بعد از اینکه برجام به نتیجه رسید و آژانس هم بارها تایید کرد که ایران به برجام پایبند بوده است این قرارداد بین المللی با خروج ترامپ از آن آسیب دید. این در حالی بود که اگر این قرارداد به همان شکل ادامه می‌یافت، کشورهای عضو آن از منافع آن برخوردار می‌شدند، اکنون با پایان عمر سیاسی ترامپ به عنوان بزرگ‌ترین ناقض این معاهده، امیدها را برای احیای آن زنده شده است. بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی در یادداشت ها و گزارش هایی به بررسی و تحلیل ابعاد مختلف برجام و لزوم توجه به ابعاد مختلف آن پرداخته اند.
رسانه‌های اصلاح طلب
مرگ یا احیای برجام؟
روزنامه آرمان ملی در یادداشتی به قلم پرستو بهرامی‌راد روزنامه‌نگار نوشت: احیای قرارداد برجام وارد پیچیدگی جدیدی شده است. از ۲۰ ژانویه که جو بایدن وارد کاخ سفید شد، حرف و حدیث‌ها پیرامون برجام بسیار ضد و نقیض است. با اینکه جو بایدن در کارزارهای انتخاباتی خود بارها از بازگشت به برجام سخن گفته بود، اما امروز شاهدیم که علاوه بر اینکه بازگشت به برجام از فرامین اولیه بایدن نیست؛ از واشنگتن هم پالس‌های جدیدی در خصوص شرایط جدید در مورد برجام فرستاده می‌شود. در واقع به نظر می‌رسد جنگ لفظی برای گرفتن امتیازات بیشتر از ایران بر سر میز مذاکره در دولت بایدن شکل گرفته است. آنتونی بلینکن در اولین روز کاری‌اش به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا در کنفرانس خبری خود گفته است: «ایالات متحده می‌خواهد به توافق اتمی با جمهوری اسلامی بازگردد، اما ایران باید قدم اول را بردارد.» در واقع با اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا از برجام خارج شده است، به نظر می‌رسد ایالات متحده تاکید دارد نخست ایران باید به تعهدات برجامی خود عمل کند.
آمریکا در نهایت به برجام برمی‌گردد
خبرگزاری ایسنا به گفت و گو با حشمت‌الله فلاحت‌پیشه کارشناس مسائل سیاسی پرداخت و نوشت: تاریخ نشان داده برجام موضوعی بین ایران و آمریکا بوده و بازیگران دیگر عمدتا سیاهی لشکر هستند، بازگشت به برجام فقط در صورتی انجام می‌شود که این دو کشور بخواهند آن را احیا کنند. اگر موضع منفی بازیگران اروپایی مانند فرانسه و به میزان محدودتری آلمان نبود، اروپایی‌ها می‌توانستند فرجه مشخصی را برای بازگشت همزمان همه طرف‌ها به برجام مشخص کنند، اما موضع‌گیری اخیر این کشورها خصوصا فرانسه کار را دشوار کرده است. اختلافات بین این کشورها با آمریکا نیز بگونه‌ای است که آمریکا نمی‌تواند جایگاه میانجی‌گری در برجام را به این کشورها بدهد.
سندی مهم برای تنش‌زدایی از روابط ایران و آمریکا
خبرگزاری ایلنا به گفت و گو با مرتضی مکی تحلیلگر ارشد مسائل اروپا و آمریکا پرداخت و آورد: موضع دولت فرانسه موضع جدیدی نیست و در روند مذاکره منتهی به برجام در سال ۲۰۱۵ نیز فرانسوی‌ها تلاش کردند به نوعی ملاحظات اسرائیل و عربستان را در برجام مدنظر قرار دهند. به طوری که چند ساعت منتهی به امضای برجام آقای فابیوس وزیر خارجه وقت فرانسه مذاکرات را ترک کرد و به پاریس بازگشت. تحلیلی که از این سیاست فرانسه انجام شد این بود که فرانسوی‌ها تلاش دارند نقش پلیس بد را بازی کند، اما در واقع این بود که فرانسوی ها تحت فشاری که از سوی اسرائیل و عربستان به آنها وارد می‌شد و به دلیل اینکه امضای برجام بر خلاف خواست سیاست‌های منطقه‌ای عربستان و اسرائیل بود این کار را انجام دادند؛ اما نتوانستند در برابر مقاومت آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی مقاومت کنند و از این رو آقای فابیوس به ژنو بازگشت و توافقنامه برجام را امضا کرد. بلافاصله بعد از امضای توافقنامه برجام نیز اولین هیات‌هایی که در سطح گسترده به ایران آمدند خودروسازان و دیگر شرکت‌های آنها پیشتاز حضور در بازارهای ایران بودند. فرانسوی‌ها تلاش می‌کنند که ملاحظات اسرائیل و عربستان را در احیای برجام مدنظر قرار دهند و آنها را در برجام شرکت دهند که به هیچ وجه از سوی ایران پذیرفته نمی‌شود.
رسانه‌های اصولگرا
بایدن، سوپرمن نیست
روزنامه صبح نو به گفت و گو با نصرالله تاجیک کارشناس مسائل سیاسی پرداخت و نوشت: اگر برجام را مورد توجه قراردهیم، می‌بینیم که جو بایدن دنبال حفظ منافع آمریکاست، نه ایران. باید دقت کنیم که تمام معادلات تغییر نمی کند و ممکن است روش حل معادلات با هم متفاوت باشد. اینکه ایران باید به برجام برگردد یا آمریکا، باید گفت که این آمریکاست که قطعنامه بین‌المللی برجام را بلااجرا گذاشته و شورای امنیت به‌راحتی درباره این قطعنامه کم‌کاری کرد. این آمریکاست که باید اول به برجام بازگردد. آمریکا باید بداند به دلیل اشتباهات ترامپ در شرایطی نیست که بخواهد برای برجام شرط بگذارد. آنچه اکنون عنوان کرده‌اند و در رسانه‌ها منتشر می‌شود، شرط نیست. وقتی دولتی سرکارمی‌آید، طبیعی است که از موضع بالا سخن می‌گوید تا به یک حداقلی در مذاکرات دست یابد. این مذاکرات است که مشخص می‌کند نتیجه کار به چه سرانجامی دست می‌یابد. چند عامل را در این سخنان آمریکایی‌ها باید دید؛ باید ظرفیت زمانی را در نظر بگیریم و اینکه دولت بایدن چه شرایطی دارد؛ اینکه قصد مذاکرات طولانی دارد یا خیر.
آقای مکرون! ایران زیر بار نمی رود و ارتباطی هم به ریاض ندارد
خبرگزاری خبر آنلاین به گفت و گو با عبدالرضا فرجی راد، کارشناس مسائل بین الملل پرداخت و نوشت: پیش از خروج ترامپ از کاخ سفید اروپایی ها تلاش می کردند تا هر چه سریع تر بتوانند تکلیف برجام را روشن کنند. اما با آمدن بایدن به کاخ سفید به نظر می آید که فرانسه هم سیاست جدیدی را در پیش گرفته است. چرا مکرون ناگهان در نقش سخنگوی ریاض ظاهر شده؟ حرف آقای مکرون مقداری غیر منتظره بود. اما یکی از مسائلی که باید به آن توجه کنیم این است که در دوره ترامپ، او با نزدیکی به سعودی ها و فشاری که به ریاض می آورد، درآمدهای نفتی عربستان را به دست می آورد و معاملات بسیار کلان و میلیارد دلاری بین سعودی ها و ایالات متحده انجام می گرفت. فرصت هایی که در اختیار اروپا و به ویژه فرانسه در دوره ترامپ بوده در این دوره کاهش یافته.
با برجام، اقتصاد ایران در مسیر پیشرفت قرار می‌گیرد
خبرگزاری ایمنا به گفت و گو با هوشنگ شجری، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان پرداخت و آورد: اگر برجام اجرا شود و تحریم‌ها برداشته شود قطعاً اقتصاد ایران در مسیر پیشرفت قرار می‌گیرد؛ مانند زمان گذشته که برجام منعقد شد و در پی خود تحولات فراوانی را هرچند در کوتاه‌مدت به دنبال داشت. موانع سرمایه‌گذاری رفع شد و دروازه‌های ورود تکنولوژی به روی دیگر کشورها گشوده شد به طوری که شرکت‌های فراوانی وارد ایران شدند که قرار بود اقدامات بسیار مطلوبی را به انجام رسانند؛ از طرفی تورم هم به کمتر از ۱۰ درصد رسید و نرخ ارز، مدت‌ها بر کمتر از ۴ هزار تومان ثابت بود. مورد قابل تأمل تر آنکه ایران توانست در روابط خود با کشورهای شرق و غرب جهان تعادلی را برقرار کند زیرا این موضوع همیشه برای ایران گران تمام می‌شد و معمولاً ناچار به وابستگی به یکسو بود ولی با انعقاد برجام تعادلی ایجاد شد که متأسفانه خروج آمریکا تمام این دستاوردهای را تحت‌الشعاع خود قرارداد. حال امیدواریم که اگر مجدداً برجامی ایجاد شود و تحریم‌ها رفع گردد دوباره شاهد پیشروی ایران باشیم چراکه این اتفاق آغازی برای رشد و پیشرفت اقتصاد خواهد بود و کشور را در مسیر ثبات قرار خواهد داد.
عربستان؛ اهرم تازه آمریکایی‌ها برای امتیازگیری از ایران
خبرگزاری خبرآنلاین نوشت: سیاست ایالات متحده آمریکا را می توان در قالب سیاست کمتر در برابر کمتر بررسی کرد. این سیاست از نظر آمریکایی ها بدان معناست که کمتر امتیاز بدهند و در عین حال از ایران بخواهند آنچه را که در حوزه هسته ای انجام داده کمتر کند. بدین گونه که غنی سازی کمتر شده و تولید اورانیوم غنی شده نیز کاهش یابد. در چارچوب این سیاست هر بهانه ای باید به یک امتیاز تبدیل شود. به عنوان مثال بهانه هایی که در این زمینه مطرح می شود بدین شکل است: ایران باید به تعهدات کامل خود در برجام بازگردد و سپس آمریکا به آن برگردد. بازگشت ایران به برجام باید مورد راستی آزمایی قرار گیرد تا آمریکا بتواند به آن برگردد. کشورهای منطقه باید در مذاکرات هسته ای جدید حضور پیدا کنند. در برجام باید مراحل بعدی را نیز در نظر داشت. از نظر آمریکایی ها موارد مذکور باید همگی تبدیل به ابزار فشار علیه ایران شود. نه تنها به این دلیل که ایران از تعهدات برجامی خود پیروی کند، بلکه به این دلیل که در مراحل پس از برجام نیز جمهوری اسلامی ایران آمادگی مذاکره در خصوص سایر موضوعات حساس را داشته باشد. در این بین مشارکت کشورهای عربی در مذاکرات برجامی شاید برای آمریکایی ها خیلی اهمیت نداشته باشد، اما از این منظر که می توانند بابت آن امتیازی از ایران دریافت کنند حائز اهمیت است.
بازگشت آمریکا به برجام به صورت اتومات نیست
روزنو به بازتاب سخنان سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه پرداخت و نوشت:ما منتظر اقدام آمریکا هستیم. اقدام هم یک رفع تحریم موثر و این یعنی همه تحریم‌هایی که بعد از روی کار آمدن ترامپ با گردن کشی درباره نرم‌های بین‌المللی و قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام رخ داد باید به صورت موثر لغو شوند و ما باید آثار رفع تحریمی را در ایران ببینیم. یک امضا بر روی کاغذ کفایت نمی‌کند و پاسخش امضا بر روی کاغذ است. ما آنچه منتظریم اظهارنظر این و آن نیست. سرمایه این ملت قابل دسترسی باشد. نفت مبادله و پولش برگردد و زنجیره‌ای از آثار رفع تحریمی را ببینیم. هر زمان این اقدام را از سوی آمریکا ببینیم متناسب با آن پاسخ خواهیم داد. بازگشت آمریکا به برجام به صورت اتومات نیست، با یک امضا خارج شدند و با یک امضا نمی‌توانند وارد شوند. اگر دولت بایدن دنبال تصحیح مسیر غلط آمریکاست باید اقدام کند. ما تنها به اقدام آمریکا نگاه خواهیم کرد و همچنان منتظریم ببینیم اقدامی صورت می‌دهد و اقدام آن مبنای پاسخ متناسب ما خواهد بود. هیچ مذاکره دوجانبه‌ای با آمریکا نه لازم است و نه در این خصوص خواهیم داشت. آمریکا لازم است به تعهداتش برگردد و اگر این اقدام صورت بگیرد در چارچوب کمیسیون مشترک برجام امکان گفت‌وگو است.
بایدن با یک فرمان اجرایی ساده می‌تواند به برجام بازگردد
خبرگزاری فارس به بازتاب مقاله «حسن قشقاوی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در اسپانیا پرداخت و آورد: نقطه آغازین شکل‌گیری مذاکرات منتهی به توافق برجام به سفر اینجانب به مسقط در سال ۲۰۱۱ به عنوان معاون وقت وزیر امور خارجه برمی‌گردد. طی آن سفر در ملاقاتی که با نماینده پادشاه عمان داشتم، خلاصه‌ای از محتوای پیام‌های مبادله شده بین سلطان قابوس و اوباما که حاوی پیشنهاداتی از سوی دولت آمریکا در ارتباط با موضوع برنامه هسته‌ای ایران بود در اختیار اینجانب قرار گرفت که در ادامه مبنای مذاکرات مسقط و متعاقب آن مذاکرات هسته‌ای بین ایران و کشورهای ۱+۵ و دستیابی به توافق برجام قرار گرفت. توافقی که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، مورد تأیید و پشتیبانی سازمان ملل متحد نیز قرار گرفت.
فرجام سخن:
با پایان یافتن دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ و روی کار آمدن چهره ای که از حامیان و امضا کنندگان توافق برجام بوده است، تحرکات دیپلماتیک میان طرف های برجام افزایش یافته است و در این میان متولیان سیاست خارجی ایران، تمام توان خود را برای پایان دادن به تحریم های ظالمانه علیه ایران به کار بسته اند تا هر چه زودتر موانع تعامل اقتصادی با جهان برداشته شود.
نظر شما