رفع نیازهای دیگران، فرصتی برای بندگی است

حجت الاسلام محمدمهدی زارعی گلپایگانی به مناسبت سوم شعبان و سالروز میلاد امام حسین (ع) به خبرنگار معارف ایرنا گفت: بهترین رهاورد برای این ایام استفاده از احادیث سیدالشهدا و ترویج فرهگ امام حسین (ع) است.

وی افزود: امام حسین (ع) در روایتی بسیار زیبا، دلنشین و انسانی به زیبایی رابطه افراد را ترسیم کرده و می فرماید نعمت های الهی بر شما منحصر در نام، خوراک، ثروت و پول نیست و یکی از نعمت های الهی این است که مردم، نیازمند به کمک شما هستند و مبادا نسبت به این نعمت ها ملالتی نشان دهید.

در فرهنگ معنوی اهل بیت توفیق شکرگزاری از نعمت از خود نعمت با ارزشتر است. امام هادی (ع) فرمود اگر کسی خدا به او نعمت داد و او نیز شاکر نعمت خدا باشد، این شکرگزاری برای او سعادت آفرینی بیشتری دارد تا آن نعمت. بنابراین نعمت، ارزشمند است اما شکرگزار بودن، انسان را بیشتر سعادتمند می کند تا آن نعمتی که به خاطر آن شکرگزار است.

این استاد حوزه ادامه داد: انسان به این دنیا آمده تا برای ابدیت خود توشه ای تهیه کند و ظرفیت وجودی خود را برای بهره گرفتن از آن ابدیت وسعت دهد. بنابر این اگر نگاه ما اینگونه باشد، دنیا برای ما مقصد نخواهد بود. البته دنیا بی ارزش نیست ولی ارزش آن به خاطر آن است که می تواند ما را به مقصد برساند. بنابر این خدا ما انسان ها را محتاج به هم آفریده تا، هم دقیقا ضعف های خود را بشناسیم و هم آزموده شویم و در سایه آین آزمون بتوانیم به مقام قرب الهی نزدیک و نزدیک تر شویم.

اگر اینگونه به موضوع نگاه کنیم نعمت های الهی فقط آن چیزهایی نیست که برای ما خوشایند است؛ مانند ثروت و خودرو که تصور می کنیم جزء داشته هایمان است. به عبارت دیگر نعمت های الهی هر فرصتی است که برای بندگی و دوری از خودخواهی، نوع دوستی و تجلی مهربانی و تخلق به اخلاق الهی پیش آید. نعمت های الهی هر فرصتی برای بهشت رفتن و به دست آوردن قرب الهی است.

زارعی ادامه داد: یکی از نعمت های الهی این است که بتوانیم کمک کار دیگران باشیم. یعنی دیگران اگر نیازی به کمک ما دارند، بتوانیم بدون احساس دلتنگی، احساسی خوشایند وجود ما را بگیرد که دوباره برای ما فرصت یک خدمت و مهربانی فراهم شده است.

وی با اشاره به آیه ۲۰ سوره لقمان اضافه کرد: با این نگاه باید حدیث سیدالشهدا (ع) را با فرهنگ آن ببینیم. یعنی این روایت پشتوانه های فکری و معنوی دارد و اگر آن پشتوانه را درک کنیم، تنوع نعمت های الهی را فراتر از آن نعمت های ظاهری خواهیم دید. چون در قرآن به نعمت های ظاهری و نعمت های باطنی اشاره شده است.

این پژوهشگر مذهبی افزود: این نعمت های باطنی باید برای ما خوشایند باشد. ما از نعمت باید استقبال کنیم و حتی فراتر از آن، بدانیم که خود این نعمت نیازمند شکر است. این که انسان زمینه ای برای کمک به دیگران پیدا کند و فرصتی برای برطرف کردن گرفتاری کسی را بیابد، همین موضوع نیاز به شکر دارد؛ هر چند خود این نعمت شکر است. یعنی کسی که دست دیگری را می گیرد و کمکی به او می کند در واقع به خاطر نعمت خدا شکرگزاری کرده است و شکرگزاری فقط با زبان نیست.

شکرگزاری عملی از نعمت‌های الهی

وی اضافه کرد: وقتی خدا به ما نعمتی داده و ما آن نعمت را در جایی خرج کنیم که رضایت خدا در آن است، در واقع شکرگزاری عملی کرده ایم. اگر نیازمندی های مردم به خودمان را پاسخ مثبت دادیم و با مهربانی گره از کار دیگران باز کردیم، در اینجا عملا به خاطر آن نعمت شکر کرده ایم و این لطفی از جانب خدا در حق ما بوده که توانستیم نعمت را جایی خرج کنیم که خدا راضی است و با زبان عملمان از خدا تشکر کرده ایم.

امام حسین (ع) در این حدیث به یک مرحله بالاتر اشاره می کنند که ما باید به خاطر همین فرصت به دنبال زمینه دیگری برای شکرگزاری بگردیم. یعنی این فرصتی که خدا به ما داد یک نعمت است و نیاز به شکر دارد و این جمله کمک می کند که اگر کار خوبی انجام دادیم و گره از کار کسی باز کردیم، به خودمان مغرور نشویم.

وی اضافه کرد: گاهی پس از انجام دادن یک کار شایسته و ارزشمند غرور وجودمان را می گیرد و فکر می کنیم ما کار خوبی کرده ایم. نگاه امام حسین (ع) این است که چنین فرصتی را خدا به ما داده است. این موضوع که دیگران به ما نیازمند شدند و به سراغ ما آمده اند، از سوی خدا فراهم شده و اگر در دل ما تاثیری از مهربانی و نوع دوستی هست آن نیز جلوه  لطف خداست.

این استاد حوزه ادامه داد: بنابر این پس از هر کار خوبی به تشکر از خدا می رسیم و در عمل این حدیث و فرهنگی که این حدیث مبتنی بر  آن است، بر یک نگاه توحیدی استوار است که از خودبینی، خودخواهی، خودپسندی و خودپرستی در زندگی ما اثری باقی نخواهد گذاشت.

فرهنگ متعالی برای رسیدگی به نیازهای مومنان

وی افزود: احتیاجی که زن و شوهر به یکدیگر دارند یا نیازی که پدران و مادران و فرززندان به صورت متقابل دارند یا نیازهای فامیل و دوست و کسانی که در زندگی در هم تنیده اجتماعی تاثیر گذار است، باعث ایجاد حقوق متقابل و تکالیفی متقابل می شود و این حدیث به ما کمک می کند با یک فرهنگ متعالی بتوانیم با نیازهای مردم برخورد کنیم و این نیازها برای ما بال پرواز باشد. یعنی نیاز دیگران، ما را پرواز می دهد و نیاز ما، دیگران را به تعالی می رساند و این فرهنگ می تواند یک  جامعه را نجات دهد.

انسان ها معمولا از گرفتار شدن دیگران خوشحال نیستند اما از این که بتوانند به کسی کمک کنند خوشحال خواهند بود و این موضوع بسیار ارزشمندی است و باعث می شود که جامعه ای احساس آرامش و آسایش کند.

وی افزود: وقتی من حس کردم در جامعه ای زندگی می کنم که فرهنگ سیدالشهدا در آن جاری است و هرگاه گرفتار شوم و  نیازی پیدا کنم و به تنگناهایی برخورد کنم، فرهنگ امام حسین (ع) باعث می شود تا دل های آماده ای در اطرافم فراهم گردد و از این که بتوانند کمکی به من کنند، احساس خوشحالی می کنند و اصلا ناراحت نیستند. چنین موضوعی یک احساس شیرین است و انسان ها در جامعه ای که با فرهنگ سیدالشهدا (ع) مانوس شده، به شیرینی زندگی می کنند و از احساس تلخ و این که آینده نامعلوم تلخی در انتظار آنهاست، کاملا دور و سرشار از آرامش و طمانینه خواهند بود.