آن روی سکه شرط های واشنگتن

«تونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا روز گذشته در مصاحبه با شبکه ان بی سی، بار دیگر تمایل واشنگتن برای بازگشت به برجام را تکرار کرد و در عین حال، برای این بازگشت باز هم یک شرط تکراری مطرح کرد و البته این بار، متوسل به یک ادعای تازه شد.

او ضمن تکرار تمایل کشورش به بازگشت تعهداتش در قبال برجام، بدون اشاره به اینکه این دولت آمریکا بود که در سال ۲۰۱۸میلادی از این توافق خارج شد، گفت که اگر ایران به تعهدات برجامی اش بازگردد، آمریکا هم تمایل به انجام این کار دارد. البته این شرط گذاشتن، موضوع تازه ای نیست چرا که قبلا هم از سوی او چند مقام دیگر دولت جدید آمریکا تکرار شده است.

آنچه در حرف های دیروز وزیر خارجه دولت بایدن تازگی داشت، طرح یکی دو ادعا بود؛ ادعاهایی که به اعتقاد ناظران سیاسی، می تواند حکایت از تقلای دولت جدید واشنگتن برای فراهم شدن زمینه بازگشت آبرومند آن به توافق هسته ای داشته باشد.

بلینکن در ادعای دیروزش گفت: «اگر ایران همچنان به گام های کاهش تعهدات برجامی اش ادامه دهد، تنها چند هفته با تولید مواد لازم برای ساخت یک سلاح هسته‌ای فاصله خواهد داشت». او مدعی شد که در وضعیت کنونی ایران فقط به چند ماه دیگر برای دستیابی به مواد شکافتی لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای زمان نیاز دارد.

اما پشت پرده طرح چنین ادعاهایی از سوی مرد اول دستگاه دیپلماسی دولت بایدن چیست؟ در روی دیگر سکه بازی سیاسی دولت جدید واشنگتن پیرامون برجام، چه چیزی نقش بسته است؟

به باور ناظران، بلینکن با ایجاد یک فضای رعب و وحشت کاذب با بهانه قرار دادن فعالیت های ایران و طرح دروغی با عنوان نزدیک شدن تهران به مرحله دستیابی به سلاح هسته ای، قصد دارد اینگونه به جامعه جهانی القا کند که در چنین شرایطی، انجام هر اقدام لازم و سنجیده که بتواند به کاهش تنش و بازگشت به یک برجام موثر کمک کند، ضروری است.

همچنین تعیین شرط و شروط از سوی واشنگتن برای تهران، شاید به این معناست که کاخ سفید می خواهد توجه جهان را به این جلب کند  که این کاخ سفید است برای دیکران شرط و شروط می گذارد تا بلکه از این طریق برای خود حفظ آبرو کند.

همچنین توسل بلینکن به تاکتیک های دیپلماتیک چون طرح ادعای نزدیک بودن ایران به دستیابی به سلاح هسته ای شاید به این دلیل است که دولت جدید واشنگتن می خواهد به جهان بگوید که بعد از چهار سال شکست حداکثری دولت قبلی واشنگتن و به بن بست رسیدن تمام راه های غیر منطقی در قبال ایران، اکنون پذیرفتن خواسته تهران، تنها راه پیش پای کاخ سفید است.

اشتیاق دولت بایدن برای بازگشت به برجام، حالا دیگر بر کسی در جهان پوشیده نیست. بایدن حتی در تبلیغات انتخاباتی اش، این موضوع را از اولویت هایش ذکر کرده بود. آمریکا که با یک امضای رئیس جمهوری وقتش در سال 2018 از برجام خارج شد، اما حالا دیگر نمی تواند با یک امضا به این توافق بازگردد و برای بازگشت معنادار به توافق هسته ای، نیازمند برداشتن یک سری گام های عملی مطابق با خواست ایران است.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران روز گذشته درباره بازگشت آمریکا به برجام گفت: منتظر اقدام آمریکا هستیم یعنی رفع تحریم موثر. رفع تحریم‌ موثر یعنی تحریم‌هایی که بعد از روی کار آمدن ترامپ ... رخ داد، به شکل موثر لغو شوند. به شکل موثر لغو شدن یعنی باید آثار رفع تحریم‌ها را مشاهده کنیم و یک امضا روی کاغذ کافی نیست.  

حالا چند روزی است مذاکرات دولت جدید آمریکا با اروپا برای بررسی زمینه های حفظ  و بازگشت به برجام کلید خورده است. واشنگتن گویا به ظرفیت متحدانش در آن سوی آتلانتیک متوسل شده و از اروپا خواسته است تا راهی آبرومند پیش پای کاخ سفید برای بازگشت آمریکا به برجام بگذارد.

روز گذشته پیتر استانو سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با بیان اینکه « اتحادیه اروپا دنبال راهی برای بازگشت آمریکا به برجام است» گفت که رایزنی «جوسپ بورل» با «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا اولین گام عملی برای حفظ برجام است و تلاش‌ها در این چارچوب ادامه دارد.

پیتر استانو در جلسه توجیهی با خبرنگاران افزود: اتحادیه اروپا به دنبال راهی برای بازگشت آمریکا به برجام است و اینکه ایران هم به اجرای کامل این توافق برگردد.

وی با اشاره به تماس بلینکن و بورل افزود که این مساله در سطوح مناسب پیگیری خواهد شد.

بلینکن و بورل روز پنجشنبه، نهم بهمن ماه با یکدیگر به صورت تلفنی گفت‌وگو کردند اما جزئیاتی درباره مکالمه آن‌ها منتشر نشده است.

سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته پیش گفته بود که حفظ برجام نیازمند دیپلماسی حداکثری است.

او روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت: اتحادیه اروپا آمادگی دارد تا با آمریکا در رابطه با پرونده ایران همکاری کند. به ویژه با تغییر دولت آمریکا ضروری است که راهی را برای بازگشت آمریکا به برجام پیدا کنیم، چون این توافق عنصر اصلی در ساختار منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای جهانی است.