطرح کردن «موضوعی کاملا نامربوط» باعث به بن‌بست رسیدن آخرین دور دیدارهای رهبران دو کشور شد،  وی دقیقا نگفت «موضوع کاملا نامربوط» چه بوده است، اما گفت آمریکا بر شیوه‌ای (از مذاکره) تکیه و اصرار دارد که هرگونه پیشرفتی در آن ناممکن است.

اعلامیه وزارت‌خارجه کره شمالی آورده بود ایالات متحده نمی‌تواند با ابزارهایی که در ذهن می‌پروراند، کره شمالی را حتی یک اینچ به عقب براند و هرچه بی‌اعتمادی واقدامات خصومت‌آمیز آن بیشتر شود، واکنش پیونگ‌یانگ نیز شدیدتر خواهد شد.

رئیس جمهوری پیشین آمریکا همان زمان ادعا کرده بود که رهبر کره شمالی می‌گفت در ازای لغو تمام تحریم‌ها، تنها تاسیسات هسته ای یانگ بیون را از بین خواهد برد که مورد تایید ما نبود.

مطالبات ترامپ از کیم روی یک تکه کاغذ

خبرگزاری رویترز بعد از دیدار دوم سران در هانوی گزارش داد، در جریان این دیدار دونالد ترامپ یک تکه کاغذ به کیم جونگ اون داده است که روی آن رک و پوست کنده خواسته واشنگتن از پیونگ یانگ را به زبان های انگلیسی و کره ای نوشته بوده است.

رویترز ادعا کرده بود ترامپ از کره شمالی خواسته بود  همه سلاح های هسته‌ای و مواد سوختی خود را به آمریکا منتقل کند به دنبال این درخواست غیر منطقی آمریکا،  نهار کاری که بین مذاکره کنندگان آمریکا و کره شمالی در هتل متروپل هانوی تدارک دیده شده بود همان روز لغو شد و دو طرف بلافاصله هتل را ترک کردند.

این موضوع به صورت رسمی از سوی کره شمالی یا آمریکا تایید نشده است.
 

مدل لیبی برای کره شمالی

اما رییس جمهوری پیشین آمریکا بعدا دلیل شکست این سه دور مذاکرات را به جان بولتن مشاور امنیت ملی خود نسبت داد. ترامپ گفت که وقتی مشاور پیشین امنیت ملی اش در مصاحبه‌ای از بررسی «مدل لیبی» در قبال کره شمالی صحبت کرد، مذاکرات با پیونگ‌یانگ شکست خورد.

ترامپ در پیامی توییتری نوشته بود: وقتی جان بولتون خل‌وضع در مصاحبه‌ای به صورتی احمقانه گفت که در حال بررسی «مدل لیبی» برای کره شمالی است، همه چیز به هم ریخت. کیم جونگ اون [رهبر کره شمالی] که به خوبی داشتیم با او کنار می‌آمدیم، مثل موشک‌هایش خشمگین شد و درست هم بود.

ترامپ افزود: او (کیم جونگ اون) نمی‌خواست بولتون هیچ جایی در اطراف او باشد. اظهارات بولتون که احمقانه‌ترین بود، ما را به شدت در مقابل کره شمالی عقب راند و الان هم اینطور است. من از بولتون پرسیدم "چه فکر می‌کردیم" او هیچ جوابی نداشت و فقط عذرخواهی کرد. این قضیه مربوط به اوایل است، باید او را همان موقع و در همانجا اخراج می‌کردم!

عدم همراهی چین با کره شمالی

جنگ تجاری ترامپ با چین هم به حل این مساله کمک چندانی نکرد زیرا ترامپ نتوانست با «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین رابطه خوبی برقرار کند.شی به عنوان یکی از رهبرانی که به دلیل وابستگی اقتصادی کره شمالی به چین، رابطه خوبی با کیم داشت حاضر به اعمال فشار علیه این کشور نشد.

چین به عنوان یک از دوستان نزدیک کره شمالی حاضر نبود این کشور را قربانی مطامع واشنگتن کند، ترامپ انتظار داشت فشار اقتصادی وی بر شی در قالب جنگ تجاری، پکن را به خالی کردن پشت پیونگ یانگ وادار کند اما چین اگرچه مدام از کره شمالی می خواست به قوانین بین المللی پایبند باشد ولی حاضر نبود کیم را به تسلیم در برابر آمریکا تشویق کند.

تلاش های کره جنوبی برای خلع سلاح در منطقه

در کنار مذاکرات آمریکا و کره شمالی، کره جنوبی هم تلاش کرد تا جنبش دیپلماتیک قبلی خود را در مورد ذوب شدن یخ روابط با پیونگ یانگ حفظ کند، بدون اینکه چیز زیادی برای تعامل با همسایه شمالی از خود نشان دهد در خرداد سال جاری پیونگ یانگ  با منفجر کردن ساختمانی که از سال ۲۰۱۸ به عنوان دفتر رابط بین دو کره در کائه سونگ فعالیت می کرد راه را برای هرگونه تعامل بیشتر بست اگرچه اخیراً تنش ها کاهش یافته است.

به هر حال سه نشست کیم و ترامپ به دلیل سیاست های اشتباه آمریکا به نتیجه نرسید و اکنون که ترامپ دیگر مسئولیتی هم در آمریکا ندارد این مردم کره شمالی هستند که به دلیل تحریم های بین المللی، همچنان در رنج هستند به طوری که برنامه جهانی غذا در سال ۲۰۱۹ تخمین زده است که ۱۰ میلیون نفر از کره شمالی از کمبود غذا رنج می برند.

اگرچه کره شمالی رسماً به عنوان یک کشور دارای سلاح هسته ای شناخته نمی شود اما کارشناسان تخمین می زنند این کشور حدود ۲۰ تا ۶۰ بمب هسته ای داشته باشد این سلاح ها به عنوان میراث افتخارآمیز پدر و پدربزرگ کیم به او رسیده است ،به همین خاطر نمی تواند آنها را راحت از دست بدهد.

در نهایت باید منتظر بود میراث ترامپ در تنظیم روابط با کره شمالی که به شکست منجر شده است ،توسط دولت بایدن که هنوز موضع شفافی در مورد پیونگ یانگ نگرفته است به کجا خواهد رسید.