حال ناخوش زمین در گذرگاه کرونا

به گزارش ایرنا، امسال دومین سالی است که در روز جهانی زمین پاک همچنان کشورهای مختلف دنیا درگیر ویروس کرونا هستند؛شیوع این بیماری گرچه در کاهش آلودگی و بازسازی طبیعت  به دلیل کاهش سوخت و تردد مردم تاثیر مثبتی به همراه داشته  ولی از جهاتی هم منجر به افزایش آلودگی‌های زیست محیطی شده است.

میزان پسماندهای خانگی و بیمارستانی به دلیل استفاده زیاد مردم از ماسک، دستکش‌های یکبارمصرف، مواد ضدعفونی کننده و کیسه‌های پلاستیکی طی ۲سال اخیر به نسبت گذشته افزایش پیدا کرده است.

براساس آمار موجود قبل از شیوع کرونا سالانه ۴۶۰ هزار تن زباله شهری در کردستان تولید می شد و این میزان طی سال ۱۳۹۹ به ۴۸۷ هزارتن رسید ودر پسماند روستایی هم شاهد افزایش چند هزار تنی هستیم.

میزان پسماند بیمارستانی در ۱۹ مرکز بیمارستان استان قبل از ویروس کرونا یک هزار و ۵۳ تن بود و  طی یک سال و نیم گذشته و در زمان شیوع این بیماری به یک هزار و ۱۳۴ تن افزایش پیدا کرده است.

طبق تبصره ۲ ماده ۲۰ قانون هوای پاک مصوب سال ۱۳۹۶، شهرداری ها موظفند ظرف مدت سه سال پس از ابلاغ این قانون برای شهرهای مختلف زمینه‌های تبدیل این پسماندها به انرژی یا کود را با کمک بخش خصوصی فراهم کنند که متاسفانه تاکنون این بند از قانون در استان کردستان به اجرا در نیامده است.

زباله اصلی ترین آلاینده زمین

 معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه یکی از اصلی‌ترین آلاینده‌های زمین در بیشتر کشورها از جمله ایران مربوط به زباله و جایگاه پسماند است، اظهار داشت: در بیشتر استان‌ها از جمله کردستان جایگاه دپوی پسماند دارای شرایط غیربهداشتی و بدون مدیریت خاص و اصولی همراه است.

اقبال حمیدی اضافه کرد:  نه تنها عزمی در راستای تبدیل پسماندها به انرژی یا کود در استان وجود ندارد بلکه تنها جایگاه تولید کمپوست از زباله سنندج هم از تابستان سال گذشته به دلیل نقص فنی تعطیل شده است.

وی افزود: تا زمانی که این جایگاه فعال بود روزانه ۱۸۰ تا ۲۰۰ تُن زباله را تبدیل به کود می‌کرد و آنرا به صورت رایگان در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌داد.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان با اشاره به اینکه تفکیک زباله در مبدا هم تاکنون در استان اجرایی نشده است، گفت: طی یکی ،۲ سال اخیر با افزایش قیمت ضایعات پلاستیکی و مشکلات معیشتی و اقتصادی تعداد زباله‌گردها هم زیاد شده و روزانه گاهی ۱۰ مرتبه سطل‌های زباله شهری توسط این افراد زیرورو می‌شود.

حمیدی با اعلام اینکه میزان تولید زباله اعم از شهری، روستایی و بیمارستانی در استان از زمان شیوع ویروس کرونا افزایش پیدا کرده است، گفت: میزان زباله شهری به ۴۸۷ هزار تن و زباله بیمارستانی هم به یک هزا رو ۱۳۴ تن در سال رسیده است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند اثرات مثبت بهبود وضعیت محیط زیست بعد از شیوع کرونا هم چون کاهش تردد و مصرف سوخت کوتاه مدت بوده و اگر فرهنگ سازی و اطلاع رسانی کافی انجام نشود بعد از برگشتن به شرایط عادی دوباره این موارد مانند گذشته تکرار خواهد شد.

کاهش سطح  آب‌های‌ زیرزمینی، خشک شدن دریاچه و تالاب و رودخانه‌ها، فرسایش خاک، تشکیل کانون‌های گردو خاک ، فرونشست زمین از دیگر معضلات و مشکلات زیست محیطی است که کشورهای درحال توسعه هم چون ایران با آنها دست به گریبان هستند.  

البته بخشی از مشکلات زیست محیطی هم تنها مختص ایران نیست و جهانی است و گاهی هم منشاء آن کشورهای صنعتی مانند چین، امریکا، روسیه، انگلیس هستند که نمونه آن آلوده کردن هوا توسط این ممالک است.

هرساله به مناسبت روزجهانی زمین مراسم‌ها و برنامه‌های مختلفی برگزار می‌شود که در 2 سال اخیر به دلیل شیوع کرونا بسیاری از این برنامه در بستر وب برگزار و مابقی هم لغو شده است.

توسعه جنگداری شهری در شهرهای بزرگ استان

رییس مرکز پژوهش و توسعه جنگلداری زاگرس شمالی و ازاعضای هیات علمی دانشگاه کردستان  در وبیناری که به مناسبت روزجهانی زمین پاک توسط این دانشگاه برگزار شد، اظهار داشت: ۲۲ آوریل به منظور داشتن طبیعت ومحیط زیست سالم، ترویج فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی و زیست بوم و آشتی و دوستی با طبیعت به عنوان روز جهانی زمین نامگذاری شده است.

نقی شعبانیان با اشاره به اینکه بعد از این تاریخ موجی از اقدامات زیست محیطی در دنیا به راه افتاد، اضافه کرد: تاکنون قوانین و مصوبات زیادی در قالب محلی، ملی و بین‌المللی در دنیا به تصویب رسیده است.

وی به مشکلات زیست محیطی کردستان اشاره کرد و گفت: ریزگردها، آلودگی آب و خاک با سموم و کودهای شیمایی و فلزات سنگین، آلودگی هوا با افزایش دی اکسید کربن و گازهای گلخانه‌ای، آتش سوزی جنگل‌ها و پسماندها از جمله مهمترین مشکلات زیست محیطی در این استان به شمار می رود.

رییس مرکز پژوهش و توسعه جنگلداری زاگرس شمالی یکی از راه‌های حل این مشکلات را بسیج همه سازمان‌های ذیربط و مردم خواند و افزود: بی شک راهکارهای زیادی برای کاهش بحران‌های زیست محیطی وجود دارد و حفظ و احیای جنگل‌های طبیعی و توسعه جنگداری شهری در شهرهای بزرگ استان از دیگر راه‌حل‌های تاثیرگذار برای گذر از مشکلات زیست محیطی ایجاد شده است.

شعبانیان به دلایل عدم موفقیت در حفظ محیط زیست اشاره کرد و گفت: منافع شخصی، افزایش جمعیت، عدم بکارگیری دانش فنی، توانایی بیشتر بشر در تخریب طبیعت و عدم توجه به ترویج فرهنگ منابع طبیعی از جمله دلایل عدم موفقیت در حفظ محیط زیست است.

وی با اشاره به اینکه نیاز به شکل گیری انقلاب زیست محیطی و بسیج عمومی در دنیا است، اظهار داشت: برنامه‌ریزی درست با کمک مهندسین و محققین برای استفاده از انرژی پاک، تولید در قالب توسعه پایدار و توجه اقتصاددان‌ها به بوم شناسی از دیگر مباحث مهم در راستای حفظ و بهبود محیط زیست است.

این عضو هیات علمی دانشگاه کردستان یادآور شد: روانشناسان باید پای کار بیایند و عواقب عدم ارتباط سالم انسان با طبعیت را بیان کنند و علاوه بر این می‌طلبد همگان از همه فرصت‌ها و امکانات برای ترویج فرهنگ منابع طبیعی و زیست محیطی استفاده کنند.

مشکلات زیست محیطی که ایران و به تبع استان کردستان با آن درگیر شده است تنها مربوط به یکی دو سال اخیر و شیوع کرونا مربوط نمی‌شود و تنها این بیماری نیست که بر بخش‌هایی از محیط زیست تاثیر مخرب گذاشته است.

تحریم‌های ظالمانه‌ای که علیه ایران انجام شده از دیگر عوامل تاثیرگذار در ویرانگری محیط زیست از  نظر دسترسی نداشتن به تکنولوژی روز دنیا است.

با وجود همه این مباحث مطرح شده زمانی که محیط زیست به عنوان مسئله ملی مطرح شود و همه اعم از مسوولان و مردم نسبت به حفظ آن احساس مسوولیت کنند می‌توانیم امیدوار باشیم که مشکلات زیست محیطی بتدریج برطرف خواهند شد.

در سال ۱۹۷۰ در پاسخ به بحران محیط زیست، روز ۲۲ آوریل مصادف با دوم اردیبهشت و هر چهار سال یک بار سوم اردیبهشت ماه، به عنوان روز زمین پاک انتخاب شد. روزی برای ارتقاء آگاهی و آموزش در مورد مسائل زیست محیطی و ترویج فرهنگ حفاظت و پاسداری از زمین.

در این سال در پی برگزاری اولین روز زمین پاک، موجی از اقدامات محیط زیستی به راه افتاد،  تصویب قوانین زیست محیطی، قانون هوای پاک، آب پاک و قانون حفاظت از گونه های در معرض انقراض در ایالات متحده آمریکا و تشکیل آژانس محیط زیست آمریکا از جمله اقداماتی بودند که در پاسخ به اولین روز زمین پاک صورت گرفتند.

ایران نیز در این رویداد با دیگر کشورهای جهان همراه شد و هر ساله هفته زمین پاک را که از دوم اردیبهشت ماه با نام روز زمین پاک آغاز می شود، به مدت یک هفته در سراسر کشور برپا می دارد.

چالش های فراوان و اما فرصت های بسیار در اقدامات مرتبط با احیای زمین، این موضوع را به مهم ترین موضوع روز زمین پاک امسال تبدیل کرده به همین دلیل شعار امسال روز زمین پاک، احیای دوباره زمین همراه با افزایش بهره‌وری برای توسعه پایدار انتخاب شده است. 

هر چند امسال به دلیل حضور میهمان ناخوانده ای که به همه کشورهای جهان سرزده و تعداد زیادی را خانه نشین کرده است، رعایت فاصله اجتماعی از اهم اقدامات پیشگیرانه است و لذا امکان برگزاری همایش و جشنواره های حضوری وجود نداشته، جشن های روز جهانی زمین پاک در جای جای دنیا به صورت مجازی برگزار می شود.

البته شعار روز جهانی زمین پاک احیای زمین تعیین شده که سازمان حفاظت محیط زیست با توجه به شرایط اقلیمی کشور  افزایش بهره‌وری برای توسعه‌ پایدار را به آن اضافه کرده است و شعار ملی کشور  احیای زمین، افزایش بهره‌وری برای توسعه‌ پایدار تعیین شد.