«حسن هانی‌زاده» تحلیلگر مسایل منطقه در تشریح دلایل و ابعاد عادی‌سازی روابط سوریه و عربستان بعد از عید فطر در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: سفر سپهبد خالد الحمیدان، رییس دستگاه اطلاعاتی عربستان به سوریه و دیدار او با بشار اسد و وزیر خارجه این کشور نشان می‌دهد که نگاه سعودی‌ها به تحولات منطقه‌ای و به خصوص سوریه تغییر کرده است. این چرخش ریاض به نوعی نشأت‌گرفته از فشار دولت جدید آمریکا به دربار سعودی است. عده‌ای معتقدند که تیم بایدن به دنبال حذف محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی از ساختار قدرت است و در مقابل به دنبال آن است تا بتواند محمد بن نایف، ولیعهد پیشین عربستان را وارد معادلات خود کند، اما به هر ترتیب فشار واشنگتن بر ریاض موجب شده تا عربستان سعودی حالا وارد کانال جدیدی شود؛ به گونه‌ای که سخن از بهبود روابط میان ریاض و تهران به میان می‌آید.
وی ادامه داد: از سوی دیگر جدیداً عربستان و ترکیه در حال بهبود روابط خود با یکدیگر هستند که این نشان می‌دهد سعودی‌ها در حال چرخش در سیاست خارجی خود هستند. توجه داشته باشید که طی یک دهه اخیر عربستان حدود ۸۰ میلیارد دلار به نفع مخالفان دولت سوریه هزینه کرد و حالا به این نتیجه رسیده که باید به سمت حمل و فصل اختلافات گام بردارد. بر این اساس است که دربار آل سعود راهی جز سازش و کوتاه آمدن در سیاست خارجی خود نمی‌بیند. به همین دلیل در دیدار اخیر مقامات سعودی با مقامات سوریه قرار بر این شده که هیات سعودی پس از عید فطر، مجدداً به دمشق سفر کند که این سفر احتمال دارد چند روزی به طول بیانجامد و از سوی دیگر احتمال دارد که فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان، مسئولیت این هیات سعودی را به عهده بگیرد.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: بر اساس داده‌های موجود قرار است سفارت دو طرف مجدداً در دمشق و ریاض بازگشایی شوند که گفته شده محمود عدنان، سفیر سابق سوریه در ایران به احتمال زیاد به عنوان سفیر جدید سوریه در عربستان معرفی خواهد شد. بدون تردید این روابط در قلب خود، بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و حضور در کنفرانس سران کشورهای عربی در الجزایر را خواهد داشت که نشان می‌دهد ریاض به دنبال نزدیک شدن به دمشق است. اتفاق دیگری که در این میان در حال رخ دادن است، سفر محمد بن زاید ولیعهد امارات به عربستان است که این موضوع هم به نوعی در چارچوب دیدگاه‌ها و شکاف‌های موجود میان عربستان و امارات قابلیت تحلیل دارد؛ چراکه سعودی‌ها و اماراتی‌ها در سال‌های قبل نگاه‌شان به یکدیگر بسیار نزدیک‌تر بوده و حالا دچار اختلاف‌هایی شدند. از منظر دیگر باید توجه داشته باشیم که پرونده‌هایی مانند برجام در حال رسیدن به یک نقطه مثبت است که احتمالاً تحریم‌ها تا حد زیادی رفع خواهند شد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: به همین دلیل ریاض و ابوظبی فهمیدند که از کارشکنی در روند برجام چیزی عاید آنها نخواهد شد و حالا آنها گفتمان را برگزیدند. نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که به دلیل حاکمیت ۵۰ ساله حزب بعث در سوریه، عربیت مقدم بر سایر مسائل خواهد بود و به همین دلیل بشار اسد بدون تردید از برقراری رابطه با عربستان استقبال خواهد کرد اما او در عین حال در قدم‌ها و رفتارهای بعدی سعودی‌ها تردید دارد و نمی‌خواهد تمام امید خود را به ریاض پیوند بزند. به همین دلیل سعی می‌کند روابطش با تهران را حفظ کند تا در همین راستا از تناقضات در میان کشورهای عربی به نفع خود بهره ببرد. بر این اساس است که سعودی‌ها حالا وارد مذاکره با دمشق شده‌اند و به دنبال آن هستند تا بتوانند اوضاع را به نفع خود مدیریت کنند.
نظر شما