چین و تلاش برای تعادل بین رشد اقتصادی و حفظ محیط زیست

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، اقتصاد چین طی ۴۰ سال گذشته رشد سریعی را تجربه کرده و سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور بیش از ۴۰ برابر شده است؛ امروزه چین از نظر میزان تولید ناخالص داخلی به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان و از دیدگاه برابری قدرت خرید به عنوان بزرگ ترین اقتصاد دنیا تلقی می‌شود.

از همه مهم‌تر این که چین توانسته است مزایای اقتصادی را به مزیت‌های اجتماعی تبدیل کند. در حال حاضر بیش از ۷۰۰ میلیون نفر از مردم این کشور از فقر مطلق شدید نجات پیدا کرده اند و پروسه ۹ ساله آموزش های الزامی در سراسر این کشور اجرایی شده است. در همین بازه زمانی، میزان امید به زندگی در بدو تولد در چین به طرز چشمگیری رشد داشته و نرخ مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال نیز به طرز قابل توجهی با روند کاهشی همراه بوده است.

با این وجود، رشد سریع اقتصاد چین بار قابل توجهی را بر دوش منابع طبیعی این کشور تحمیل کرده است. حدود یک پنجم منابع زیرزمینی چین در حال حاضر آلوده و حدود ۴۰ درصد از زمین های این کشور تخریب شده است. استفاده بیش از اندازه از منابع آب در چین، کمبود آب های زیرزمینی را در پی داشته و در عین حال چین به بزرگ ترین ساطع کننده گازهای گلخانه‌ای در دنیا تبدیل شده است.

ولی مقامات چین از هزینه های زیست محیطی رشد اقتصادی سریع خود مطلع اند و در طول سال های اخیر، اقداماتی را در مسیر ارتقاء توسعه اقتصادی پایدار اتخاذ کرده اند، به طوری که دولت این کشور جلوگیری از آلودگی های زیست محیطی را به عنوان یکی از سه چالش بزرگ پیش روی خود فهرست بندی کرده است. به همین دلیل سیزدهمین برنامه توسعه ۵ ساله چین ( ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ ) شامل اقداماتی از جمله تحقق اهداف الزام آور در مسیر تعیین پارامترهای کلیدی زیست محیطی، از مصرف انرژی تا انتشار کربن، از کیفیت هوا تا پوشش های جنگلی بود.

باید در نظر داشت که مقامات چین همواره سرمایه‌گذاری در بخش حفاظت های زیست محیطی و تکنولوژی سبز را افزایش داده و به جایگاه برتر جهان از نظر میزان تولید انرژی های تجدیدپذیر دست پیدا کرده اند. نتیجه اینکه، چندین شاخص زیست محیطی در چین با بهبود چشمگیری همراه بوده اند؛ بر اساس آمار رسمی منتشر شده، از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ میلادی، میانگین غلظت PM۲.۵ در شهرهایی که استانداردهای جدید کیفیت هوا را اجرا کرده اند، با کاهش ۳۱ درصدی همراه بوده است.

چین در سال ۲۰۱۷ میلادی و ۳ سال زودتر از برنامه ریزی های انجام شده توانست به هدف حداکثر نهایی کاهش کثرت کربن تا سال ۲۰۲۰ میلادی، به میزان ۴۰ الی ۴۵ درصد دست یابد. علاوه بر این، پوشش جنگلی در این کشور در طول ۱۰ سال با افزایش ۲۱ میلیون هکتاری همراه بوده است.

با این وجود، همچنان چالش‌هایی وجود دارد. اگرچه چین توانسته است به پیشرفت چشمگیری در مسیر حفاظت های زیست محیطی دست یابد اما همچنان انجام تلاش های بلند مدت، سرمایه‌گذاری‌های عظیم و پایبندی مسئولان این کشور به تعهدات سیاسی خود در مسیر تغییر از رشد سریع اقتصادی به سمت توسعه پایدار و با کیفیت، ضروری است.

کیفیت هوای چین در طول سال های اخیر بهبود داشته است اما میزان آلودگی هوا در این کشور همچنان یکی از چهار عامل اصل مرگ و میر در چین محسوب می شود. بر اساس داده های رسمی، هزینه های اقتصادی ناشی از مرگ های زودرس در چین حدودا معادل ۷ درصد از هزینه های پزشکی ملی و معادل ۸.۶ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است.

آلودگی آب‌های زیرزمینی نیز یکی دیگر از مسائل چالشی در چین محسوب می شود که تاثیرات منفی بر استفاده از آب مناطق مسکونی و تولیدات کشاورزی دارد. در عین حال، پاکسازی و دفع خاک های آلوده در چین نیز با هزینه های سنگینی روبرو است. از طرف دیگر، به دلیل رشد تقاضای انرژی در چین، آغاز کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن در این کشور چندین سال طول خواهد کشید.

چین در مسیر درست توسعه سبز قرار دارد اما تلاش های بیشتری از سوی مقامات این کشور نیاز است. این کشور باید میزان سرمایه گذاری های خود در کنترل آلودگی و حفاظت های زیست محیطی را افزایش دهد؛ بر اساس آمار منتشر شده از سوی بانک جهانی، هزینه سالانه مربوط به حفاظت های زیست محیطی در چین تقریبا معادل ۱۳۰ میلیارد دلار برآورد شده است.

به گزارش رادیو بین المللی چین، پیش بینی می شود که دولت چین تا سال ۲۰۳۰ میلادی، به بودجه ای معادل ۳۵۰ میلیارد دلار برای تامین بودجه اقدامات سالانه توسعه سبز خود نیاز داشته باشد. این میزان سرمایه گذاری چشمگیر است ولی نرخ پیش بینی شده مربوط به بازدهی آن، این میزان هزینه را توجیه می کند.

چین باید در مسیر انتشار اطلاعات محیط زیستی نیز تلاش بیشتری داشته باشد چرا که دسترسی به داده های معتبر در ارتباط با منابع، تاثیرات و هزینه‌های آلودگی‌ها و تخریب محیط زیست، پیش شرط تصمیم گیری‌های صحیح محسوب می‌شود. از طرف دیگر، ابزارهای سیاست گذاری زیست محیطی چین نیز باید متنوع شوند.

دولت چین به توسعه پایدار و سبز و سازگار با محیط زیست جدا متعهد است و این تعهد باید ادامه دار باشد و به تعیین اهداف آرمان گرایانه ختم شود. همزمان با اثبات کارآمدی تلاش چین در مسیر فقرزدایی، آینده نگری در مسیر حفاظت از محیط زیست نیز با نتایج مثمر ثمری در این کشور همراه خواهد بود.