کشف بقایای یک اردوگاه کار اجباری در پراگ

به گزارش روز سه‌شنبه گروه فرهنگی ایرنا از روزنامه گاردین، مجسمه یادبود جوزف استالین که در اوج دوران جنگ سرد بر فراز شهر پراگ سایه انداخت، از یادگارهای وی و سلطه کمونیسم بر چک اسلواکی سابق بود. این تندیس که از ۱۴ هزار و ۲۰۰ تن گرانیت ساخته شده بود، یادبودی از عشق و دوستی (a monument to love and friendship) نام داشت و در سال ۱۹۵۵، یعنی دو سال پس از مرگ استالین، در یکی از نقاط راهبردی شهر پراگ نصب شد.

با گذشت نزدیک به ۶۰ سال از تخریب مجسمه استالین، این تندیس سر به فلک کشیده‌ی ۱۵ و نیم متری نفوذ خود بر اذهان عمومی را حفظ کرده و مردم محلی همچنان از آن نقطه از شهر پراگ به عنوان جایگاه متعلق به استالین (Stalin’s) یاد می‌کند.

حالا تیمی از باستان شناسان آکادمی علوم چک در نزدیکی محل قرارگیری این تندیس، بقایای یک اردوگاه کار اجباری را کشف کرده‌اند که پیش از این هیچکس از وجود آن خبر نداشت. کار ساخت این اردوگاه بزرگ پس از آن آغاز شد که کمونیست‌ها به سال ۱۹۴۸ در چک اسلواکی به قدرت رسیدند.

این اردوگاه که در محل پارک لتنای پراگ، از قطب‌های معروف گردشگری پایتخت جمهوری چک، کشف شده تاامروز از دید تاریخ‌نگاران و مقاماتی که خود را وقف واقعه‌نگاری تجربه قرن بیستمی جمهوری چک کرده‌اند، پنهان مانده بود. ظاهرا تمام ردپاهای به جا مانده از این اردوگاه پیش از رونمایی رسمی از تندیس استالین پاکسازی شده بود.

با این حال باستان‌شناسان در جریان عملیات کاوشی که پیش‌ شرط ساخت یک دریاچه مصنوعی در مجاورت شورای شهر پراگ بود، بقایای فوندانسیون این اردوگاه را کشف کردند. این اولین بار است که محققان یک سازه ساخته شده به دست دیکتاتوری کمونیستی را در پراگ کشف می‌کنند. 

یان هسیل (Jan Hasil) از موسسه باستان‌شناسی آکادمی علوم چک نقشه‌ اصلی این سازه را کشف و به کمک تصاویر هوایی ثبت شده در آرشیو شهرداری پراگ، وجود آن را تایید کرد.

در اسناد مربوط به نقشه این اردوگاه، برنامه ساخت سه سربازخانه چوبی ذکر شده است که هرکدام به اندازه جا دادن ۴۰ زندانی ظرفیت داشتند. در هر اتاق ۸ اسیر می‌ماندند که یک آشپزخانه با امکانات ابتدایی داشتند. وضعیت اتاق‌ها ساده بود و در حمام و دستشویی تاسیسات گرمایشی وجود نداشت. اگرچه در نقشه‌ها کف سیمانی است در عملیات کاوش هیچ سندی در تایید این فرضیه پیدا نشد که نشان می‌دهد کف اردوگاه احتمالا خاکی بوده است.

هسیل این اردوگاه را با اردوگاه‌های جنگی دوران آلمان نازی مقایسه کرده و می‌گوید: ساخت چنین اردوگاه‌هایی در اوایل دهه ۵۰ میلادی رایج بود و به دولت کمونیستی اجازه می‌داد از آن دسته از شهروندان که از لحاظ ایدئولوژیک مشکوک بودند برای ساخت پروژه‌های عمرانی بزرگ استفاده کند.

وی می‌افزاید: هرکسی ممکن بود به این اردوگاه فرستاده شود. هدف واقعی از این کار این بود که ارتباط افرادی که برای رژیم کمونیستی خطرناک بودند با جامعه گسسته شده و منزوی شوند. ایده ساخت کمپ‌های این چنینی، آموزش دوباره مردم از طریق کار و تعلیم سیاسی بود. رژیم کمونیستی در سال ۱۹۸۹ میلادی به دنبال وقوع انقلاب مخملی در چک اسلواکی از قدرت ساقط شد.