به گزارش ایرنا، از زمانی که شاه عباس اصفهان را به پایتختی برگزید هنر در این شهر اعتلای دوچندان یافت، هنرمندان و هنرهای دستی ارج نهاده شدند و مراحل کمال و درجات تکامل را پیمودند و از این رو آثار صفویه در این شهر در اوج کمال و جمال و تناسب دیده میشوند.
امروز اصفهان از این اعتلا و بالندگی در صنایع دستی در شبکه جهانی شهرهای خلاق دنیا قرار دار، صنایع دستی اصفهان اما از قلمکاری، فرش بافی، کاشی کاری، قلمزنی و میناسازی در بسیاری از نقشها، از باغ ایرانی بهره برده اند.
در بسیاری از نقوش صنایع دستی اصفهان نسترنها، بنفشهها، سنبلها و زنبقها که همه گلهای باغ ایرانی و خاص اقلیم ایران هستند در چینشهای هنری هنرمندان در دل چین و شکن هم نشسته اند و تبلوری و یا تمثالی از باغ ایرانی شدهاند، در دیدار از اصفهان صنایع دستی این شهر گلبرگی از باغ پرگل ایرانی است که بسیاری از گردشگران خارجی و داخلی برای دیار و کاشانه خود به ارمغان می برند.
وجههایی از باغ ایرانی را در کاشیکاری گنبدخانهها ، بشقابهای مینا و فرش اصفهان به بهترین شکل ممکن میتوان دید. فرش ایرانی همان تجسم باغ ایرانی است و در اصفهان نه تنها بر دار قالیها که تجسم پردههایی از باغ ایرانی را می توان در پهنای زیر گنبدخانه مسجد شیخ لطف الله یا مسجد جامع عباسی نگریست. در گنبدخانه شیخ لطف الله منظری از باغ بهشت بر بیننده گشوده میشود و او را به تفرّج در این باغ دلگشا دعوت می کند.
گل بوتههای نقوش کاشیکاریها نه تنها در گبندخانه شیخ لطف الله که بر گنبدهای متعدد شهر، سردرها، جلوخان ها، رواقها و ایوانها با الهام از عناصر باغ ایرانی در نهایت ظرافت و زیبایی هر بیینندهای را محو تماشا می کنند. در واقع اسلیمی بر نقوش گنبدها و کاشیکاریهای متعددبناها همان بوته ای است که در گوشه ای از باغ ایرانی می روید،گل و برگ میدهد و گلستانی شیدا می آفریند.
نقش کاشی کاریها بعد از فرش نزدیک ترین نقش به باغ ایرانی است. در این نقشها آن چنان که در فرش بر تار و پودها نقش باغ ایرانی به تصویر کشیده شده است، ترنجها و لچکیها زاییده حوضها و منابع تامین کننده باغ هستند که با مهارت و ظرافت هنرمند به باغچهها تبدیل شدهاند و در این میان حوض به ترنج ، ماهی به لاله عباسی و سرو به بتّه سرکج یا همان بتّه جقّه تبدیل شده است.
این پختگی و کمال در نقشهای ایرانی در آثار صنایع دستی هم در فرش، هم در کاشیها و هم در قلمکار و دیگر صنایع ظریف نه به یکباره که در طول سالیان دراز حاصل شدهاند و صنایع دستی اصفهان چون فرش و کاشیکاریها و میناکاریها نمونههایی در اوج این تکامل و پختگی هستند.
باید گفت پارچههای قلمکار اصفهان مثل فرشها و کاشیها نقش باغ را تداعی می کنند. در اصفهان پیش از آنکه زاینده رود بخشکد، گازران که از کارگران کارگاههای قلمکار اصفهان بودند، پارچههای قلمکار را در کنار زاینده رود و بیشتر در بیشه ناژوان به آب میزدند و خشک میکردند. منظر خشک کردن پارچههای قلمکار در کنار زاینده رود، تصویر دلپذیری است که هنوز در خاطر بسیاری از اصفهانیها و گردشگران این شهر باقی مانده است.
قلمکاران اصفهان همان نقش فرش یا باغ ایرانی را بر پارچه های چیت با قالب یا با دست میزدند و بعد این باغ دلگشا از بته ترمه ایها،ترنج خشگله، اسلیمی، ترنج اناری، سوسن درشته، درهم بادامیها، بته کاجیها که همه گوشه ای از انواع نقش های قلمکاراند را برای شستشو به آب زاینده رود می انداختند و در سینه کش آفتاب در کرانه رود اصفهان خشک می کردند.
خشکاندن پارچه های قلمکار در کرانه زاینده رود در بیشه ناژوان هنوز در قاب تصاویری که عکاسان و گردشگران برداشت کردهاند باقی مانده است.عکسهایی یادآور خاطراتی شیرین از زایندگی زایندهرود با هزار افسوس که معلوم نیست چه زمانی بتوان باردیگر این باغ گسترده و بافته از تار و پود نخها را دوباره در کرانه زاینده رود به تماشا نشست.
گذشته از پارچه های قلمکار، مرغوبترین ظروف قلمزنی و ظروف مینا از آن اصفهان است و در نقوش مشبک و یا برجسته باز پردههای از عناصر باغ ایرانی بازآفرینی میشوند. بنابراین باید گفت بسیاری از آثار هنر ایرانی و یا آنچه از صنایع دستی در اصفهان میبینید از فردوس یا باغ ایرانی الهام گرفته شده است. هنرهایی که در بناهای تاریخی، صنایع دستی و میراث فرهنگی اصفهان شکوه، ظرافت ،جمال و کمال آفریده است.
بیش از ۷۰ هزار هنرمند صنایع دستی در استان اصفهان فعالیت میکنند که در چهار سال گذشته ۴۰ هزار نفر شناسائی و شناسنامه دار شدند.
از ۶۰۲ رشته صنایع دستی شناسایی شده در دنیا ۲۹۹ مورد مربوط به ایران و از این تعداد ۱۹۶ رشته مربوط به استان تاریخی و هنرپرور اصفهان است که تاکنون ۴۰ هزار نفر شاغل در این بخش ساماندهی شدند با احتساب خانوادههای این افراد معیشت حدود چهار میلیون نفر به صنایع دستی گره خورده است
اصفهان به عنوان دومین شهر جهانی صنایع دستی در طول تاریخ نقش مهمی در رشد و توسعه فرهنگ و تمدن این سرزمین کهن ایفا کرده است.
نظر شما