به گزارش ایرنا از مسکو، دور جدید اعتراضات در روسیه با ورود ناوالنی به مسکو از برلین در روز ۱۷ ماه ژانویه (۲۸ دی ماه) که بلافاصله به دستگیری وی انجامید، آغاز شد.
اعتراضات در روسیه به دستگیری ناوالنی به گفته تحلیلگران در واقع آتش زیر خاکستر بود و آنگونه که مقامات این کشور می گویند، مخالفان دولت مسکو با حمایت و هماهنگی برخی غربی ها از ماهها قبل برای آن برنامه ریزی کرده بودند. در واقع گروه های لیبرال مخالف دولت روسیه از تابستان گذشته که اعتراضات به اصلاحات در قانون اساسی روسیه را کلید زدند، برای دور جدید اعتراضات شهری آماده شده بودند.
سازمان اجرای احکام قضایی روسیه علت دستگیری ناوالنی را نقض مکرر شرایط حبس تعلیقی وی عنوان کرد که حتی پیش از سفر به آلمان برای مداوا در ماه اکتبر بارها تکرار شده بود.
به دنبال دستگیری ناوالنی، مخالفان غربگرای دولت روسیه از چند گروه سیاسی ازجمله جنبش سالیدارنستی (همبستگی) و آترکیتایا راسیا (روسیه باز) فراخوان داده و مردم را دعوت به برگزاری اعتراضات در شهرهای مختلف روسیه کردند.
این اعتراضات روز یکشنبه هفته گذشته در ۳۵ شهر روسیه ازجمله مسکو و سن پترزبورگ برگزار شد و در آن بر اساس اطلاعات مختلف تا ۳۵۰۰ نفر دستگیر شدند.
روز یکشنبه این هفته نیز اعتراضات در چند شهر روسیه ادامه داشت اما تعداد افرادی که در این اعتراضات شرکت کرده بودند نسبت به هفته گذشته به مراتب کمتر بود و در شهرهای کمتری این اعتراضات رخ داد و در مجموع تا ۴۰۰ نفر از افراد شرکت کننده در اعتراض ها توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
برای درک مساله اعتراضات روسیه باید به سه بعد مساله ناوالنی شامل جنبه قضایی این پرونده و جنبه های سیاسی داخلی و بین المللی آن پرداخت.
جنبه قضایی پرونده ناوالنی
ناوالنی در شش سال اخیر در دو پرونده اختلاس کلان متهم شده بود.
وی سه سال پیش در پرونده اختلاس کلان از کارخانه چوب بری «ایو روشه» روسیه به ۳.۵ سال حبس تعلیقی متهم شده بود و برادرش اولگ ناوالنی به ۳ سال حبس در زندان متهم شد.
ناوالنی در مجموع در این پرونده و نیز پرونده اختلاس از شرکت تولید چوب «کریو لس» متهم به اختلاس و حیف و میل ۳۷ میلیون روبل (حدود ۵۰۰ هزار دلار) شده بود.
وی تمام این اتهامات را رد کرده و آن را دارای ماهیت سیاسی خوانده که بخاطر فعالیت های سیاسی به وی وارد شده است و به گفته وی در واقعهیچ کار خلاف قانون انجام نداده است.
اما بر اساس اطلاعات رسانه های روسیه، ناوالنی زمانی که مشاور نیکیتا بلیخ استاندار سابق استان کیروف روسیه (بلیخ به جرم گرفتن ۳۰۰ هزار دلار رشوه در زندان بسر می برد) بود، در دو کارخانه بزرگ چوب بری این منطقه جنگلی روسیه اختلاس های کلان داشته است.
اما کمیته پیگیری قضایی روسیه ۱۰ دی ماه «الکسی ناوالنی» را به مورد جدید اختلاس کلان متهم کرد.
سوتلانا پترنکو سخنگوی کمیته پیگیری قضایی روسیه در این رابطه به شبکه تلویزیونی روسیه۲۴ گفت: در مورد ناوالنی پرونده کیفری با موضوع حیف و میل ۳۵۶ میلیون روبل (۴ میلیون و ۷۴۵ هزار دلار) از پول هایی که برای تامین مالی سازمان های تحت امر وی ازجمله بنیاد مبارزه با فساد مالی از مردم جمع آوری شده، گشوده شده است.
به گفته وی، ماموران کمیته پیگیری قضایی روسیه، علیه ناوالنی شواهد کافی برای گشودن پرونده کیفری جدید جمع آوری کرده اند.
براساس اطلاعات رسانه های روسیه، ناوالنی ریاست «بنیاد مبارزه با فساد مالی»، بنیاد حمایت از رسانه ها به نام «زمان پنجم سال»، «بنیاد برنامه ریزی و هماهنگی دفاع از حقوق بشر»، «بنیاد تامین حقوق شهروندان» و «سازمان دفاع از حقوق انسانها» را برعهده دارد و برای تامین مالی این مراکز ۵۶۰ میلیون روبل (معادل ۷ میلیون و ۴۶۰ هزار دلار) پول از مردم ازجمله سرمایه داران جمع آوری کرده است.
به گفته سخنگوی کمیته پیگیری قضایی روسیه، ناوالنی ۳۵۶ میلیون روبل را برای تفریح و خوشگذرانی در کشورهای دیگر و استفاده های شخصی مصرف کرده است.
خبرگزاری ریانووستی، از احتمال محکوم شدن ناوالنی به پرداخت یک میلیون روبل (حدود ۱۳ هزار دلار) جریمه و ۱۰ سال حبس خبر داده بود.
اما دادگاه مسکو روز سه شنبه (روز گذشته) ۳.۵ سال حبس تعلیقی ناوالنی را به حبس واقعی تبدیل کرد و با احتساب مدتی که در بازداشت خانگی بسر برده است دو سال و هشت ماه در زندان حبس خواهد بود.
جنبه سیاسی داخلی پرونده ناوالنی
مساله ناوالنی از دیدگاه سیاسی داخلی روسیه اهمیت خاصی دارد زیر ناوالنی توانسته است به عنوان تنها رهبر مخالفان در صحنه سیاسی این کشور ظاهر شود.
امروز از «سرگئی اودالتسوف» رهبر جنبش چپ گرای جبهه چپ (از افراد نزدیک به ناوالنی) که تا ۱۰ سال پیش می توانست هزاران نفر را در اعتراض های ضددولتی به خیابانها بکشاند خبری نیست و وی پس از مدتی حبس به دلیل شرکت در تظاهرات غیرقانونی آزاد شده و ازنظر فعالیت های سیاسی خاموش شده است.
'ادوارد لیمونف' رهبر جنبش 'روسیه دیگر' که از سران مخالفان دولت روسیه تا سال ۲۰۱۶ بود دو سال پیش درگذشت.
میخاییل کاسیانف نخست وزیر پیشین روسیه (در دوره نخست ریاست جمهوری روسیه از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴) نیز که تا دو سال پیش رهبری حزب غربگرای پارناس را در روسیه برعهده داشت، ظاهرا فعالیت های سیاسی خود را متوقف کرده است.
در این شرایط میدان وسیعی برای رهبری مخالفان دولت روسیه خالی شده است و ناوالنی آماده شده بود تا این خلاء را پر کند و شرایط را برای انتخابات دومای روسیه که در ماه سپتامبر سال ۲۰۲۱ برگزار می شود، آماده کند.
ناوالنی قبل از حکم حبس ۳.۵ سال خود بخوبی می دانست که به دلیل سوء پیشینه کیفری با توجه به بازداشت خانگی، اجازه شرکت در انتخابات دوما را ندارد و قوانین روسیه به وی چنین اجازه ای را نمی دهد.
اما او می توانست بدون آن که خود در انتخابات شرکت کند با رای آوردن طرفدارانش، دارای فراکسیونی از مخالفان دولت در دومای روسیه شود و هم اکنون نیز که وی به زندان محکوم شده است، به تلاش برای انسجام صفوف طرفداران خود از داخل زندان و با کمک همپیمانان خود ازجمله ایلیا یاشین رئیس شورای محلی منطقه کراسنوسلسک مسکو ادامه دهد.
برخی کارشناسان بر این باورند عامل مهمی که باعث عصبانیت مقامهای روسیه از ناوالنی شد طرح ادعایی در مورد مقامهای روسی بویژه شخص ولادیمیر پوتین بود.
ناوالنی زمانی که در برلین برای مداوا بسر می برد فیلم ۹۰ دقیقه ای تهیه کرد که در آن صحنه هایی از کاخی را منتسب به پوتین در منطقه گلنجیک مونتاژ شده بود.
بعدا معلوم شد که این فیلم که بنیاد مبارزه با فساد در روسیه به ریاست ناوالنی منتشر کرده است با برنامه رایانه ای تهیه شده و خبرنگاران با حضور در آن و فیلمبرداری از بخش های مختلف نشان دادند که هتل بسیار مجلل نیمه کاره است و به این ترتیب ادعای ناوالنی علیه پوتین که به عنوان جرقه برای اعتراضات در دو هفته اخیر در روسیه عمل کرد، دروغ از آب درآمد.
در شبکه تلویزیونی راشاتودی هم فیلمی از دستیار ناوالنی در انگلیس پخش و اعلام شد که افراد نزدیک به ناوالنی با عامل سازمان اطلاعاتی انگلیس ام. آی-۶ در ارتباط بوده و درخواست کمک مالی برای افزایش اقدامات علیه دولت روسیه کرده اند.
ابعاد بین المللی پرونده ناوالنی و اعتراضات
بسیاری بر این باورند که وضعیت پیرامون ناوالنی در واقع طرحی از سوی غرب است که برای بی ثبات کردن اوضاع روسیه و اعمال فشار بر این کشور و تغییر سیاست های آن برنامه ریزی شده است.
مقامهای روسیه نیز بر این باورند که ناوالنی عامل سازمان های اطلاعاتی غرب است و در راستای خواسته های آنها و علیه دولت روسیه اقدام می کند.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در یکی از مصاحبه های خود ناوالنی را عامل سازمان سیا خواند که به دستور این سازمان اقدام می کند.
پوتین متهم کردن روسیه در این مساله بدون ارائه شواهد را بیجا خواند و یادآوری کرد که برای روشن شدن وضعیت پیرامون ناوالنی نیاز به تحویل مواد بیولوژیکی مربوط به (بیماری) ناوالنی از طرف متخصصان آلمانی به روسیه، نتایج آنالیزهای گرفته شده از ناوالنی و همکاری طرف آلمانی با پزشکان روسیه، وجود دارد.
مساله بازداشت ناوالنی همان طور که پیش بینی می شد بر روابط روسیه و کشورهای غربی تاثیر منفی گذاشت و در واقع در آستانه آغاز دوره ریاست جمهوری جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا به عامل جدید و بسیار قوی تنش آفرین در روابط مسکو و واشنگتن تبدیل شد.
رد پای غرب در سناریوی ناوالنی
«سرگئی میخییف» رییس مرکز فناوری های سیاسی روسیه معتقد است که آمریکا از مساله دستگیری ناوالنی حداکثر بهره برداری را کرده و امکان برای برپایی اعتراضات در شهرهای مختلف روسیه را فراهم کرد.
میخییف در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در مسکو خاطرنشان کرد که تا مدت اندکی پیش از اعتراضات روسیه، آمریکا بخاطر حمله به کنگره آمریکا در روز ششم ماه ژانویه جاری در مرکز توجه افکار عمومی جهانی قرار داشت.
وی افزود: اما به فاصله کمی پس از این حادثه در واشنگتن که وجهه دمکراسی آمریکایی را بشدت مخدوش کرد، ناوالنی به روسیه بازگشت که زمان برای این اقدام وی به هیچ وجه تصادفی نیست و حوادث آمریکا با اعتراضات در روسیه در درجه دوم اهمیت بین المللی قرار گرفته است.
آندره سیدروف رئیس دانشکده سیاست جهانی دانشگاه دولتی مسکو (ام. گ. او) نیز بر این عقیده است که واشنگتن سعی دارد از مساله ناوالنی و اعتراضات در روسیه برای مداخله در امور داخلی این کشور استفاده کند تا بتواند از روسیه امتیاز بگیرد.
سیدروف در گفت و گو با ایرنا، خاطرنشان کرد که سفارت آمریکا در مسکو مجری این طرح بود و با انتشار نقشه مسیر برگزاری اعتراضات در هفته گذشته ازجمله با نشان دادن راه ورود به کاخ کرملین، در واقع به معترضان خط داد.
وی خاطرنشان کرد که روسیه با قاطعیت با این طرح آمریکا مقابله کرده و ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه در سخنانی این اقدامات غیردوستانه را محکوم کرد.
مقام دانشگاهی روس یادآوری کرد که جان سالیوان سفیر آمریکا در مسکو به وزارت خارجه روسیه احضار شد و مراتب اعتراض مسکو به اقدامات مداخله جویانه آمریکا به وی ابلاغ و تذکر داده شد که طرف آمریکایی این اقدامات را تکرار نکند.
در نهایت می توان گفت که آمریکا برای تحریم جدید روسیه در مساله ناوالنی آماده می شود و میت رمنی سناتور جمهوریخواه اعلام کرده که طرح قانونی برای تحریم جدید روسیه آماده شده است.
به عقیده کارشناسان این احتمال وجود دارد که آمریکا متحدان غربی خود را هم علیه روسیه برانگیزد و امکان همکاری مسکو با کشورهای اروپایی ازجمله در طرح هایی همچون خط لوله گاز نورد استریم که مراحل پایانی ان در دریای بالتیک اجرا می شود را ازبین ببرد.
به این ترتیب آمریکا از پرونده ناوالنی که یک مساله داخلی روسیه است و شمار زیادی از افراد شبیه ناوالنی در زندان های آمریکا حبس های طولانی مدت سپری می کنند، یک برنامه بزرگ بین المللی برای فشار بر مسکو ایجاد کرده که آغازگر دور جدیدی از رویارویی بین مسکو و غرب را برای بازدارندگی این کشور در صحنه بین المللی است و واشنگتن این برنامه را در کنار برنامه دیگر برای مهار چین قدرت بزرگ بین المللی به اجرا در می آورد.
وزارت خارجه روسیه هم حضور دیپلمات های خارجی در دادگاه ناوالنی را که سه شنبه در مسکو در جریان داشت، دخالت آشکار در امور داخلی این کشور اعلام کرد.
ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه در مطلبی در شبکه اجتماعی فیس بوک نوشت: در دادگاه بررسی پرونده ناوالنی که امروز سه شنبه در شهر مسکو در جریان است، نزدیک به ۲۰ دیپلمات سفارتخانه های کشورهای غربی همچون آمریکا، انگلیس، بلغارستان، لهستان، لتونی، لیتوانی و اتریش حضور داشتند که مداخله آشکار غرب را در امور داخلی روسیه و با موضوع ناوالنی فاش کرد.
زاخارووا تصریح کرد: این اقدام آنها (حضور در دادگاه)، مداخله صرف در امور داخلی یک کشور مستقل نیست. این در واقع نقش غیرقانونی و آشکار کشورهای غربی در تلاش های برای بازدارندگی روسیه را فاش می کند.
وی با طرح این سوال که آیا حضور دیپلمات های غربی، تلاش برای فشار بر قاضی های دادگاه است، تصریح کرد: این احتمال را بعید نمی دانم که نمایندگان کشورهای غربی به عنوان مثال انگلیسی و آمریکایی تا اندازه زیادی روی اقدامات خلاف قانون در شهرهای روسیه متمرکز شده اند.
به گفته خانم زاخارووا، کشورهای غربی برای سرپوش گذاشتن بر بحرانی که گریبان نظام لیبرالی غرب را گرفته است در امور داخلی روسیه مداخله می کنند.
وی در همین حال به این نکته اشاره کرد که مقامهای اتحادیه اروپا به حوادث و اعتراضات در کشورهای اروپایی ازجمله در هلند که ماموران پلیس با خشونت با معترضان رفتار کردند توجه نمی کنند و با نادیده گرفتن این رویدادها توجه خود را به حوادث در روسیه متمرکز کرده اند که نشانه اعمال سیاست معیارهای دوگانه است.
و البته پسکوف سخنگوی ریاست جمهوری روسیه هم امروز به خبرنگاران گفت که مساله الکسی ناوالنی که به ۳.۵ سال زندان محکوم شد روی اوضاع سیاسی روسیه تاثیر قابل توجهی نمی گذارد.
نظر شما