«تحریم» واژه‌ای است که با نام آمریکا گره خورده و با شنیدن این واژه، ناخود آگاه نام این کشور متخاصم از ذهن می‌گذرد. کمتر کشوری را می‌توان در جهان یافت که تا کنون از گزند تحریم ها و تصمیم های اقتصادی این کشور در امان مانده باشد. جمهوری اسلامی ایران نیز از همان سال‌های آغازین انقلاب مورد تحریم‌های آمریکا قرار گرفت و تا به امروز نیز این تنگنا و تحریم تداوم داشته‌است.
هر چند در سال های نخست پسابرجام، تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری از ایران برداشته و گشایش هایی در حوزه اقتصادی برای کشور ما ایجاد شد اما در اردیبهشت ۱۳۹۷ با اعلام رییس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای، زمینه بازگشت تحریم‌های این کشور فراهم شد. تحریم‌هایی که مسوولان کشور همواره از تریبون های مختلف از آن با عنوان هایی چون «تروریسم اقتصادی»، «جنگ اقتصادی» و «جنگ تمام عیار» نام برده اند.
«مجید تخت روانچی» سفیر و نماینده دایم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد اوایل دی ماه پارسال در سخنانی در نشست مجازی شورای امنیت ملل متحد تاکید کرد: در چهار سال گذشته، آمریکا بیش از ۱۵۰۰ تحریم علیه ایران اعمال کرده و تمامی بخش‌های اقتصاد ایران را هدف قرار داده و تقریباً تمامی عواید ایران از برجام را از بین برده است. چنین تحریم‌هایی که انتظار می‌رود تعداد آنها حتی تا آخرین دقایق حضور دولت کنونی آمریکا در قدرت نیز افزایش یابد، در واقع یک «جنگ تمام عیار» است که در آن، ابزار اقتصادی جایگزین سلاح شده است.
خروج آمریکا از برجام بستر را برای ازسرگیری تحریم ها و فشار بر جمهوری اسلامی هموار کرد. ابتدا ترامپ در میانه خردادماه سال ۹۷ معاملات دلار، طلا و فلزات گرانبها و همچنین صنعت خودرو و فروش هواپیما به ایران را هدف قرار داد. دور دوم تحریم‌های آمریکا (۱۴ آبان‌ماه همان سال) اجرایی شد که بخش صنعت نفت، مبادلات بانکی، کشتیرانی، خدمات بیمه‌ای و بخش انرژی را هدف قرارمی‌داد. البته ترامپ چند بازه زمانی مختلف را به منظور معافیت برای خریداران عمده نفت ایران در نظر گرفت و به تمدید آن اقدام کرد. رییس جمهوری آمریکا در نهایت اما تمامی معافیت‌ها را برداشت تا در راستای فشار حداکثری بر تهران، صادرات نفت ایران را به صفر برساند؛ هدفی که هرگز تحقق نیافت.
در سال ۱۳۹۹ ایران با طیفی از تحریم ها مواجه شد؛ تحریم هایی که تا روزهای پایانی دولت ترامپ تداوم یافت؛ در ادامه به شماری از آنها اشاره می شود:
۷ فروردین : تحریم ۲۰ فرد و شرکت در ایران و عراق
دولت آمریکا ۱۵ فرد و ۵ نهاد مرتبط با ایران را در فهرست سیاه قرار داد. وزارت خزانه‌داری آمریکا از این افراد و نهادها به عنوان «شبکه مقام‌های سپاه قدس و شرکت‌های صوری در ایران و عراق» نام برد. شرکت‌هایی که در فهرست قرار گرفتند عبارتند از: شرکت خدمات دریایی و حمل و نقل «الخمائل» ثبت شده در عراق، شرکت بازرگانی «بهجت الکوثر»ثبت شده در عراق، شرکت سهامی خاص «متاجر نوین مدائن» ثبت شده در ایران، شرکت «سامان شیمی خاور میانه» ثبت شده در ایران، ستاد بازسازی عتبات عالیات. این تحریم‌ها بر اساس فرمان اجرایی ۱۳۲۲۴ اعمال شده‌اند.
۳۰ اردیبهشت : گسترش تحریم ماهان
وزارت خزانه‌داری آمریکا طی بیانیه‌ای اعلام کرد که نام یک شرکت چینی را به دلیل نقض تحریم ها علیه ایران به فهرست شرکت‌های تحت تحریم دفتر کنترل دارایی های خارجی افزوده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه خود مدعی شد که این شرکت چینی به عنوان یکی از نمایندگان فروش شرکت هواپیمایی ماهان در چین (مشخصاً در شهرهای شانگهای و پکن) فعالیت می‌کند و با توجه به تحریم های ثانویه مرتبط با شرکت هواپیمایی ماهان، این شرکت نیز در فهرست تحریم‌های اوفک قرار می‌گیرد. این تحریم بر اساس فرمان اجرایی ۱۳۲۲۴ اعمال شد.
۳۱ اردیبهشت : تحریم وزیر کشور و فرمانده ناجا
وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد نام چندین نهاد و فرد ایرانی از جمله «عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران به فهرست تحریم های اوفک اضافه شده است. محمد علی‌نوری‌نژاد معاون هماهنگ کننده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، حمیدرضا اشراق معاون حقوقی و امور مجلس ناجا،حسین اشتری فرد فرمانده ناجا، هابیل درویش مرتبط با بنیاد تعاون ناجا، محسن فتحی‌زاده رییس سازمان حفاظت و اطلاعات ناجا، یحیی محمود زاده معاون طرح و برنامه و بودجه ناجا، حسن شاهوارپور فرمانده سپاه حضرت ولیعصر و ایوب سلیمانی جانشین فرمانده ناجا (معاون طرح و برنامه ستاد کل نیروهای مسلح) دیگر افرادی هستند که تحریم شده‌اند.
ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و زندان قرچک سه نهادی هستند که در این فهرست قرار گرفته‌اند. دولت آمریکا برای تحریم این افراد، به علاوه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران از فرمان اجرایی شماره ۱۳۵۵۳ استفاده کرده که سپتامبر ۲۰۱۰ صادر شده و به دولت آمریکا اجازه می‌دهد افراد و نهادهای مختلف را به بهانه ادعایی «نقض حقوق بشر» تحت تحریم قرار دهد.
۸ خرداد : لغو معافیت همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای
وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که ایالات متحده معافیت‌های مربوط به همکاری‌های هسته‌ای با ایران ذیل برجام را دیگر تمدید نمی‌کند. علاوه بر این دو شخصیت مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران نیز تحت تحریم آمریکا قرار گرفتند. با این تصمیم دولت ترامپ اعلام کرد معافیت‌های برنامه هسته‌ای ایران از همکاری‌های بین‌المللی برای باز طراحی رآکتور آب سنگین اراک، تأمین اورانیوم غنی‌شده برای رآکتور تحقیقاتی تهران و انتقال سوخت مصرف‌شده و پسماند رآکتور هسته‌ای تمدید نمی‌شود.
۱۹ خرداد ۹۹: تغییر برچسب تحریمی ده‌ها کشتی
دولت ترامپ ۱۲۵ کشتی باری و نفتکش ایرانی را که از قبل در فهرست کشتی های تحت تحریم دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار داشتند، ذیل عنوان دیگری تحریم کرد. در به‌روزسانی جدید تحریم های مرتبط با ایران در پایگاه اطلاع رسانی اوفک، نام ۱۲۵ کشتی ایرانی که قبلاً مشمول تحریم های کلی وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه ایران بودند، به فهرست اشخاص (حقیقی و حقوقی) تحریم‌شده ذیل عنوان «تحریم های مرتبط با سلاح‌های کشتار جمعی» نیز اضافه شده‌اند. به عبارت دیگر وزارت خزانه‌داری آمریکا که پیش از این کشتی‌های مذکور را صرفاً ذیل یک عنوان کلی تحریم کرده بود، اکنون با اهداف حقوقی خاص، برچسب «تحریم‌های مرتبط با سلاح‌های کشتار جمعی» را نیز به فهرست تحریم‌های خود علیه این کشتی‌ها افزوده است.
۴ تیر ۹۹: تحریم ۵ ناخدای ایرانی
وزارت خزانه‌داری آمریکا ۵ ناخدای نفتکش های ایرانی که یک ماه قبل‌تر ۱.۵ میلیون بشکه سوخت به ونزوئلا حمل کردند را به اتهام نقض تحریم های یکجانبه دولت آمریکا علیه ایران به فهرست افراد تحت تحریم خود افزود. وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه خود از «علی دانایی کنارسری»، «محسن گوهردهی»، «علیرضا رهنورد»، «رضا وزیری» و «حمیدرضا یحیی‌زاده» به عنوان ۵ ناخدایی که از امروز هدف تحریم‌های یکجانبه دولت آمریکا قرار گرفته‌اند، نام برد. این تحریم‌ها با استناد به فرمان اجرایی ۱۳۵۹۹ اعمال شدند.
۵ تیر : تحریم ۸ شرکت مرتبط با صنایع فلزی
وزارت خزانه‌داری آمریکا نام هشت شرکت صنایع فلزی و فولاد ایران را که عمدتا در ارتباط با شرکت فولاد مبارکه هستند به فهرست تحریم‌های خود افزود. بنابر اطلاعیه‌ای که روز پنجشنبه پنجم تیر در وبسایت وزارت خزانه‌داری آمریکا منتشر شد، پنج شرکت از این فهرست جزو شرکت‌های زیرمجموعه فولاد مبارکه یا در ارتباط با آن هستند و سه شرکت نیز در داخل ایران به فروش محصولات صنایع فلزی می‌پردازند.
پنج شرکت مرتبط با فولاد مبارکه شامل «شرکت فولاد مِتیل» در داخل ایران، «شرکت تارا» در آلمان، و سه شرکت در امارات («پاسیفیک»، «بِتِر فیوچر» و «توکا»)، معرفی شده‌اند. در فهرست تحریم‌های جدید آمریکا نام سه شرکت در داخل ایران که در فروش محصولات فلزی فعالیت دارند نیز ذکر شده است. این سه شرکت شامل «آلومینیوم جنوب»، «مجتمع جهان فولاد سیرجان» و «شرکت سنگ آهن مرکزی ایران» می‌شود.
۱۰ مرداد : گسترش دامنه تحریم فلزات
وزارت امور خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد دامنه تحریم‌ها علیه فلزات ایران را گسترش داده و انتقال ۲۲ فلز دیگر به ایران یا از این کشور را ممنوع کرده است. «مایک پمپئو» وزیر خارجه وقت آمریکا نوشت: «امروز برای هدف قرار دادن برنامه‌های هسته‌ای، نظامی و موشک‌های بالیستیک ایران دامنه تحریم‌های فلزات این کشور را توسعه دادم. هر گونه اقدام آگاهانه برای انتقال این ۲۲ فلز به ایران اکنون قابل تحریم است. فشارهای ما تا زمانی که ایران مثل یک کشور نرمال رفتار کند ادامه خواهد داشت.»
۳۰ مرداد : گسترش تحریم‌های ماهان
ایالات متحده آمریکا ۳۰ مرداد وضع تحریم‌های جدید ضد دو شرکت مستقر در امارات را اعلام کرد. این دو شرکت به گفته واشنگتن پشتیبان‌های فنی شرکت هواپیمایی «ماهان‌ایر» بوده‌اند. این دو شرکت به نام‌های «پارثیا کارگو» و «دلتا پارس» FZC» ذیل اختیارات مندرج در فرمان اجرایی شماره ۱۳۳۸۲ تحت تحریم قرار گرفته‌اند. وزارت خارجه آمریکا دسامبر ۲۰۱۹ شرکت هواپیمایی ماهان را ذیل همین فرمان بنا به ادعای اشاعه تسلیحاتی تحت تحریم قرار داد.
۱۳ شهریور : گسترش تحریم‌های پتروشیمی
وزارت خزانه‌داری آمریکا در این روز نام ۳ شخص حقیقی و ۱۱ شرکت حقوقی را به دلیل ارتباط با بخش پتروشیمی ایران و تسهیل فروش محصولات این بخش در فهرست تحریم‌ها قرار داد. بر اساس بیانیه وزارت خزانه داری آمریکا از بین ۱۱ شرکتی که نامشان به فهرست شرکت های تحت تحریم اوفک افزوده شده ۶ شرکت شامل شرکت هایی از ایران، امارات و چین با شرکت پتروشیمی تریلیانس –که از اوایل سال جاری میلادی تحت تحریم وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفته است- ارتباط دارند. وزارت خزانه‌داری آمریکا گفته که شرکت تریلیانس به فروش محصولات پتروشیمی ایران کمک می‌کند.
در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا، دلیل تحریم پنج شرکت دیگر نیز «خرید، دریافت، فروش، حمل‌ونقل یا بازاریابی نفت خام و فرآوردهای نفتی ایران» عنوان شده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین اعلام کرده است که سه شخص حقیقی تحریم‌شده –که یکی از آنها تبعه ایران و دو نفر دیگر تبعه چین هستند- جزو مدیران ارشد شرکت‌های مذکور بوده‌اند. اعمال این تحریم‌ها ذیل فرمان اجرایی ۱۳۸۴۶ صورت گرفته است.
۲۷ شهریور : تحریم‌های سایبری
وزارت خزانه‌داری آمریکا ۴۵ فرد و ۲ نهاد را به بهانه ادعایی انجام عملیات‌های سایبری از طرف وزارت اطلاعات ایران تحریم کرد. آمریکا علاوه بر این، ۲ شرکت و یک فرد را هم به بهانه ارتباط با حزب‌الله لبنان در فهرست تحریم قرار داد. وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد دفتر کنترل دارایی‌های خارجی این وزارتخانه، گروه سایبری «APT۳۹» را به همراه ۴۵ فرد مرتبط با آن و یک شرکت صوری در فهرست تحریم‌ها قرار داده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا مدعی شده حکومت ایران از یک شرکت صوری برای هدف قرار دادن مخالفان، روزنامه‌نگاران و شرکت‌های بین‌المللی در بخش خدمات مسافرتی استفاده کرده است. این تحریم‌ها ذیل فرمان اجرایی ۱۳۵۵۳ اعمال شدند.
۳۱ شهریور : ادعای برقراری محدودیت‌های تسلیحاتی
دونالد ترامپ با امضای یک فرمان اجرایی جدید مدعی شد آن دسته از تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران که بعد از اجرایی شدن برجام علیه ایران برداشته شده بودند، از جمله محدودیت‌های مبادلات تسلیحاتی مجدداً بازگشته‌اند. علاوه بر این، مقام‌های آمریکا در یک نشست خبری اعلام کردند ۲۷ فرد و نهاد «مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای، موشکی و تسلیحاتی ایران» تحت تحریم قرار گرفته‌اند.
بر اساس فهرست اعلام شده از سوی مقام‌های دولت آمریکا و وزارت خزانه‌داری این کشور، محمد قنادی مراغه، بهروز کمالوندی، جواد کریمی ثابت، حمیدرضا قدیریان، احمد اصغری شیوایی و پژمان رحیمیان از جمله افراد مرتبط با سازمان انرژی اتمی ایران هستند که به فهرست تحریم‌ها افزوده شده‌اند. در فهرست تازه تحریم‌های دولت آمریکا نام «سازمان صنایع دفاع» وابسته به وزارت دفاع ایران، «پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای» وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران و «فناوری‌های پیشرفته ایران (IATC)» و «شرکت مصباح انرژی» نیز به چشم می‌خورند. علاوه بر این، دولت آمریکا پنج دانشمند هسته‌ای ایران که به گفته مقام‌های آمریکایی نقش کلیدی در برنامه هسته‌ای دارند را به فهرست جدید تحریم‌ها علیه ایران اضافه کرد.
۳ مهرماه ۹۹: تحریم سه زندان و یک دادگاه
وزارت خزانه‌داری آمریکا در این تاریخ نام زندان ارومیه، زندان عادل‌آباد شیراز، زندان وکیل‌آباد مشهد و شعبه یک دادگاه انقلاب شیراز را به فهرست نهادهای تحت تحریم اضافه کرد. بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا، نام «سید محمد ساداتی» قاضی دادگاه انقلاب شیراز و «محمد سلطانی» قاضی دادگاه انقلاب مشهد نیز در فهرست SDN قرار گرفت. این تحریم‌ها به موجب «قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها» (کاتسا) علیه این نفرات و سازمان‌ها اعمال شده‌اند. این قانون، پس از تصویب در مجلس سنا و مجلس نمایندگان آمریکا، روز ۲ اوت سال ۲۰۱۷ با امضای ترامپ به قانون تبدیل شد.
۱۷ مهر : تحریم ۱۸ بانک ایرانی
وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد اسامی ۱۸ بانک بانک ایرانی به فهرست شرکت‌های تحت تحریم دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) که از نهادهای زیرمجموعه این وزارتخانه به شمار می‌رود، اضافه شده است. بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا، این وزارتخانه پیرو فرمان اجرایی ۱۳۹۰۲ و با مشورت وزارت امور خارجه آمریکا اقدام به تحریم بانک سرمایه‌گذاری امین، بانک کشاورزی، بانک مسکن، بانک رفاه کارگران، بانک شهر، بانک اقتصاد نوین، بانک قرض‌الحسنه رسالت، بانک حکمت ایرانیان، بانک ایران زمین، بانک منطقه‌ای تعاون اسلامی، بانک کارآفرین، بانک خاورمیانه، بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، بانک پاسارگاد، بانک سامان، بانک سرمایه، بانک توسعه تعاون و بانک گردشگری کرده است. خزانه‌داری آمریکا همچنین اعلام کرد وزیر خزانه‌داری و خارجه آمریکا بخش مالی اقتصاد ایران را به موجب فرمان اجرایی ۱۳۹۰۲ تحریم کرده‌اند. دولت آمریکا به عنوان بخشی از این اقدام ۱۸ بانک یاد شده را در فهرست تحریم قرار داده است.
۲ آبان : تحریم سفیر ایران در عراق
وزارت خزانه‌داری آمریکا در این روز «ایرج مسجدی»، سفیر ایران در بغداد را در فهرست تحریم‌ها قرار داد و علاوه بر آن علیه چند نهاد ایرانی به بهانه دخالت در انتخابات آمریکا تحریم‌های جدید وضع کرد. واشنگتن علاوه بر این،بهانه‌های تحریمی سپاه پاسداران را افزایش داد.
همچنین در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا ۳ سازمان رسانه‌ای ایران هم به فهرست تحریم‌ها اضافه شده‌اند و آمریکا اطلاعات تحریمی مربوط به ۲ نهاد ایرانی دیگر را به‌روزرسانی کرده و برای آن بهانه‌های تحریمی جدید در نظر گرفته است. شرکت «بیان رسانه گستر»، «اتحادیه بین‌المللی رسانه‌های مجازی» و «اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی» سه سازمانی هستند که واشنگتن آنها را به «تلاش برای اثرگذاری روی انتخابات آمریکا» متهم کرده است.
دولت آمریکا علاوه بر تحریم این ۳ سازمان رسانه‌ای، اطلاعات تحریمی مربوط به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس سپاه را هم به‌روزرسانی کرد. در بیانیه وزارت خزانه‌داری، «فرمان اجرایی شماره ۱۳۴۸۴» که مربوط به تحریم عاملان ادعایی دخالت در انتخابات آمریکا است به بهانه‌های تحریمی این دو ۲ نهاد ایرانی اضافه شده است.
۵ آبان : تغییر برچسب تحریمی بخش نفت و تحریم زنگنه
دولت آمریکا ۵ آبان‌ماه بخش نفت ایران را مشمول قوانین ادعایی «مبارزه با تروریسم» قرار داد و نهادها، اشخاص و نفت‌کش‌های جدیدی را در همین ارتباط به فهرست SDN (فهرست ویژه اشخاص و نهادهای مشخص شده) اضافه کرد. «بیژن نامدار زنگنه» وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران یکی از اشخاصی است که نامش به فهرست مذکور اضافه شده است.بر اساس اعلام خزانه‌داری آمریکا چند شخص و نهاد دیگر نیز به فهرست تحریم‌های ایران افزوده شده است. مسعود کرباسیان، محمود مدنی‌پور، بهزاد محمدی، علی‌اکبر پورابراهیم، علیرضا صدیق‌آبادی، نصرالله سردشتی و بیژن زنگنه اسامی‌ای هستند که در تحریم‌های جدید قرار گرفتند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا در این بیانیه تصریح کرده «وزارت نفت ایران»، «شرکت ملی نفتکش ایران» و «شرکت ملی نفت ایران» را به دلیل حمایت از نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مشمول مفاد فرمان اجرایی شماره ۱۳۲۲۴ قرار می‌دهد. این فرمان اجرایی روز ۲۳ سپتامبر سال ۲۰۰۱ به امضای «جورج دبلیو بوش»، رییس جمهوری وقت آمریکا رسید و به قوه مجریه این کشور اختیار می‌دهد اشخاص و نهادهایی را که مطابق با ادعای واشنگتن در «تأمین مالی تروریسم» نقش دارند تحت تحریم قرار دهد.
۸ آبان : گسترش تحریم‌های پتروشیمی
وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد نام ۵ شخص حقیقی و ۱۱ شرکت ایرانی و خارجی فعال در صنعت پتروشیمی ایران به فهرست اشخاص و نهادهای تحت تحریم دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) افزوده شده است. در بین شرکت‌های ایرانی که واردات خزانه‌داری آمریکا در این بیانیه از تحریم آنها خبر داده است نام شرکت‌های پتروشیمی آریا ساسول، کاویان و مروارید و همچنین شرکت بازرگان کالای باختر به چشم می‌خورد. همچنین نام ۳ شهروند ایرانی که جزو مدیران ارشد شرکت‌های مذکور هستند نیز به فهرست اشخاص تحت تحریم اوفک اضافه شده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا چهار شرکت مستقر در هنگ‌کنگ، ۳ شرکت مستقر در سنگاپور، یک شخص حقیقی هندی و یک شخص حقیقی چینی را نیز به بهانه ارتباط با صنعت پتروشیمی ایران تحریم کرده است.
۲۰ آبان : تحریم مرتبط با مخابرات
دولت دونالد ترامپ ۴ فرد و ۶ شرکت مرتبط با ایران را به بهانه تهیه «کالاهای حساس» از جمله تجهیزات الکترونیک ساخت آمریکا برای صنایع مخابرات ایران در فهرست تحریم قرار داد. شرکت آرتین صنعت تابان مستقر در ایران و امارات متحده عربی، شرکت هدی تریدینگ در ایران، شرکت دیایاس اینترنشنال در تایوان و دفاتر وابسته به آن در سنگاپور، هنگ‌کنگ و امارات متحده، شرکت نازصنعت و شرکت صنعتی پاروما در هنگ کنگ، شش شرکتی هستند که تحریم شده‌اند.
۲۸ آبان : تحریم وزیر اطلاعات
وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه خود اعلام کرد که نام ۹ مقام ایرانی از جمله «سید محمود علوی» وزیر اطلاعات و «امیرمنصور برقعی» قائم‌مقام بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی به فهرست اشخاص تحت تحریم دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) که از نهادهای زیرمجموعه وزارت خزانه‌داری به‌شمار می‌رود، اضافه شده است. بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا، ۴۹ نهاد و شرکت ایرانی از جمله بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، شرکت عمران و مسکن ایران، شرکت نفت بهران و شرکت ایران‌تایر نیز هدف تحریم‌های این وزارتخانه قرار گرفته‌اند و نامشان به فهرست نهادهای تحت تحریم اوفک افزوده شده است. این تحریم‌ها ذیل اختیارات فرمان اجرایی ۱۳۸۷۶ اعمال شده‌اند.
۱۳ آذر : تحریم گروه شهید میثمی
وزارت خزانه‌داری آمریکا در این روز نام یک شخص حقیقی و یک مجتمع تحقیقاتی ایرانی را به فهرست اشخاص و نهادهای تحت تحریم دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) اضافه کرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه خود ضمن تکرار ادعا های بی‌اساس گذشته مبنی بر تلاش ایران برای تولید سلاح‌های کشتار جمعی، مدعی شده که «گروه شهید میثمی» و مدیرعامل آن به دلیل «مشارکت در تحقیقات مرتبط با تولید سلاح شیمیایی» هدف تحریم قرار گرفته‌اند. «گروه شهید میثمی» از زیرمجموعه‌های «سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح» (SPND) است که سال ۲۰۱۴ در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته است. این تحریم چند روز بعد از ترور شهید فخری‌زاده اعمال شد. این تصمیم با استناد به فرمان اجرایی ۱۳۳۸۲ گرفته شده است.
۱۸ آذر : تحریم سفیر ایران در یمن
وزارت خزانه‌داری آمریکا در این تاریخ نام «حسن ایرلو» سفیر جمهوری اسلامی ایران در یمن و همچنین دانشگاه بین‌المللی جامعة المصطفی(ص) را در فهرست سیاه خود قرار داد. دولت آمریکا در توضیح درباره دلایل تحریم دانشگاه بین‌المللی المصطفی گفته که این نهاد به دلیل همکاری با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد تحریم قرار گرفته است.
۲۶ آذر : گسترش تحریم‌های نفت و پتروشیمی
تحریم های اعمال‌شده در این روز ۵ شرکت و یک شخص حقیقی را شامل می‌شدند که هیچ‌یک ایرانی نبودند اما به دلیل ارتباط با ایران هدف تحریم قرار گرفته بودند. وزارت خزانه‌داری آمریکا مدعی شده است که این ۵ شرکت ــ شامل دو شرکت اماراتی، یک شرکت ویتنامی، یک شرکت چینی و یک شرکت ثبت‌شده در منطقه خودمختار هنگ‌کنگ ــ و همچنین یک شخص حقیقی تبعه ویتنام تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت و پتروشیمی ایران را نقض کرده‌اند.
۱۶ دی : تشدید تحریم فلزات
دولت آمریکا در این روز اعلام کرد یک شرکت کشتیرانی، مدیرعامل آن و ۱۶ شرکت مرتبط با صنایع فولاد ایران را تحریم کرد. شرکت حمل و نقل حافظ دریا آریا که زیرمجموعه خطوط حمل و نقل دریایی جمهوری اسلامی است از سوی خزانه‌داری آمریکا تحریم شد. دولت آمریکا این شرکت را به دور زدن تحریم ها و حمل «مواد ممنوعه» برای ایران متهم کرده بود. مجتمع صنعتی اسفراین ، مجتمع صنعت فولاد بناب، فولاد سیرجان ایرانیان، شرکت فولاد زرند و شرکت هلدینگ توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه از جمله شرکت های مرتبط با صنایع فولاد ایران هستند که تحریم شده‌اند. در این فهرست نام سه نمایندگی یک شرکت بزرگ استخراج فلز و معادن ایرانی مستقر در آلمان، چین و بریتانیا نیز قید شده است. این تحریم‌ها ذیل دو فرمان اجرایی ۱۳۸۴۶ و ۱۳۸۷۱ اعمال شدند.
۲۴ دی : تحریم سازنده واکسن ایرانی کرونا
دفتر کنترل دارایی های خارجی خزانه‌داری آمریکا دو فرد و ۱۶ نهاد را در فهرست تحریم‌ها قرار داد که در میان نهادهای تحریم‌شده نام شرکت سازنده نخستین واکسن ایرانی کرونا دیده می‌شود. «احمد مروی» تولیت آستان قدس رضوی و «محمد مخبر»، رییس ستاد اجرایی فرمان امام ۲ شخصی هستند که در این فهرست قرار گرفته‌اند. آستان قدس رضوی و موسسه دانش بنیان برکت از جمله نهادهایی هستند که در این فهرست قرار گرفته‌اند. موسسه دانش‌بنیان برکت تولیدکننده اولین واکسن ایرانی کرونا است.
نهادهایی که در این روز در لیست تحریم آمریکا قرار گرفتند عبارتند از: شرکت تولید نیروی برق آبادان، آستان قدس رضوی، موسسه دانش بنیان برکت (تولید کننده واکسن کرونا در ایران)، شرکت کمباین سازی ایران، شرکت گسترش الکترونیک مبین ایران، موسسه حسابرسی مفید راهبر، شرکت مسکن و عمران قدس رضوی، شرکت معادن قدس رضوی، شرکت کاشی سنتی قدس رضوی، شرکت کارگزاری بورس اوراق بهادار رضوی، سازمان اقتصادی رضوی، شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات رضوی، شرکت توسعه نفت و گاز رضوی، شرکت مدیریت زنجیره تامین رضوی، شرکت شهاب خودرو و شرکت توسعه حفاری.
۲۶ دی : تشدید تحریم فلزات
دولت ترامپ در روزهای پایانی حضورش در کاخ سفید تحریم‌ها علیه برخی فلزات و کشتیرانی ایران را گسترش داد و چند فرد و شرکت را به مجموعه تحریم‌ها اضافه کرد. افرادی که به لیست تحریم‌های آمریکا افزوده شده‌اند عبارتند از: «حمید رضا عظیمیان» در ارتباط با شرکت فولاد مبارکه ایران و «محمد رضا مدرس خیابانی» در ارتباط با خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران. برخی شرکت های ایرانی زیر نیز به لیست تحریم‌های آمریکا افزوده شده‌اند: شرکت ایران ترانسفو، شرکت توزیع ترانسفورمر زنجان، سازمان صنایع هوا فضای ایران، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، صنایع هوایی ایران، خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، سازمان صنایع دریایی ایران، شرکت خطوط دریایی پیام سفیران دریا.
نخستین تحریم در دولت بایدن
اولین تحریم‌های جو بایدن علیه ایران در موضوعات مربوط به حقوق بشر است و طی آن دو بازجو که ادعا شده در آزار زندانیان دست داشته‌اند تحریم شده‌اند. آمریکا مدعی شده علی همتیان و مسعود صفدری دو بازجوی ایرانی هستند و آمریکا این دو و خانواده‌هایشان را از ورود به خاک آمریکا منع کرده است. به باور ناظران، جنون تحریم به قدری بر سیاست خارجی آمریکا سایه افکنده که باوجود شکست ترامپ در مواجهه با ایران، بایدن نیز حاضر به دست کشیدن سریع از این اهرم فرسوده نیست. با این تفاوت که بایدن همزمان با اصرار بر تحریم، در صدد باز کردن درهای دیپلماسی با تهران است اما ترامپ معتقد بود که ایران در برابر سیل تحریم ها ناتوان خواهد ماند و خود به میز مذاکره بازخواهد گشت؛ دیدگاهی که بعد از چهار سال، ناکارامدی آن آشکار شد و انتظار می رود که بایدن ازاین تجربه شکست خورده بهره گیرد.
نظر شما