کتاب‌هایی برای سفر نرفتن

به گزارش روز پنجشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، اکنون بیش از یک سال است که کرونا سفر رفتن را محدود و یا حتی ممنوع کرده است اما شوق سفر رفتن را هیچ گاه نمی‌توان نادیده گرفت. هفته‌ای که گذشت دو رویداد مهم را در خود داشت، نخست روز جهانی راهنمایان گردشگری و دیگری تولد ابن بطوطه جهانگرد بزرگ که سفرنامه او یکی از مشهورترین آثار در حوزه سفرنامه‌نویسی است. حالا که سفر نمی‌رویم این دو رویداد، فرصت مناسبی است که درباره سفر بخوانیم.

۲۱ فوریه مصادف با دوم اسفند روز جهانی راهنمایان گردشگری است، اولین بار در سال ۱۹۹۰ توسط فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های راهنمایی گردشگری (World Federation of Tourist Guide Associations (WFTGA)) و زمانی که تنها ۱۵ کشور در سراسر دنیا در آن نقش داشتند، این روز نامگذاری  و جشن گرفته شد، اکنون بیش از ۷۰ کشور جهان روز راهنمای گردشگر را جشن می‌گیرند.

جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی‌ نیز از سال ۱۳۸۰ توسط ۱۰ نفر از راهنمایان شکل گرفت و اکنون نزدیک به ۱۰۰۰ عضو دارد، این نهاد گردشگری با مجوز رسمی از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کار خود را آغاز کرده است.

دومین جهانگرد در جهان!

ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن محمد بن ابراهیم لواتی طنجی که او را به نام ابن بطوطه (۷۰۳- ۷۷۹ ق/ ۱۳۰۴- ۱۳۷۷ م) می‌شناسیم، جهانگرد معروف اهل مغرب (مراکش فعلی) است.

درباره او جز آنچه در سفرنامه‌اش آمده است، اطلاعات دیگری به دست نیامده، وی علوم دینی را بر اساس تعالیم مذهب مالکی آموخته بود چون در سفرهایش به قضاوت میان مردم می‌پرداخت.

سفر ابن بطوطه در ۲۲ سالگی آغاز شد، قصد او به جا آوردن مراسم حج بود اما این سفر بیش از ۲۹ سال طول کشید و سفر او را ۷۵ هزار میل برابر با ۱۲۰ هزار کیلومتر، تخمین زده‌اند. او در طول همین سفر ازدواج کرد و طلاق گرفت. ابن بطوطه به مصر و اسکندریه و قاهره، حجاز و مکه و انجام حج، ایران و عراق، یمن، شاخ آفریقا، کنیا و تانزانیا، سومالی، هند، سوریه، ترکیه سفر کرد و با عبور از دریای سیاه به ازبکستان رسید.

افغانستان و هندوکش و مغولستان، مالدیو، سریلانکا، چین، بخش پایانی جست‌وجوی او در آسیا بودند، وی پی از سال‌ها به خانه بازگشت و متوجه شد والدینش از دنیا رفته‌اند. سپس راهی اسپانیا شد، چند سال در سراسر صحرای جنوبی آفریقا جستجو کرد و در نهایت به امپراتوری مالی رفت.

سفرنامه ابن بطوطه به دستور یکی از امرای مراکش نوشته شد.

درباره زندگی او پس از نگارش سفرنامه اطلاعاتی در دست نیست اما گفته شده که وی به عنوان قاضی در مراکش کار کرده است و مدتی بعد درگذشته است.

محمدعلی موحد، ادیب و پژوهشگر برجسته تاریخ و ادبیات فارسی، در کتابی مهم‌ترین بخش‌های کتاب ابن بطوطه را در یک مجموعه با دسته‌بندی موضوعی گردآوری کرده است.

کتاب ابن بطوطه در ۲ بخش و ۶ فصل نگاشته شده است، بخش اول با عنوان سیاح  قصه‌گو، درباره زندگی شخصی او و شهرهایی که به آن سفر کرده است نوشته شده و بخش دوم با عنوان سیری در اجتماع و فرهنگ و سیاست، به موضوعاتی چون دنیای زنان در سفر ابن بطوطه، مدرسه، خانقاه، حکومت و دولت، می‌پردازد.

این کتاب در ۴۰۸ صفحه توسط نشر نی منتشر شده است.

چگونه درباره سفر بنویسیم

برای بسیاری از افرادی که اهل سفر هستند این اشتیاق که بتوانند درباره آنچه می‌بینند بنویسند، پیش آمده است، حالا که سفر نمی رویم، می توانیم با نوشتن خاطرات سفرهای گذشته، حال و هوای آن روزها را برای خود زنده نگه داریم.

کتاب چگونه سفرنویس شویم، در سال ۲۰۱۷ منتشر شده، این کتاب مثل یک کتاب راهنما به علاقه‌مندان به سفرنامه‌نویسی و وبلاگ‌نویسی سفر کمک می‌کند، داستان سفر خود را بنویسند و به نویسندگان و بلاگرها نشان می‌دهد که چگونه مطالب خود را در مجلات، روزنامه‌ها، کتاب‌های چاپی و حتی به صورت آنلاین منتشر کنند.

این کتاب یکی از بهترین منابع در زمینه‌ آموزش نویسندگی و بلاگری برای سفر است؛ شناخت سفر، فنون مصاحبه و یادداشت‌برداری، بازنویسی و ویرایش، نویسندگی برای مجله، سفرهای مطبوعاتی و تسهیلات رایگان، نگارش کتاب، ایجاد وبلاگ و وبلاگ‌نویسی، واقعیت‌هایی درباره سفرنامه‌نویسی، درآمدزایی به‌عنوان یک سفرنامه‌نویس و... سرفصل‌های این کتاب را تشکیل می دهند.

چگونه سفرنامه‌نویس شویم تألیف مشترک دان جورج و جانین ابرلی، با ترجمه سارا سادات مکیان، مجید حیدری و زهرا کوچکی مطلق از سوی انتشارات ایرانشناسی، در ۲۷۲ صفحه منتشر شده است.

سفرهای شگفت‌انگیز برای همه بچه‌ها

بچه ها همیشه سفر را دوست دارند، برای آنها عبور از شهرها و سرزمین‌ها هیجانی را به همراه دارد که فراموش نشدنی است، پژوهشگران معتقدند نوزادان در رحم مادر نیز سفرهایی که مادر باردار رفته را به خاطر خواهند آورد. کتابی که پر از سفرهای شگفت انگیز باشد، برای کودکان جذاب خواهد بود.

ماجراجویان بزرگ سفرهای شگفت‌انگیز، کتابی است که درباره بیست ماجراجو نوشته شده، افرادی که سفرهای شگفت‌انگیز و باورنکردنی‌ را تجربه کرده‌اند و الهام‌بخش بوده‌اند.

این کتاب درباره اولین افرادی که با فضاپیما به ماه سفر کرده‌اند، با ژرف‌پیما به اعماق اقیانوس رسیده‌اند، با هواپیمای تک‌نفره بر روی اقیانوس اطلس پرواز کرده‌اند، با ویلچر دنیا را گشته‌اند و کسانی که ناممکن‌ها را ممکن کرده‌اند، نوشته شده است.

الستر هامفریز، در این کتاب تلاش کرده تا با آوردن مثال‌های فراوان ثابت کند ماجراجویان بزرگ هم افرادی معمولی هستند، تنها تفاوت آن‌ها با دیگر انسان‌ها در این است که حاضر شده‌اند خطرات را بپذیرند، در مقابل سختی‌ها تاب بیاورند و نگذارند هیچ مانعی، حتی زندانی بودن، جلوی سفر شگفت‌انگیزشان را بگیرد. ماجراجویانی که به هیچ عنوان به جنسیت، ملیت، دین، رنگ پوست یا حتی دوره‌ تاریخی‌ خود محدود نشده‌اند.

این کتاب سال ۲۰۱۹ برنده‌ جایزه‌ کتاب سفر کودکان Ordnance Survey از بنیاد ادوارد استنفورد و برنده‌ جایزه‌ ALCS Educational Writers’ Award شد و همان سال در فهرست اولیه‌ نامزدهای جایزه‌ Blue Peter Book Award و فهرست نامزدهای نهایی جایزه‌ Teach Primary Book Awards قرار داشت.

ماجراجویان بزرگ سفرهای شگفت‌انگیز نوشته الستر هامفریز با تصویرگری کوین وارد در ۹۴ صفحه با ترجمه لیدا هادی توسط بخش کودک و نوجوان نشر اطراف (راه‌ راه) منتشر شده است.